W związku z opublikowanymi przez WHO pod koniec września nowymi wytycznymi dotyczącymi jakości powietrza, polscy medycy apelują o zdecydowane działania ze strony przedstawicieli resortu. Oczekują merytorycznej dyskusji na temat tego najpoważniejszego środowiskowego zagrożenia dla zdrowia, a także dostosowania norm krajowych do rekomendacji WHO.
Sygnatariusze apelu, czyli ponad 50 indywidualnych reprezentantów sektora zdrowia oraz instytucji, podkreślają fatalną jakość powietrza w Polsce. Zwracają też uwagę na poważne konsekwencje zdrowotne, na jakie narażone są osoby oddychające tak zanieczyszczonym powietrzem.
„Zanieczyszczone powietrze uważane jest za największe środowiskowe zagrożenie dla zdrowia ludzi i stanowi drugie główne źródło zgonów z powodu chorób niezakaźnych – tuż za paleniem tytoniu (wg WHO). Najnowsze badania naukowe podkreślają, że na zanieczyszczenia powietrza najbardziej narażone są dzieci, u których mogą one powodować negatywne konsekwencje na wszystkich etapach życia.
Zgodnie z danymi WHO zanieczyszczenia powietrza prowadzą do 7 milionów przedwczesnych zgonów na całym świecie, z czego do 400 tys. w samej Unii Europejskiej. Niestety Polska przoduje w europejskich statystykach – z niechlubną liczbą ok. 50 tys. przedwczesnych zgonów każdego roku. To trzy razy więcej, niż średnia unijna” – czytamy w liście do ministra.
Nowe zalecenia WHO zostały wydane po przeglądzie ponad 500 recenzowanych artykułów i badań naukowych i sugerują obniżenie progów stężeń dla 6 głównych substancji zanieczyszczających powietrze: pyłu PM2.5, pyłu PM10, dwutlenku azotu, dwutlenku siarki, ozonu oraz tlenku węgla. Wyjątkowo, bo aż czterokrotnie, zaostrzony został rekomendowany średni roczny poziom NO2 – do 10 µg/m³.
Zdaniem Weroniki Michalak, dyrektorki organizacji HEAL Polska, nowe zalecenia WHO wysyłają jasny komunikat dotyczący wpływu smogu na zdrowie:
„Obniżenie górnych granic stężeń w wytycznych WHO to wyraźny sygnał, że nie ma bezpiecznego dla zdrowia poziomu zanieczyszczeń powietrza, a normy unijne są zbyt wysokie i nie chronią naszego zdrowia w wystarczającym stopniu” – komentuje Michalak.
Dokumentem, który obecnie obowiązuję Polskę w zakresie ochrony jakości powietrza jest unijna dyrektywa CAFE. Zalecenia WHO stanowią podstawę określania celów obowiązujących na terenie Unii Europejskiej, choć formalnie nie są wiążące.
„Mimo, iż wytyczne WHO nie są prawnie wiążące, wyrażam nadzieję, że będą miały wpływ na kształtowanie polityki jakości powietrza w naszym kraju” – podsumowuje dr hab. n. med. i n. o zdr. Barbara Piekarska, Konsultantka Krajowa w dziedzinie Zdrowia Środowiskowego.
Na przyszły rok zaplanowana jest rewizja obecnych przepisów w zakresie zanieczyszczenia powietrza, w związku z czym specjaliści zdrowia oczekują od Ministra Zdrowia włączenia się w międzynarodową debatę nad nowymi celami redukcji zanieczyszczeń.
