Rozwiązania skrojone na miarę

Najnowsze badanie opublikowane na łamach czasopisma „Science” ujawniło, że kluczem do sukcesu w walce z emisjami gazów cieplarnianych jest dopasowanie odpowiednich metod do sektora oraz kraju.

Publikacja: 05.09.2024 00:01

Zamykanie elektrowni węglowych, połączone z wprowadzeniem minimalnej ceny emisji CO2, w Wielkiej Bry

Zamykanie elektrowni węglowych, połączone z wprowadzeniem minimalnej ceny emisji CO2, w Wielkiej Brytanii zostało uznane za jeden z nielicznych przykładów efektywnej polityki proklimatycznej

Foto: shutterstock

Zespół naukowców pod przewodnictwem Anniki Stechemesser z Instytutu Badań nad Wpływem Klimatu w Poczdamie (PIK) postanowił przyjrzeć się politykom mającym na celu zmniejszenie wpływu poszczególnych sektorów na środowisko. W tym celu przeanalizowano 1500 przykładów, wprowadzonych w 41 krajach w latach 1998–2022. Jak się okazało, skuteczność w ograniczaniu emisji gazów cieplarnianych można było przypisać zaledwie 63 z nich, stanowiącym niewiele ponad 4 proc. wszystkich badanych polityk klimatycznych. Każda z nich prowadziła do średniej redukcji emisji o 19 proc.

Skoordynowane, połączone działania

Eksperci ustalili, że pojedyncze metody, takie jak dotacje czy zakazy, raczej nie działają, chyba że występują razem z innymi działaniami. Za skuteczne uznano np. wycofywanie elektrowni węglowych w Wielkiej Brytanii, które połączono z wprowadzeniem minimalnej ceny emisji dwutlenku węgla.

Sukcesem było również wprowadzenie w Norwegii zakazu produkcji samochodów z silnikami spalinowymi, co szło w parze z wprowadzeniem zachęt podatkowych oraz dotacji, które sprawiły, że wybór bardziej ekologicznego pojazdu był również korzystny finansowo.

Z kolei w Chinach redukcja emisji w sektorze przemysłu była wynikiem uruchomienia kilku pilotażowych programów handlu emisjami, redukcji dotacji do paliw kopalnych oraz wzmocnienia mechanizmów finansowania inwestycji w efektywność energetyczną. Sukcesy w zakresie redukcji w jednym z sektorów nie zawsze idą w parze z ich ograniczeniem w innych – przykładem są tu Stany Zjednoczone, które doprowadziły do sporego postępu w sektorze transportu.

Badanie wykazało również, że trudno uznać jakiekolwiek z analizowanych metod za uniwersalne. Zdaniem naukowców skuteczność poszczególnych polityk zależy zarówno od sektora, jak i kraju, w którym jest wprowadzana.

Przykładem są podatki od energii, które dobrze się sprawdzały jedynie w krajach o wysokich dochodach. Również połączenie wycofywania się z wykorzystania paliw wysokoemisyjnych wraz z nałożeniem zakazu w sektorze budowlanym przyniosło dwukrotnie lepsze efekty niż zastosowanie obu polityk indywidualnie.

Jedyną polityką, która sprawdziła się lepiej wdrożona pojedynczo niż w zestawieniu z innymi, było nałożenie podatków – skuteczność tej metody została potwierdzona we wszystkich analizowanych sektorach.

Cierpliwość bardziej skuteczna niż pośpiech

Jak zauważył Robin Lamboll z Imperial College London, badanie koncentruje się na politykach skutkujących szybką redukcją emisji, podczas gdy zdecydowana większość polityk klimatycznych przynosi mniej spektakularne efekty, pozwalając jednak na zbudowanie bardziej ekologicznych nawyków w dłuższej perspektywie czasowej.

Analiza została przeprowadzona przy wykorzystaniu nowej bazy Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), dotyczącej polityki klimatycznej. W badaniu wykorzystano nowatorskie podejście, łączące metody uczenia maszynowego z ustalonymi analizami statystycznymi.

