Bliska połowa lodowców na świecie zniknie. „Nie jest za późno, by działać”

W wyniku emisji gazów cieplarnianych, pochodzących ze spalania paliw kopalnych 40 procent obecnie istniejących lodowców na świecie jest nieodwracalnie skazanych na topnienie – wynika z najnowszego badania opublikowanego w czasopiśmie naukowym „Science”. To optymistyczny scenariusz. Jak wygląda pesymistyczny?

Publikacja: 05.06.2025 05:00

Jeśli średnia temperatura globalna wzrośnie o 2,7 stopnia Celsjusza, zniknąć może aż 75 proc. lodowc

Jeśli średnia temperatura globalna wzrośnie o 2,7 stopnia Celsjusza, zniknąć może aż 75 proc. lodowców na świecie.

Foto: MICHAEL NGUYEN/NurPhoto/via AFP

Topnienie lodowców doprowadzić może do szeregu dramatycznych konsekwencji – od wzrostu poziomu mórz i oceanów, przez zagrożenie dla milionów ludzi mieszkających na wybrzeżach, po zakłócenie dostaw wody niezbędnej do uprawy żywności dla miliardów osób. Naukowcy ostrzegają jednak, że przy obecnym tempie globalnych zmian klimatu prowadzących do wzrostu temperatury o 2,7 stopnia Celsjusza, zniknąć może aż 75 procent lodowców na świecie. „Pełnią one kluczową rolę w funkcjonowaniu ekosystemów i gospodarce turystycznej wielu regionów” – zaznaczają eksperci. 

„Nasze badanie dobitnie pokazuje, że każda część stopnia Celsjusza ma znaczenie” – mówi w rozmowie z brytyjskim dziennikiem „The Guardian” dr Harry Zekollari z Vrije Universiteit Brussel w Belgii, współautor badania. „Decyzje podejmowane dziś będą miały konsekwencje przez kolejne wieki i zadecydują o tym, ile lodowców uda się zachować” - dodaje. 

Czytaj więcej

Lodowiec runął wioskę w Szwajcarii. To efekt zmian klimatu?

Topnienie lodowców. „Nie jest za późno, by działać”

Nowe badanie wykazało między innymi, że w wyniku emisji gazów cieplarnianych, pochodzących ze spalania paliw kopalnych, już teraz blisko 40 procent istniejących na świecie lodowców jest nieodwracalnie skazanych na topnienie. Może być jednak jeszcze gorzej – jak zaznaczają eksperci, z perspektywy globalnej, najczarniejszy scenariusz – w którym następuje ocieplenie o 2,7 stopnia Celsjusza – zakłada, że w aż 18 z 19 głównych regionów lodowcowych świata – od Europy Środkowej po wschodnią część Himalajów – zaniknie co najmniej 75 proc. lodowców. Chodzi między innymi o te znajdujące się w Arktyce, zachodnich Stanach Zjednoczonych oraz na Islandii.

Naukowcy nie tracą jednak nadziei – podkreślają bowiem, że ograniczenie emisji oraz utrzymanie globalnego ocieplenia w granicach 1,5 stopnia Celsjusza – zgodnie z celem Porozumienia Paryskiego – mogłoby uchronić przed topnieniem nawet połowę masy lodowcowej. Jak zaznaczają, każde ograniczenie wzrostu temperatury o jedną dziesiątą stopnia pozwoliłoby zachować miliardy ton lodu.

„Jeszcze nie jest za późno, by działać” – zapewnia dr Lilian Schuster z Uniwersytetu w Innsbrucku w Austrii, współautorka badania. „Nasze badanie pokazuje, że każda dziesiąta część stopnia mniej ma znaczenie i może złagodzić cierpienie ludzi związane z utratą lodowców. Mamy nadzieję, że ten przekaz daje ludziom pewną nadzieję” – dodaje. 

Naukowcy wyjaśniają, że stopień zagrożenia topnieniem różni się w zależności od regionu świata. Jak wskazuje badanie, w południowej części Arktyki Kanady na stopnienie skazanych jest już aż 80 proc. lodowców. Natomiast w Hindukuszu – łańcuchu górskim w środkowej części Azji mieszczącym się w północno-zachodnim Pakistanie oraz centralnym i wschodnim Afganistanie – oraz w Himalajach – najwyższym łańcuchu górskim na Ziemi – jedynie 5 proc. lodowców uznawanych jest za nieuchronnie zanikające.

