Klimat się ociepla. ale parowanie mórz i oceanów spada. Zaskakujące odkrycie

Nowe badanie opublikowane w czasopiśmie naukowym „Geophysical Research Letters” podważa dotychczasowe przekonania na temat związku między globalnym ociepleniem a parowaniem mórz i oceanów. Naukowcy Instytutu Nauk Geograficznych i Badań nad Zasobami naturalnymi przy Chińskiej Akademii Nauk odkryli, że mimo wciąż rosnących temperatur, parowanie mórz i oceanów w ostatniej dekadzie znacznie się zmniejszyło. „To nieoczekiwane” – podkreślają badacze. 

Podczas gdy temperatury mórz i oceanów rosną, parowanie się zmniejsza. Dlaczego?

Naukowcy podkreślają, że parowanie mórz i oceanów odgrywa kluczową rolę w cyklu hydrologicznym Ziemi – dostarcza ono bowiem ponad 85 procent pary wodnej do atmosfery. Dotychczasowe badania sugerowały, że wyższe temperatury powierzchni wód prowadzą prawdopodobnie do zwiększenia tempa parowania. Okazuje się jednak, że może być inaczej – obserwacje prowadzone od początku XXI wieku wykazały bowiem zaskakujące spowolnienie wzrostu ilości pary wodnej w atmosferze. 

By lepiej zbadać to zjawisko, naukowcy pod lupę wzięli dane satelitarne dotyczące wymiany ciepła w oceanach – chcieli ocenić w ten sposób długoterminowe trendy w globalnym parowaniu. „Wyniki badań wykazały znaczną zmianę tendencji parowania w ostatnich dziesięcioleciach” – wskazuje portal phys.org, omawiając badanie. 

Czytaj więcej

Oceany i lodowce

Oceany "potrzebują lekarza". Coraz szybciej się ocieplają

Badanie przeprowadzone przez międzynarodowy zespół naukowców wykazało, że pięć najgorętszych lat dla oceanów miało miejsce w ciągu ostatnich sześciu lat. "Tempo, w jakim oceany się ocieplają, staje się coraz szybsze, a to jest niezwykle niepokojące" – zaznaczają badacze.

„Podczas gdy w latach 1988-2017 obserwowano wzrost globalnego parowania oceanów, w drugiej dekadzie XXI wieku nastąpiło odwrócenie tego trendu. Od 2008 do 2017 roku dwie trzecie światowych oceanów doświadczyło spadku parowania, co skutkowało niewielkim zmniejszeniem globalnych wskaźników parowania. Jest to sprzeczne z tym, czego moglibyśmy się spodziewać w ocieplającym się klimacie” – podkreśla dr Ma Ning, główny autor badania.

Badaczom udało się zidentyfikować kluczowy czynnik stojący za tym zaskakującym zjawiskiem – spadek prędkości wiatru. Zjawisko to – zdaniem ekspertów – może być powiązane ze zmianami w układach cyrkulacji atmosferycznej, szczególnie z Oscylacją Północnego Atlantyku (Oscylacja Północnoatlantycka), która ostatnio przeszła z fazy dodatniej do ujemnej.

„Zmiany prędkości wiatru mogą być związane z dekadowymi wahaniami w systemie klimatycznym Ziemi” – wyjaśnia dr Ma. „Spadek parowania nie powinien być koniecznie interpretowany jako osłabienie cyklu hydrologicznego, lecz raczej jako efekt naturalnych oscylacji klimatycznych” – dodaje. 

Naukowcy zaznaczają, że choć ich odkrycie może być zaskakujące – bo sprzeczne z przewidywaniami dotyczącymi globalnego ocieplenia – badanie podkreśla złożoność systemu klimatycznego Ziemi oraz skomplikowane mechanizmy, które rzutują na procesy hydrologiczne naszej planety. Eksperci zaznaczają także, że to dopiero początek ich pracy – będą kontynuować swoje badania. 

Morza i oceany ocieplają się w niezwykle szybkim tempie

Jak wskazuje Copernicus Climate Change Service (C3S), tempo ocieplania się mórz i oceanów wzrosło od 2005 roku niemal dwukrotnie. Ma to szereg znaczących skutków dla ekosystemów morskich – chodzi m.in. o degradację siedlisk morskich – w tym raf koralowych, które mają kluczowe znaczenie dla morskiej różnorodności biologicznej – a także o zmienione wzorce migracji i rozmieszczenie gatunków morskich czy zakłócenia sieci pokarmowej. Eksperci zauważają, że spowodowana różnicami temperatur stratyfikacja oceanu zapobiega także mieszaniu się wody i docieraniu składników odżywczych do każdej jej warstwy, co może mieć poważny wpływ na morskich producentów pierwotnych, czyli organizmy fotosyntetyzujące, które żyją w powierzchniowych warstwach oceanu. Stanowią one podstawę morskiej sieci pokarmowej.

Czytaj więcej

Oceany i lodowce

Oceany ogrzewają się coraz szybciej. „Dzwonią wszystkie dzwonki alarmowe”

Nowy raport Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury (UNESCO) alarmuje o niepokojącym stanie oceanów. Naukowcy zauważają, że mierzą się one z ekstremalnie wysokimi temperaturami, utratą tlenu oraz zakwaszeniem. A to jedynie część problemów.

Ze względu na to, że zmiany temperatury wpływają zarówno na prądy powierzchniowe, jak i głębinowe, spodziewany jest też ich wpływ na globalne systemy klimatyczne i wzorce pogodowe. Inne skutki rosnących temperatur oceanów obejmują także przyspieszone topnienie lodu morskiego – już obserwowane w regionach polarnych – oraz potencjalny negatywny wpływ na zdrowie ludzi, ze względu na rozprzestrzenianie się szkodliwych zakwitów glonów i brak bezpieczeństwa żywnościowego.