Rok pełen złych wiadomości dla klimatu. Anomalie opanowały całą Europę

Zgodnie z szacunkami ekspertów z programu Copernicus Climate Change Service (C3S), rok 2025 pod względem pomiarów niemal bliźniaczo przypomina 2023. Choć nieco chłodniejszy od rekordowo upalnego 2024 r., wciąż znajduje się niebezpiecznie wysoko w zestawieniu.

Naukowcy potwierdzili, że od stycznia do listopada globalna anomalia średniej temperatury znajduje się 0,6°C powyżej średniej z lat 1991-2020 oraz 1,48°C powyżej poziomów z epoki przedindustrialnej. Raport Światowej Organizacji Meteorologicznej (WMO) podaje, że ostatnie 11 lat było jedenastoma najcieplejszymi latami w 176-letnim okresie obserwacji, a ostatnie trzy lata znalazły się na podium w historii pomiarów.

Nieco niższa temperatura w tym roku w stosunku do poprzedniego wynika m.in. z ustąpienia zjawiska El Niño, które w latach 2023-2024 napędzało wzrost temperatur na świecie. La Niña, która ochładza nieco oceany, będzie panować do początku przyszłego roku, a później jej wpływ zacznie słabnąć. 

Klimatyczne podsumowanie 2025 roku

Rok 2025 przyniósł najcieplejszy styczeń w historii, gdy średnia globalna temperatura powietrza przy powierzchni Ziemi wyniosła 13,23°C, co stanowi wzrost o 0,79°C w porównaniu z latami 1991-2020. Pozostałe miesiące nie pobiły światowych rekordów, ale każdy z nich zapisał się w ścisłej czołówce najcieplejszych w historii.

Minione lato było czwartym najgorętszym w historii Europy, a dla niektórych krajów okazało się rekordowo upalnym. Hiszpańska Państwowa Agencja Meteorologiczna (AEMET) potwierdziła, że tegoroczne lato było najcieplejsze od czasu rozpoczęcia pomiarów w 1961 r., a średnia temperatura w kraju wyniosła 24,2°C, czyli ok. 2,1°C powyżej średniej z lat 1991-2020. Najwyższą temperaturę odnotowano 17 sierpnia w Jerez de la Frontera, gdy słupki rtęci pokazały 45,8°C.

Również Brytyjskie Biuro Meteorologiczne potwierdziło, że lato 2025 r. było najcieplejszym od czasu rozpoczęcia krajowych pomiarów w 1884 r. Średnia temperatura w okresie od czerwca do sierpnia wyniosła 16,10°C, bijąc rekord ustanowiony w 2018 r. (15,76°C). Rekordowo wysoką temperaturę odnotowano także w Turcji – 27 lipca w Silopi termometry pokazały aż 50,5°C. Kraj zmagał się również z najgorszą suszą od ponad 50 lat i alarmująco niskimi opadami deszczu, w związku z czym poziomy wody w zbiornikach w pobliżu Ankary, Stambułu i Izmiru spadły do krytycznie niskiego poziomu.

Z kolei Finlandia doświadczyła bezprecedensowych trzech tygodni z rzędu z temperaturą 30°C. W Polsce początek lipca przyniósł lokalny rekord – 3 lipca stacja Meteo Warszawa zarejestrowała 37,68°C, co stanowi najwyższą temperaturę w stolicy od 121 lat.

Anomalie temperaturowe nie pozostały bez wpływu na mieszkańców Europy. Według badania przeprowadzonego przez naukowców z Imperial College London (ICL) i London School of Hygiene & Tropical Medicine, od czerwca do sierpnia 2025 r. aż 24 400 mieszkańców europejskich miast zmarło w wyniku ekstremalnych upałów. Naukowcy oszacowali, że pogłębiający się kryzys klimatyczny, wywołany działalnością człowieka, odpowiadał za niemal 70 proc. tych zgonów. 

Klimat w Polsce. Dane za 2025 r.