Czytaj więcej

Dlaczego lodowiec pod Everestem topnieje na mrozie? Rusza ekspedycja badawcza

Topnienie lodowców będzie postępować przez całe stulecia

W przeciwieństwie do wcześniejszych badań, w tym opublikowanym w czasopiśmie „Scientist” wykorzystano osiem różnych modeli lodowców, z których każdy został skalibrowany na podstawie rzeczywistych obserwacji. Modele te szacowały utratę lodu z około 200 tys. lodowców na świecie (poza Grenlandią i Antarktydą) w różnych scenariuszach temperatury globalnej, zakładając jej utrzymanie przez tysiące lat.

Naukowcy zauważają, że obecnie topnienie lodowców odpowiada za około jedną czwartą wzrostu poziomu mórz. Już dziś skazane na zanik lodowce spowodują więc jego podniesienie o 11 cm, a – jak zaznaczają eksperci – wzrost temperatury do 2,7 stopnia Celsjusza zwiększy tę liczbę do 23 cm. 

„Topnienie lodowców będzie postępować przez całe stulecia, nawet jeśli dziś zatrzymalibyśmy globalne ocieplenie” – mówi  prof. Andrew Shepherd z Uniwersytetu Northumbria w Wielkiej Brytanii. „Nasze krajobrazy górskie będą nie do poznania, jeśli nadal będziemy spalać paliwa kopalne w takim tempie jak obecnie” - podkreśla. 

Choć lodowce mogą wydawać się większości z nas odległe, to badacze zaznaczają, że ich los dotyczy tak naprawdę nas wszystkich. „Wszystko jest ze sobą powiązane” – mówi dr Zekollari. „Jeśli jeździsz samochodem w Wielkiej Brytanii, emitujesz gazy cieplarniane, które mogą przyczyniać się do topnienia lodowca 10 000 km dalej. W efekcie podnoszą się oceany, co wymusza budowę droższych zabezpieczeń przybrzeżnych, finansowanych z podatków” – zauważa. 

Duże znaczenie – szczególnie w kontekście tych alarmujących danych – wydaje się mieć rozpoczynająca się w środę w Tadżykistanie Konferencja Wysokiego Szczebla ONZ w sprawie Ochrony Lodowców. Jak zaznaczają badacze, spotkanie to wpisuje się w obchody Międzynarodowego Roku Ochrony Lodowców i może stanowić impuls do pilnych działań globalnych na rzecz klimatu.

Topnienie lodowców doprowadzić może do szeregu dramatycznych konsekwencji – od wzrostu poziomu mórz i oceanów, przez zagrożenie dla milionów ludzi mieszkających na wybrzeżach, po zakłócenie dostaw wody niezbędnej do uprawy żywności dla miliardów osób. Naukowcy ostrzegają jednak, że przy obecnym tempie globalnych zmian klimatu prowadzących do wzrostu temperatury o 2,7 stopnia Celsjusza, zniknąć może aż 75 procent lodowców na świecie. „Pełnią one kluczową rolę w funkcjonowaniu ekosystemów i gospodarce turystycznej wielu regionów” – zaznaczają eksperci. 

Pozostało jeszcze 89% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Oceany i lodowce
Lodowiec runął wioskę w Szwajcarii. To efekt zmian klimatu?
Materiał Promocyjny
Mieszkania na wynajem. Inwestowanie w nieruchomości dla wytrawnych
Oceany i lodowce
Oceany stają się coraz ciemniejsze. Zagrożenie dla tysięcy gatunków
Oceany i lodowce
Wzrost poziomu mórz zmusi miliony ludzi do ucieczki? Nowe prognozy ekspertów
Oceany i lodowce
Nowe zagrożenie dla raf koralowych na całym świecie. „Masowa degradacja”
Oceany i lodowce
Dlaczego lodowiec pod Everestem topnieje na mrozie? Rusza ekspedycja badawcza