Epoka tanich bananów dobiega końca. Zmiany klimatu zmienią zasady na rynku

Globalne statystyki czasami mogą się Polakom wydawać egzotyczne. Tak jest z bananami: to, co dla nas jest stosunkowo tanią owocową przekąską, w skali globalnej ma strategiczne znaczenie. Banany są czwartym pod względem znaczenia dla dobrostanu ludzkości produktem roślinnym – po pszenicy, ryżu i kukurydzy.

Ponad 400 milionów ludzi codziennie zaspokaja bananami od kilkunastu do ponad 27 procent zapotrzebowania na kalorie. Dlatego kryzys, który stopniowo narasta w krajach będących kluczowym dostawcą tego owocu, ma znaczenie dalece większe niż mogłoby się wydawać.

Ceny bananów a kryzys klimatyczny 

3,3 procent – tak wzrosły wiosną ceny bananów na światowych rynkach. Nie jest to gwałtowny przyrost, można też go zrzucić na karb ogłoszonych wówczas przez administrację Donalda Trumpa pierwszych podwyżek ceł dla partnerów handlowych USA. Ale to może być dopiero przygrywka przed bardziej dynamicznymi wzrostami.

– Bardzo gorące dni, nawet w krótkim okresie podczas całego sezonu dojrzewania, mogą na koniec sezonu wywołać wielkie straty w plonach, które zbiera się z danego areału – komentuje na łamach magazynu „Time” Andrew Hultgren, profesor University of Illinois. – Zahamowanie ocieplenia, ograniczanie konsumpcji paliw kopalnych, to najprawdopodobniej jedna z najbardziej efektywnych metod ochrony przyszłości rolnictwa – kwituje.

Czytaj więcej

Klimat i ludzie

Walka ze zmianami klimatu: Europejski lider staje się hamulcowym. Efekt Trumpa?

Szwecja była jednym z pierwszych krajów, które już kilkadziesiąt lat temu zaczęły dynamicznie wal...

Rada Hultgrena ma charakter uniwersalny, ale w regionach Ameryki Łacińskiej i Karaibów ma szczególne znaczenie. Według Światowej Organizacji Meteorologicznej dziś temperatury w tej części planety są o około jeden stopień Celsjusza wyższe niż średnia dla lat 1991-2020. „W 2024 r. region stał w obliczu destrukcyjnych efektów huraganów, pożarów, susz i powodzi, które nieustannie wpływają na życie, gospodarstwa i łańcuchy dostaw żywności, i to jeszcze długo po tych wydarzeniach” – podsumowuje Organizacja.

Siłą rzeczy uderza to także w hodowców i dostawców bananów – z Ameryki Łacińskiej i Karaibów pochodzi około 80 proc. globalnych dostaw tego owocu. Zresztą, nie tylko tego – jak podaje Światowa Organizacja Żywności (FAO) około 25 proc. wszystkich owoców tropikalnych trafia do handlu właśnie stamtąd. Kraje Ameryki Łacińskiej oraz Karaibów w latach 2016-2018 miały dostarczać co roku co najmniej 54 milionów ton tych towarów.

Choroby atakują bananowce

Dane te nie oddają charakteru wydarzeń, które mają miejsce w tych regionach. Według autorów artykułu opublikowanego w marcu na łamach „Nature Food” zmiany klimatu – w połączeniu z innymi czynnikami, jak zerwane czy naruszone łańcuchy dostaw (również za sprawą ceł USA), a także zmniejszanie lub likwidacja subsydiów, które były dostępne w niektórych krajach – mogą sprawić, że dostępny pod uprawy areał ulegnie redukcji. I to niebagatelnej – nawet do 60 proc. w perspektywie dwóch czy trzech kolejnych dekad.

Do tego dochodzą efekty pośrednie. Banany są dziś dziesiątkowane przez dwie choroby: Black Sigatoka oraz Tropical Race 4 (TR4). – Mamy dziś globalny niedobór w produkcji bananów. I przyczyny tego stanu rzeczy są jasne: zmiana mechanizmów funkcjonowania klimatu, zwłaszcza wyższe temperatury połączone z wilgotnością, przyspiesza rozprzestrzenianie się chorób, szczególnie w przypadku Black Sigatoka – dowodził niedawno szef jednego z globalnych potentatów branży, firmy Fresh Del Monte, Mohammad Abu Ghazaleh.

Czytaj więcej

Tworzywa sztuczne

Biznes nie czeka na polityków i stawia na odchodzenie od plastiku

Bez względu na fiasko negocjacji dotyczących radykalnego ograniczenia użycia tworzyw sztucznych w...

Wirusy rozprzestrzeniły się początkowo na Karaibach i w Ameryce Centralnej. Kostaryka doświadczyła 20-procentowego spadku eksportu z powodu zniszczeń na plantacjach bananów. Dziś choroby dotarły też do Peru i Kolumbii, co oznacza, że postępują w bardzo szybkim tempie.