Rozwiązania skrojone na miarę

Najnowsze badanie opublikowane na łamach czasopisma „Science” ujawniło, że kluczem do sukcesu w walce z emisjami gazów cieplarnianych jest dopasowanie odpowiednich metod do sektora oraz kraju.

Publikacja: 05.09.2024 00:01

Zamykanie elektrowni węglowych, połączone z wprowadzeniem minimalnej ceny emisji CO2, w Wielkiej Bry

Zamykanie elektrowni węglowych, połączone z wprowadzeniem minimalnej ceny emisji CO2, w Wielkiej Brytanii zostało uznane za jeden z nielicznych przykładów efektywnej polityki proklimatycznej

Foto: shutterstock

Zespół naukowców pod przewodnictwem Anniki Stechemesser z Instytutu Badań nad Wpływem Klimatu w Poczdamie (PIK) postanowił przyjrzeć się politykom mającym na celu zmniejszenie wpływu poszczególnych sektorów na środowisko. W tym celu przeanalizowano 1500 przykładów, wprowadzonych w 41 krajach w latach 1998–2022. Jak się okazało, skuteczność w ograniczaniu emisji gazów cieplarnianych można było przypisać zaledwie 63 z nich, stanowiącym niewiele ponad 4 proc. wszystkich badanych polityk klimatycznych. Każda z nich prowadziła do średniej redukcji emisji o 19 proc.

Skoordynowane, połączone działania

Eksperci ustalili, że pojedyncze metody, takie jak dotacje czy zakazy, raczej nie działają, chyba że występują razem z innymi działaniami. Za skuteczne uznano np. wycofywanie elektrowni węglowych w Wielkiej Brytanii, które połączono z wprowadzeniem minimalnej ceny emisji dwutlenku węgla.

Sukcesem było również wprowadzenie w Norwegii zakazu produkcji samochodów z silnikami spalinowymi, co szło w parze z wprowadzeniem zachęt podatkowych oraz dotacji, które sprawiły, że wybór bardziej ekologicznego pojazdu był również korzystny finansowo.

Z kolei w Chinach redukcja emisji w sektorze przemysłu była wynikiem uruchomienia kilku pilotażowych programów handlu emisjami, redukcji dotacji do paliw kopalnych oraz wzmocnienia mechanizmów finansowania inwestycji w efektywność energetyczną. Sukcesy w zakresie redukcji w jednym z sektorów nie zawsze idą w parze z ich ograniczeniem w innych – przykładem są tu Stany Zjednoczone, które doprowadziły do sporego postępu w sektorze transportu.

Badanie wykazało również, że trudno uznać jakiekolwiek z analizowanych metod za uniwersalne. Zdaniem naukowców skuteczność poszczególnych polityk zależy zarówno od sektora, jak i kraju, w którym jest wprowadzana.

Przykładem są podatki od energii, które dobrze się sprawdzały jedynie w krajach o wysokich dochodach. Również połączenie wycofywania się z wykorzystania paliw wysokoemisyjnych wraz z nałożeniem zakazu w sektorze budowlanym przyniosło dwukrotnie lepsze efekty niż zastosowanie obu polityk indywidualnie.

Jedyną polityką, która sprawdziła się lepiej wdrożona pojedynczo niż w zestawieniu z innymi, było nałożenie podatków – skuteczność tej metody została potwierdzona we wszystkich analizowanych sektorach.

Cierpliwość bardziej skuteczna niż pośpiech

Jak zauważył Robin Lamboll z Imperial College London, badanie koncentruje się na politykach skutkujących szybką redukcją emisji, podczas gdy zdecydowana większość polityk klimatycznych przynosi mniej spektakularne efekty, pozwalając jednak na zbudowanie bardziej ekologicznych nawyków w dłuższej perspektywie czasowej.

Analiza została przeprowadzona przy wykorzystaniu nowej bazy Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), dotyczącej polityki klimatycznej. W badaniu wykorzystano nowatorskie podejście, łączące metody uczenia maszynowego z ustalonymi analizami statystycznymi.

Autorzy badania podkreślili, że zdecydowane i skuteczne działania polityczne na rzecz klimatu są niezbędne, aby osiągnąć cele ustalone w porozumieniu paryskim. Tymczasem obecne krajowe plany klimatyczne (NDC) nie są wystarczająco ambitne, aby odpowiednio zredukować emisje gazów cieplarnianych do 2030 roku.

Luka między globalnymi celami klimatycznymi a tym, co uda się osiągnąć, kontynuując dotychczasowe polityki, wynosi ok. 23 miliardów ton dwutlenku węgla. Cele klimatyczne porozumienia paryskiego są jednak nadal możliwe, jednak w tym celu należy za przykład uznać 63 przypadki skutecznych polityk klimatycznych i tworzyć kolejne w oparciu o te, które rzeczywiście prowadzą do redukcji emisji gazów cieplarnianych.

Naukowcy zauważyli też, że pomimo wprowadzenia na świecie na przestrzeni ostatnich 20 lat tysięcy różnych środków w ramach polityki klimatycznej, ani w nauce, ani w polityce nie udało się wypracować konsensusu co do ich skuteczności. To z kolei skłania do refleksji, że takie narzędzia powinny zostać poddane szczegółowej ocenie.

Wyliczają oni również podstawowe problemy w tym zakresie, jakimi są: brak porównywalnych w skali międzynarodowej danych na temat konkretnych typów i kombinacji wdrażanych instrumentów polityki oraz fakt, że są one dostosowywane do polityk, uznawanych w sposób subiektywny za istotne. W krajach o wysokich dochodach dużo uwagi poświęca się np. badaniu narzędzia, jakim jest ustalanie cen emisji dwutlenku węgla. Szereg innych instrumentów polityki klimatycznej, takich jak wprowadzane normy, jest z kolei często pomijanych, zwłaszcza w krajach o niższych dochodach.

Wnioski płynące z badania zostały udostępnione decydentom, a naukowcy stworzyli wizualizację danych. Autorzy badania wyrazili nadzieję, że rządzący zainspirują się nimi w tworzeniu kolejnych strategii klimatycznych, dzięki czemu unikną powielania niepotrzebnych błędów. Do lutego 2025 roku kraje muszą zaktualizować i przedłożyć Organizacji Narodów Zjednoczonych mapy drogowe dotyczące zobowiązań klimatycznych.

Zespół naukowców pod przewodnictwem Anniki Stechemesser z Instytutu Badań nad Wpływem Klimatu w Poczdamie (PIK) postanowił przyjrzeć się politykom mającym na celu zmniejszenie wpływu poszczególnych sektorów na środowisko. W tym celu przeanalizowano 1500 przykładów, wprowadzonych w 41 krajach w latach 1998–2022. Jak się okazało, skuteczność w ograniczaniu emisji gazów cieplarnianych można było przypisać zaledwie 63 z nich, stanowiącym niewiele ponad 4 proc. wszystkich badanych polityk klimatycznych. Każda z nich prowadziła do średniej redukcji emisji o 19 proc.

Pozostało 89% artykułu
Ekotrendy
Paliwa przyszłości w centrum uwagi na Energy Days 2024
Ekotrendy
Zrównoważona transformacja, ESG i wyzwania klimatyczne
Ekotrendy
Chiny wstrzymują projekty zasilane węglem
Ekotrendy
Najtrudniej zmienić nasze nawyki
Materiał partnera
W partnerstwie siła – zainaugurowaliśmy 2. edycję programu „Razem dla planety”
Materiał Promocyjny
Jak wygląda auto elektryczne