Raport: Niemal wszyscy w Europie oddychają toksycznym powietrzem

Zastraszająca większość – bo aż 98 proc. – Europejczyków oddycha wysoce szkodliwym, zanieczyszczonym powietrzem – wynika z raportu podsumowującego dochodzenie dziennikarzy brytyjskiego dziennika „The Guardian”. "Europa stoi w obliczu poważnego kryzysu zdrowia publicznego” – zaznaczono.

Publikacja: 22.09.2023 14:40

Raport: Niemal wszyscy w Europie oddychają toksycznym powietrzem

Foto: AdobeStock

"Europa stoi w obliczu poważnego kryzysu zdrowia publicznego, a prawie wszyscy na całym kontynencie mieszkają na obszarach o niebezpiecznym poziomie zanieczyszczenia powietrza" - informuje „The Guardian”. 

Analiza danych zebranych przez dziennikarzy brytyjskiego dziennika przy użyciu najnowocześniejszej metodologii – w tym zdjęć satelitarnych i pomiarów z ponad 1400 naziemnych stacji monitorujących – ukazuje, w jak dużym stopniu zanieczyszczone jest powietrze w Europie. Raport podsumowujący dochodzenie „Guardiana” wskazuje, że aż 98 proc. Europejczyków żyje na obszarach, w których poziom zanieczyszczonego powietrza przekracza wszelkie normy ustalone przez Światową Organizację Zdrowia. 

Dziennik, chcąc stworzyć interaktywną mapę przedstawiającą najbardziej dotknięte zanieczyszczeniami obszary na kontynencie, współpracował z ekspertami ds. zanieczyszczeń. W ramach badań sprawdzono poziom PM2.5 – pyłu zawieszonego składającego się cząstek o średnicy do 2.5µm. Pył tej kategorii wnika głębiej w ciało człowieka i dociera do pęcherzyków płucnych – upośledza ich czynność, podrażnia skórę i oczy. W skład pyłu PM2.5 wchodzą m.in. bakterie, mniejsze pyłki roślin i zarodniki grzybów, a także drobny popiół. Drobne frakcje pyłów mogą przenikać też do krwiobiegu, a dłuższe narażenie na wysokie stężenia pyłu może mieć istotny wpływ na przebieg chorób serca (nadciśnienie, zawał) lub nawet zwiększać ryzyko zachorowania na choroby nowotworowe – szczególnie płuc. Pyły o średnicy poniżej 2,5 mikrometra (tzw. pyły drobne PM 2,5) wchłaniane są w górnych i dolnych drogach oddechowych i mogą również przenikać do krwi. Podobnie jak pyły z grupy PM10 mogą powodować one kaszel, trudności z oddychaniem i zadyszkę, szczególnie w czasie wysiłku fizycznego.

Aktualne wytyczne Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) stanowią, że średnie roczne stężenie PM2,5 nie powinno przekraczać 5 mikrogramów na metr sześcienny (µg/m3). Tymczasem z analizy wynika, że jedynie 2 proc. populacji Europy żyje na obszarach mieszczących się w tym limicie. Zanieczyszczenie PM2,5 jest przyczyną około 400 tysięcy zgonów rocznie na całym kontynencie – zauważają eksperci.

Czytaj więcej

Smog: co nas truje? Winowajców znamy tylko częściowo

Najbardziej zanieczyszczona jest Europa Wschodnia

Z raportu wynika, iż najbardziej narażonym na zanieczyszczone powietrze krajem w Europie jest Macedonia Północna. Prawie dwie trzecie żyjących w niej ludzi mieszka na obszarach, gdzie poziom pyłu PM2,5 jest ponad czterokrotnie wyższy od tego, który uważa się za niegroźny. Na czterech obszarach, w tym w stolicy, Skopje, odnotowano zaś zanieczyszczenie powietrza prawie sześciokrotnie większe, niż norma ustalona przez Światową Organizację Zdrowia. 

Dane jasno wskazują także, że w Europie Wschodniej powietrze jest znacznie bardziej zanieczyszczone niż w Zachodniej. Wyjątkiem są jedynie Włochy, w których dwie trzecie ludności żyje na terytorium, gdzie toksyny są na poziomie czterokrotnie wyższym, niż powinny.

Badanie ujawniło również, że prawie wszyscy mieszkańcy siedmiu krajów Europy Wschodniej – Serbii, Rumunii, Albanii, Macedonii Północnej, Polski, Słowacji i Węgier – oddychają dużo bardziej zanieczyszczonym powietrzem niż powinni. Ponad połowa populacji Macedonii Północnej i Serbii żyje w miejscach, gdzie zanieczyszczenie jest ponad czterokrotnie wyższe od tego, które WHO uznaje za niegroźne. 

Trzy czwarte mieszkańców Niemiec mieszka natomiast na obszarach, gdzie poziom pyłu PM2,5 jest ponad dwukrotnie wyższy od akceptowalnego. W Hiszpanii odsetek ten wynosi 49 proc., zaś we Francji – 37 proc. Eksperci zauważają, że trochę lepiej – choć nadal źle – jest w Wielkiej Brytanii. 