Autorzy badania podkreślili, że zdecydowane i skuteczne działania polityczne na rzecz klimatu są niezbędne, aby osiągnąć cele ustalone w porozumieniu paryskim. Tymczasem obecne krajowe plany klimatyczne (NDC) nie są wystarczająco ambitne, aby odpowiednio zredukować emisje gazów cieplarnianych do 2030 roku.

Luka między globalnymi celami klimatycznymi a tym, co uda się osiągnąć, kontynuując dotychczasowe polityki, wynosi ok. 23 miliardów ton dwutlenku węgla. Cele klimatyczne porozumienia paryskiego są jednak nadal możliwe, jednak w tym celu należy za przykład uznać 63 przypadki skutecznych polityk klimatycznych i tworzyć kolejne w oparciu o te, które rzeczywiście prowadzą do redukcji emisji gazów cieplarnianych.

Naukowcy zauważyli też, że pomimo wprowadzenia na świecie na przestrzeni ostatnich 20 lat tysięcy różnych środków w ramach polityki klimatycznej, ani w nauce, ani w polityce nie udało się wypracować konsensusu co do ich skuteczności. To z kolei skłania do refleksji, że takie narzędzia powinny zostać poddane szczegółowej ocenie.

Wyliczają oni również podstawowe problemy w tym zakresie, jakimi są: brak porównywalnych w skali międzynarodowej danych na temat konkretnych typów i kombinacji wdrażanych instrumentów polityki oraz fakt, że są one dostosowywane do polityk, uznawanych w sposób subiektywny za istotne. W krajach o wysokich dochodach dużo uwagi poświęca się np. badaniu narzędzia, jakim jest ustalanie cen emisji dwutlenku węgla. Szereg innych instrumentów polityki klimatycznej, takich jak wprowadzane normy, jest z kolei często pomijanych, zwłaszcza w krajach o niższych dochodach.

Wnioski płynące z badania zostały udostępnione decydentom, a naukowcy stworzyli wizualizację danych. Autorzy badania wyrazili nadzieję, że rządzący zainspirują się nimi w tworzeniu kolejnych strategii klimatycznych, dzięki czemu unikną powielania niepotrzebnych błędów. Do lutego 2025 roku kraje muszą zaktualizować i przedłożyć Organizacji Narodów Zjednoczonych mapy drogowe dotyczące zobowiązań klimatycznych.

Zespół naukowców pod przewodnictwem Anniki Stechemesser z Instytutu Badań nad Wpływem Klimatu w Poczdamie (PIK) postanowił przyjrzeć się politykom mającym na celu zmniejszenie wpływu poszczególnych sektorów na środowisko. W tym celu przeanalizowano 1500 przykładów, wprowadzonych w 41 krajach w latach 1998–2022. Jak się okazało, skuteczność w ograniczaniu emisji gazów cieplarnianych można było przypisać zaledwie 63 z nich, stanowiącym niewiele ponad 4 proc. wszystkich badanych polityk klimatycznych. Każda z nich prowadziła do średniej redukcji emisji o 19 proc.

Pozostało jeszcze 89% artykułu
Materiał Promocyjny
Wypełniacze z kartonu? Sprawdź, co zrobić ze zużytymi kartonami
Materiał Promocyjny
Jaką Vitarą na różne tereny? Przewodnik po możliwościach Suzuki
Ekotrendy
Niezrealizowane proklimatyczne obietnice
Ekotrendy
ESG coraz mocniej wkracza do biznesowego świata
Ekotrendy
Rząd nie słucha naukowców
Materiał Promocyjny
Warta oferuje spersonalizowaną terapię onkologiczną
Ekotrendy
Cyrkularność w erze cybernetycznej
Materiał Promocyjny
Psychologia natychmiastowej gratyfikacji w erze cyfrowej