Szefowa resortu klimatu i środowiska Anna Moskwa w połowie grudnia potwierdziła, że rząd postanowił uruchomić kolejną edycję programu „Czyste powietrze”. Podkreśliła, że wśród założeń nowej wersji programu znajduje się zarówno chęć dostosowania kwoty dofinansowania do zmian na rynku, jak i usprawnienie jego wypłat beneficjentom programu. W nowej edycji programu kwoty dotacji zostały ustalone z uwzględnieniem inflacji.
Ponad 100 mld zł do rozdania
Pierwsza edycja „Czystego powietrza” została uruchomiona we wrześniu 2018 r., w odpowiedzi na konieczność walki z zanieczyszczeniem powietrza generowanym przez tzw. kopciuchy, czyli przestarzałe kotły na paliwa stałe. Celem programu jest poprawa efektywności energetycznej ponad 3 mln budynków oraz wymiana 3 mln sztuk źródeł ciepła. Według planu ma się zakończyć w 2029 r., przy czym umowy będą podpisywane do końca 2027 r., a środki będą wypłacane do 30 września 2029 r. Zaplanowany budżet projektu wynosi 103 mld zł.
Czytaj więcej
Spadek ilości tworzyw sztucznych kierowanych do recyklingu może być pierwszym sygnałem na to, że tej zimy plastik będzie traktowany jako opał, a nie jako cenny surowiec wtórny.
Od 3 stycznia 2023 r. z dofinansowania w ramach programu „Czyste powietrze” może zostać osoba fizyczna będąca właścicielem lub współwłaścicielem budynku mieszkalnego jednorodzinnego lub wydzielonego w budynku jednorodzinnym lokalu mieszkalnego z wyodrębnioną księgą wieczystą, której roczny dochód nie przekracza kwoty 135 tys. zł.
W nowej edycji przy podwyższonym dofinansowaniu próg dochodowy wzrósł do 1894 zł na osobę w gospodarstwie wieloosobowym oraz 2651 zł na osobę w gospodarstwie jednoosobowym. W przypadku najwyższego wymiaru wsparcia progi dochodowe wynoszą obecnie 1090 zł na osobę w gospodarstwie wieloosobowym oraz 1526 zł w gospodarstwie jednoosobowym.
Znacznie podwyższono również kwoty dotacji – w przypadku dofinansowania podstawowego dotychczasowa maksymalna kwota wsparcia wynosiła 30 tys. zł, obecnie wynosi 66 tys. zł. Kwota dofinansowania podwyższonego wzrosła z 47 tys. zł 99 tys. zł, a w przypadku dofinansowania najwyższego podwyższono kwotę dotacji z 79 tys. zł na 135 tys. zł. Beneficjenci podwyższonego oraz maksymalnego wsparcia mają możliwość ubiegania się o wypłatę połowy dotacji w ramach prefinansowania inwestycji, a więc przed rozpoczęciem prac remontowych. W tej sytuacji pierwsza transza dotacji zostanie wypłacona w ciągu 14 dni od zawarcia umowy, a reszta w ciągu 30 dni od zakończenia prac remontowych.
Obowiązkowy audyt energetyczny
W przypadku ubiegania się o dotację na kompleksową termomodernizację (za którą uznaje się redukcję zużycia energii użytkowej na cele ogrzewania budynku do wartości nie większej niż 80 kWh/m2/rok lub o co najmniej 40 proc.), przed jej przyznaniem konieczne będzie dokonanie audytu energetycznego budynku. Na niego również będzie można otrzymać dofinansowanie do 1,2 tys. zł.
Od stycznia wprowadzono również możliwość złożenia wniosku o przeprowadzenie termomodernizacji domu dla osób, które wcześniej otrzymały dofinansowanie na wymianę kotła. Minister Moskwa wyjaśniła, że jest to krok mający zachęcić beneficjentów programu do „poszerzenia inwestycji w zwiększenie efektywności energetycznej”.
Kolejną zmianą jest umożliwienie uzyskania dotacji na kocioł na biomasę drzewną o obniżonej emisyjności cząstek stałych ≤ 20 mg/m3 w sytuacji, gdy budynek jest podłączony do sieci dystrybucji gazu. Od 1 lipca 2023 r. wycofana zostanie możliwość uzyskania dofinansowania w ramach programu kotłów na biomasę drzewną, których emisyjność cząstek stałych przekracza 20 mg/m3.
Czytaj więcej
Wyższe progi dochodowe, niemal dwukrotnie wyższe dofinansowanie, urealnienie kosztów jednostkowych to główne zmiany, które mają zachęcić Polaków do głębokiej termomodernizacji wraz z wymianą źródła ciepła.
Jak wystąpić o dotację
Wnioski o dofinansowanie w formie dotacji lub dotacji z prefinansowaniem w ramach programu należy składać do wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej obejmującego swoim działaniem teren województwa, w którym zlokalizowany jest budynek bądź lokal mieszkalny, którego dotyczy przedsięwzięcie. Na Portalu Beneficjenta, znajdującym się na stronach WFOŚIGW, można znaleźć właściwy formularz wniosku wraz z załącznikami, a także instrukcję jego wypełnienia.
Do pobrania elektronicznej wersji wniosku konieczne jest zarejestrowanie konta na portalu. Wniosek po pobraniu należy wypełnić, a następnie przekazać przez Portal Beneficjenta do właściwego WFOŚIGW. Konieczne jest również jego wydrukowanie, podpisanie i dostarczenie do stosownego WFOŚIGW w formie papierowej.
Możliwe jest również ubieganie się o dotację za pośrednictwem banku. W tym celu należy złożyć wniosek o Kredyt Czyste Powietrze, a po jego otrzymaniu – wniosek o dotację z programu. W przypadku jego pozytywnego rozpatrzenia środki zostaną wypłacone przez bank, a beneficjent ma obowiązek rozliczyć się z inwestycji w ciągu 18 miesięcy od złożenia wniosku.
Wymiana kopciuchów zbyt wolna
Według danych z 23 grudnia 2022 r., opublikowanych na profilu programu „Czyste powietrze” na Twitterze, dotychczas złożono ponad 535,5 tys. wniosków na łączną kwotę dofinansowania przekraczającą 10 mld zł. Do tej pory podpisano ok. 460 tys. umów na kwotę 8 mld zł.
Jak wynika z danych Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków (CEEB), do wymiany w Polsce pozostaje wciąż niemal 3 mln przestarzałych pieców, w ogromnym stopniu odpowiadających za zanieczyszczenie powietrza. Oznacza to, że przy utrzymaniu dotychczasowego tempa wymiany starych pieców, do momentu zakończenia programu uda się pozbyć jedynie 1,15 mln, czyli nieco ponad jednej trzeciej.
Dotychczasową realizację programu „Czyste powietrze” krytycznie oceniła również Najwyższa Izba Kontroli, szacując, że osiągnięcie właściwych efektów w zakresie poprawy jakości powietrza zajmie co najmniej cztery lata dłużej niż planowany czas trwania programu. NIK w swojej ocenie zawarła szereg zastrzeżeń, m.in. podkreślając, że budżet programu nie został właściwie zbilansowany, a jego źródła finansowania są niepewne, co zagraża realizacji programu.