„Prawie 30 milionów Europejczyków żyje na obszarach, gdzie poziom PM2,5 jest najmniej czterokrotnie wyższy niż w wytycznych WHO” – czytamy w badaniu. 

Walka z zanieczyszczonym powietrzem. Działania należy podjąć natychmiast

Jak zaznaczają autorzy raportu, zanieczyszczenie powietrza stało się dziś kluczowym problemem w Europie. „Unia Europejska jest pod presją, bo powinna zrobić więcej, aby zaradzić narastającemu kryzysowi zdrowia publicznego”– zaznaczono.

W bieżącym tygodniu Parlament Europejski przegłosował pakiet zmian dotyczących standardów jakości powietrza. Choć wyśrubowane normy dotyczą 2035 roku, to już za 7 lat mają zostać osiągnięte cele, które mogą wiązać się ze sporymi wyrzeczeniami także ze strony producentów rolnych. PE zajmował się między innymi projektem ustalającym bardziej rygorystyczne limity zanieczyszczeń powietrza, w tym pyłu zawieszonego (PM2.5, PM10), NO2 (dwutlenku azotu), SO2 (dwutlenku siarki) i O3 (ozonu). 

Czytaj więcej

Więcej samobójstw przez zanieczyszczenie powietrza

Choć normy mają obowiązywać od 2035 roku, to eksperci „Guardiana” wskazują, że osiągnięcie celów już teraz wymaga podjęcia zdecydowanych działań. Wskazują oni na coraz większą liczbę dowodów na to, że zanieczyszczenie powietrza wpływa na niemal każdy narząd w organizmie człowieka i jest bezpośrednio powiązane z szeroką gamą problemów zdrowotnych – od chorób serca i płuc, przez raka i cukrzycę, depresję i choroby psychiczne, po zaburzenia funkcji poznawczych.

Doktor Hanna Boogaard, ekspert ds. zanieczyszczenia powietrza w Europie w amerykańskim Instytucie ds. Skutków Zdrowotnych, stwierdziła, że „nowa analiza ma kluczowe znaczenie dla kontynuowania debaty na temat zanieczyszczenia powietrza i jego skutków na kontynencie”. Jak zaznaczyła, zanieczyszczenie powietrza powoduje rocznie śmierć setek tysięcy osób. - Tym zgonom można zapobiec. Należy zauważyć, że w szacunkach nie są brane pod uwagę miliony przypadków chorób niezakończonych zgonem – to nierzadko lata życia w niepełnosprawności - dodała, zaznaczając, że „zaostrzenie unijnych limitów stanowi wyjątkową okazję do wykazania się odwagą i zmaksymalizowania korzyści dla zdrowia publicznego w Europie i poza nią”.

Ubodzy cierpią najbardziej. "Niesprawiedliwość środowiskowa w UE"

Badanie wykazało również, że w większości krajów, na obszarach z najbardziej zanieczyszczonym powietrzem żyją przede biedniejsze społeczności. Jak stwierdziła Barbara Hoffmann, profesor epidemiologii środowiskowej na Uniwersytecie w Düsseldorfie, „zanieczyszczenie powietrza jest kwestią niesprawiedliwości środowiskowej”. - Jest także tak, że kraje, które najbardziej ucierpiały, to kraje o najniższym średnim dochodzie, z kilkoma godnymi uwagi wyjątkami. Ilustruje to stopień niesprawiedliwości środowiskowej, jakiej doświadczamy w Unii Europejskiej. Oczyszczanie powietrza, szczególnie w Europie Wschodniej, jest potrzebne, aby zapewnić równe szanse - podkreśliła. 

Eksperci zaznaczają, że wyniki badania to dziś najlepsze i najbardziej aktualne dane dotyczące zanieczyszczenia powietrza w Europie. „Niezwykle ważne jest, aby politycy byli odważni i ambitni – by podjęli absolutnie niezbędne i pilne kroki, by uporać się z tym kryzysem” – podkreślają badacze.

"Europa stoi w obliczu poważnego kryzysu zdrowia publicznego, a prawie wszyscy na całym kontynencie mieszkają na obszarach o niebezpiecznym poziomie zanieczyszczenia powietrza" - informuje „The Guardian”. 

Analiza danych zebranych przez dziennikarzy brytyjskiego dziennika przy użyciu najnowocześniejszej metodologii – w tym zdjęć satelitarnych i pomiarów z ponad 1400 naziemnych stacji monitorujących – ukazuje, w jak dużym stopniu zanieczyszczone jest powietrze w Europie. Raport podsumowujący dochodzenie „Guardiana” wskazuje, że aż 98 proc. Europejczyków żyje na obszarach, w których poziom zanieczyszczonego powietrza przekracza wszelkie normy ustalone przez Światową Organizację Zdrowia. 

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Smog
Smog w Polsce bardziej uderza w kobiety. Zaskakujące ustalenia polskich badaczy
Smog
Zaskakujący efekt poprawy jakości powietrza: Ziemia ociepla się jeszcze szybciej
Smog
Nowa „stolica smogu” w Europie. Lekarze i eksperci apelują o pilne działanie
Smog
Polski sukces w walce ze smogiem. Czego uczy przykład miasta pod Warszawą?
Smog
Ranking jakości powietrza na świecie. Turystyczny raj z najgorszym wynikiem