Świat się zbroi na potęgę. To zła wiadomość dla klimatu

Austria i Słowenia – dwa kraje, które nie słyną z intensywnej aktywności wojskowej, a na dodatek traktują swoją obecność w NATO ze sporym dystansem – to jedyne w Europie państwa, które przyjęły konkretne cele w zakresie osiągnięcia bezemisyjności swoich sił zbrojnych. Tak przynajmniej twierdzi brytyjski dziennik „The Guardian”, który opublikował własną analizę emisyjności europejskich sił zbrojnych.

Wynika z niej również, że zaledwie jeden na trzech członków NATO w ogóle zajął się swoim śladem węglowym generowanym przez siły zbrojne – pozostali albo mają jedynie luźne szacunki, albo nie liczą tych emisji. – To biała plama na mapie globalnych emisji – skomentował brytyjskim dziennikarzom ekspert Sztokholmskiego Instytutu Badań nad Pokojem (SIPRI), Florian Krampe. – Ignorowanie emisji z wojskowości niepokoi nie tylko z uwagi na zmiany klimatu, ale też oznacza ignorowanie faktu, że zmiany klimatu są coraz większym zagrożeniem bezpieczeństwa dla Europy i reszty świata – dodawał.

Uśredniając, szacunki rozmaitych ośrodków eksperckich przypisują wojskowości 5,5 proc. globalnych emisji. Siłom zbrojnym daleko do energetyki czy transportu, ale pod tym względem światowe armie wyprzedzają choćby lotnictwo (i nieco ustępują hutnictwu). Ale nie dość, że statystyki tego typu są obciążone dużym ryzykiem niedoszacowania, to jeszcze trudno dokładnie wyliczyć ślad węglowy i emisje w trwających konfliktach zbrojnych czy powstające podczas operacji objętych mniejszą czy większą tajemnicą. Ponadto poza Zachodem poziom emisji – nawet jeśli w ogóle jest liczony – objęty jest tajemnicą wojskową. Z kolei na Zachodzie część państw w ogóle wydzieliła emisje wojskowości ze swoich celów klimatycznych – twierdzi badaczka z Boston University, Neta Crawford.

Spirala zbrojeń i emisje

Zgodnie z deklaracjami NATO, jakie padły w połowie 2022 r., emisje paktu mają zostać zredukowane o 45 procent w perspektywie roku 2030, a do 2050 r. armie Sojuszu mają być neutralne klimatycznie. – To jest do zrobienia – zapewniał ówczesny szef NATO, Jens Stoltenberg. W tamtym czasie (w 2021 r.) Parlament Europejski oceniał, że armie krajów UE emituje 24,8 mln ton CO2, czyli mniej więcej tyle, co 14 mln aut. Sojusz chciał redukować je w budynkach użytkowanych przez organizację, w lotnictwie i sektorze bezzałogowców. Ale też zapowiadał pomoc państwom członkowskim w minimalizowaniu emisji.

Czytaj więcej

Plus Minus

Rosja nie może wygrać tej wojny. To najważniejsze

Donald Trump po kolacji z Andrzejem Dudą ogłosił na swoim portalu społecznościowym Truth Social:...

Ale dobrze wiemy, co stało się później. Wojna w Ukrainie, interwencja Izraela w Strefie Gazy, eskalacja napięcia na Pacyfiku, rutynowa niemalże wymiana ognia na granicy indyjsko-pakistańskiej, pogróżki padające w kilku innych regionach świata, dojście do władzy Donalda Trumpa i plan wzmocnienia amerykańskiej armii – wszystkie te czynniki napędziły spiralę zbrojeń w globalnej skali. Może w 2022 r. wojskowym emisyjność sił zbrojnych czasem spędzała sen z powiek, trzy lata później jest to już tylko zawracanie głowy.

Wzrost poziomu zbrojeń – według danych zbieranych przez ośrodek Global Peace Index – dotyczy obecnie 108 państw świata (dane z 2023 r.). Szczególnie uderzający jest poziom wydatków na zbrojenia w Europie: wzrosły one o ponad 30 proc. w latach 2021-2024, co jest częściowo efektem rosyjskiego zagrożenia dla bezpieczeństwa kontynentu, jak i pójścia za apelami USA (nie wspominając o połajankach Donalda Trumpa), by kraje członkowskie NATO zaczęły wreszcie przeznaczać obiecane 2 proc. PKB na obronność.

Ale nie zapominajmy też, że jeden niemiecki czołg Leopard 2 spala 400 litrów diesla na 100 kilometrów w warunkach pola walki (to szacunki, które swego czasu przytoczył Reuters powołując się na anonimowego informatora). Amerykański Departament Obrony – jest największym konsumentem energii w USA i największym na świecie instytucjonalnym konsumentem ropy naftowej. W pojedynkę odpowiada za 1 procent amerykańskich emisji.

Europejskie zbrojenia: dodatkowe 200 milionów ton emisji rocznie 

Organizacja Conflict And Environment Observatory (CEOBS) w opublikowanym pod koniec maja studium „How increasing global military expenditure threatens SDG 13 on Climate Action” („Jak rosnące wydatki na zbrojenia zagrażają 13. Celowi Zrównoważonego Rozwoju ONZ, dotyczącemu działań proklimatycznych”) ocenia, że tylko europejskie zbrojenia przełożą się na dodatkowe 200 mln ton emisji CO2 rocznie. Jeden z autorów studium pokusił się o wyliczenie dotyczące tego, jak zbrojenia przełożą się na straty wynikające z intensywniejszych ekstremów pogodowych – według niego, mowa tu o kwocie 264 mld dolarów corocznych dodatkowych strat.

Czytaj więcej

Planeta

Nowy typ dezinformacji klimatycznej. „Potrzebujemy gotowych rozwiązań”

Brazylijski dyplomata André Corrêa do Lago, przewodniczący tegorocznego szczytu klimatycznego COP...

Co więcej, CEOBS wskazuje także, że skokowy wzrost wydatków na zbrojenia może się odbić na negocjacjach dotyczących wsparcia krajów rozwijających się w adaptacji i usuwaniu skutków zmian klimatycznych. Już podczas ubiegłorocznego szczytu klimatycznego przedstawiciele tych państw z rozgoryczeniem porównywali kwoty przeznaczane na zbrojenia do kwot deklarowanych jako wsparcie dla nich. – Globalne wydatki na zabijanie innych sięgają 2,5 bln dol. rocznie, podczas gdy jeden bilion na ratowanie życia już jest nieuzasadniony – wytykał przedstawiciel Panamy. Ostatecznie ów bilion nie przeszedł, zaakceptowany poziom pomocy dla krajów rozwijających się wynosi 300 mld dol. rocznie.