Pomaga w czasie suszy i podczas powodzi. Dlaczego Polska potrzebuje retencji?

– Nadal mamy 219 stacji, które wskazują, że mamy do czynienia z suszą hydrologiczną – powiedział w środę portalowi Nauka w Polsce Grzegorz Walijewski, ekspert Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej. Problem dotyczy zwłaszcza województw pomorskiego i zachodniopomorskiego. Poza tym, nawet jeśli deszcze z ostatnich dni nieco zmniejszyły deficyt wody w glebie i pozwoliły złapać oddech terenom zielonym, to efekt może być krótkotrwały.

Co gorsza, susza może sprzyjać gwałtownym zjawiskom powodziowym. – Przesuszona gleba trochę zachowuje się jak nieprzepuszczalna powierzchnia, przynajmniej w tej pierwszej fazie, więc jak opad spadnie na taką glebę, to po prostu bardzo szybko spływa, w rzekach mamy przez to gwałtowniejsze wezbrania – mówił ekspert IMiGW. W ostatnich dniach mogliśmy to w drastyczny sposób obserwować w Teksasie, który najpierw doświadczył fali rekordowych upałów, a potem dramatycznych powodzi, które doprowadziły do śmierci co najmniej 120 mieszkańców stanu.

Czytaj więcej

Z regionów

Proste rozwiązania mogą pomóc samorządom w walce z suszą hydrologiczną

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej alarmuje, że sytuacja związana z suszą hydrologiczną je...

Jednym z najbardziej skutecznych narzędzi profilaktyki i równoważenia potrzeb w danej chwili są zbiorniki retencyjne. W okresach wysokich temperatur i wysychania gleb pozwalają one uwolnić do otoczenia nieco dodatkowej wody, w okresach opadów i zagrożenia powodziowego – gromadzą jej nadmiar, przynajmniej do pewnego momentu. Trudno się zatem dziwić, że w wielu miejscach w Polsce prace nad rozbudową potencjału retencji ruszają pełną parą.

Lokalne inwestycje w retencję

– Nie ma takich kanalizacji burzowych, które byłyby w stanie przyjąć gwałtowny napływ wody. Nikt tego w taki sposób nie projektuje – podkreślał na antenie TVP3 Robert Szewczyk, prezydent Olsztyna. Rządzone przez niego miasto musiało rozpocząć budowę dziewięciu projektów, wartych 33 mln zł, wśród których jest zarówno modernizacja kanalizacji deszczowej, jak i budowa zbiorników retencyjnych – np. w olsztyńskim Parku Kusocińskiego. Mają one częściowo załagodzić problem pojawiających się wczesnym latem nawałnic i ulewnych, gwałtownych deszczów.

Innych przykładów nie trzeba długo szukać. Poszukiwanie sposobów na usprawnienie retencji trwa zarówno w dużych, jak i małych miejscowościach. Na początku lipca Kalisz ogłosił, że uzyskał 21,5 mln zł dofinansowania z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na realizację projektu adaptacji miasta do zmian klimatu, w sumie wartego 32,5 mln zł i obejmującego zwiększenie retencji deszczówki.

W Poznaniu połączono pomysł na ratowanie wysychającego stawu w rejonie Wartostrady z poprawą lokalnej retencji wody – poprzez połączenie go z pobliskim kanałem deszczowym. Projekt obejmujący szereg prac zmierzających do poprawy retencji i zarządzania wodami opadowymi ogłosiła w ostatnich dniach również Mława.

Czytaj więcej

Lasy

W polskich miastach pojawią się lasy społeczne. Nowy projekt resortu środowiska

Ustawa wprowadzająca do porządku prawnego nową formę ochrony – tzw. lasy społeczne – zostanie prz...

Warto też zauważyć, że retencja ma być sposobem ratowania miejskich zasobów leśnych. Przykładowo, w Poznaniu lasy zajmują 15 proc. powierzchni miasta i mają coraz mniej wody. „Cierpi na tym leśny ekosystem, co najdobitniej pokazuje rosnąca liczba obumierających drzew” – argumentował poznański ratusz, ogłaszając w kwietniu uruchomienie systemu nawadniania miejskich lasów deszczówką. Prace nad systemem ruszyły w 2022 r., a na ile okażą się skuteczne, przekonamy się zapewne jeszcze tego lata.

A to dopiero początek rewolucji wodnej w lasach. Do 2028 r. w polskich lasach ma powstać ponad tysiąc obiektów małej retencji. W projekcie bierze udział 151 nadleśnictw w kraju, a jego koszty mają sięgnąć finalnie ponad pół miliarda zł.

Drzewa na wagę złota

Działa to w obie strony. – Każde działanie środowiskowe zwiększające infiltrację wody jest na wagę złota, niebieskiego złota – przekonywała podczas niedawnego kongresu Impact'25 Monika Matak z marki Żywiec Zdrój. – Drzewa są ważnym elementem naturalnej retencji: ich systemy korzeniowe działają jak naturalne zbiorniki retencyjne, zatrzymując wodę w glebie i zapobiegając jej szybkiemu odpływowi. Ponadto, drzewa stabilizują glebę, chroniąc ją przed erozją, oraz wpływają na mikroklimat, zwiększając wilgotność powietrza i gleby. W efekcie obecność drzew w ekosystemach przyczynia się do zmniejszenia ryzyka susz, ale też powodzi – mówiła.