Polska odnotowała w tym roku kilka niepokojących rekordów dotyczących temperatur. 17 lutego na Litworowym Kotle zarejestrowano –41,1°C. Maj był z kolei ekstremalnie chłodny, ze średnią temperatur o 2,2°C poniżej normy. Koniec roku przyniósł z kolei rekordowo ciepłe dni – 9-11 grudnia odnotowano najcieplejsze dni w tym miesiącu od czasu rozpoczęcia pomiarów. 11 grudnia na Dolnym Śląsku termometry wskazywały 14,5°C.

Susze w Europie również dały się mocno w tym roku we znaki – w maju ponad połowa powierzchni lądów na kontynencie zmagała się z tym zjawiskiem. Był to najwyższy poziom od czasu rozpoczęcia monitoringu przez Europejskie Obserwatorium Suszy (EDO) w 2012 r. i o ponad 20 punktów procentowych wyższy niż średnia z lat 2012-2024. Tegoroczny sierpień był również najsuchszym miesiącem w Europie i basenie Morza Śródziemnego od czasu rozpoczęcia monitoringu.

Suche warunki sprzyjały występowaniu pożarów. Zgodnie ze wstępnymi szacunkami Europejskiego Serwisu Informacji o Pożarach Lasów (EFFIS), mijający rok przyniósł najgorszy sezon pożarów w historii, a łączna powierzchnia dotknięta pożarami może przekroczyć wszystkie rekordy od niemal 20 lat. Szacuje się, że spłonęło ponad milion hektarów. Według naukowców z World Weather Attribution, sprzyjające im warunki, które doprowadziły do szczególnych spustoszeń w Hiszpanii i Portugalii, były aż 40 razy bardziej prawdopodobne w wyniku antropogenicznych zmian klimatu, a intensywność pożarów wzrosła w związku z tym o ok. 30 proc.

Zmiany klimatu uderzają w Azję

Sporo rekordów padło również w innych częściach świata. Najgorętsze lato od czasu rozpoczęcia pomiarów w 1961 r. odnotowała Chińska Administracja Meteorologiczna – w Pekinie czerwcowe temperatury sięgały 40°C, a w Szanghaju w sierpniu zarejestrowano ponad 27 dni z temperaturą powyżej 35°C. Korea Południowa doświadczyła najcieplejszego lata od rozpoczęcia pomiarów w 1973 r. – średnia dzienna temperatura maksymalna przekraczała 30°C. Japonia zmagała się z intensywnymi falami upałów, a krajowe rejestry odnotowały najcieplejszy czerwiec i lipiec w 127-letniej historii pomiarów. Padł również historyczny rekord temperatur – 5 sierpnia w Isesaki słupki rtęci wskazały 41,8°C.

Konsekwencje kryzysu klimatycznego mocno dotknęły wiele regionów świata. Pakistan w czerwcu zmagał się z ekstremalnie silną falą upałów, a od czerwca do września walczył z deszczami przedmonsunowymi i monsunowymi, które doprowadziły do ogromnych powodzi. Szacuje się, że w ich wyniku poszkodowanych zostało ponad milion osób, a śmierć poniosło więcej niż tysiąc.

Pod koniec listopada cyklony Senyar i Ditwah przyniosły potężne deszcze w częściach Sri Lanki, Indonezji, Malezji i Tajlandii, które według naukowców również zostały zintensyfikowane przez kryzys klimatyczny. Republika Południowej Afryki doświadczyła ulewnych opadów deszczu w czerwcu, w wyniku czego zginęło ponad 100 osób, a ok. 6000 musiało zostać przesiedlonych.

Na przełomie października i listopada w Karaiby uderzył huragan Melissa, którego moc uplasowała go wśród najsilniejszych w historii huraganów atlantyckich. Maksymalna prędkość wiatru wynosiła chwilami ok. 290 km/h. Jej siła również wynikała częściowo z kryzysu klimatycznego – analiza naukowców z Imperial College London wykazała, że antropogeniczne zmiany klimatu zwiększyły prawdopodobieństwo wystąpienia huraganu nawet czterokrotnie.

Według danych ONZ, huragan Melissa był najgorszą katastrofą klimatyczną w historii Jamajki, gdzie ucierpiało ok. 1,5 mln mieszkańców kraju. Jedynie na Jamajce straty zostały przez rząd oszacowane na 6-7 mld dol., czyli mniej więcej jedną trzecią rocznego PKB.