Intensywnie chłodząc nasze domy, mocno ogrzewamy planetę

Rekordowe fale upałów i rosnące średnie temperatury sprawiają, że klimatyzacja staje się coraz bardziej powszechnym elementem wyposażenia domów. Eksperci alarmują jednak, że korzystanie z niej jest kosztowne nie tylko finansowo.

Publikacja: 10.08.2023 11:52

Ogromna część Europy, Afryki Północnej, Ameryki Północnej i Azji niedawno zmagała się z upałami Shut

Ogromna część Europy, Afryki Północnej, Ameryki Północnej i Azji niedawno zmagała się z upałami Shutterstock

Foto: Piotr Wawrzyniuk

Lipiec najprawdopodobniej był najgorętszy w historii, a ekstremalne temperatury dotknęły 6,5 mld ludzi. Ogromna część Europy, Afryki Północnej, Ameryki Północnej i Azji zmagała się z upałami. Ocieplający się klimat sprawia, że ludzie poszukują rozwiązań, które pomogą im przetrwać coraz częstsze i bardziej intensywne fale upałów, również w krajach, które dotychczas nie miały z nimi większego problemu. Według danych Międzynarodowej Agencji Energetycznej na całym świecie największy odsetek gospodarstw domowych posiadających klimatyzację mają Japonia, Stany Zjednoczone oraz Korea Południowa (ponad 80 proc.). Tendencja do masowego instalowania tego typu urządzeń może wkrótce dotrzeć do Europy i to nie tylko na południu kontynentu.

Czytaj więcej

Pożary paneli fotowoltaicznych. Czy ta technologia jest bezpieczna?

Klimatyzacja w co piątym domu

Według danych Eurostatu w ciągu ostatnich czterech dekad, zapotrzebowanie na chłodzenie przestrzeni w Europie znacząco wzrosło. W Unii Europejskiej wartość „stopniodni chłodzenia”, czyli wskaźnika zapotrzebowania energetycznego budynków na podstawie warunków pogodowych, wzrosła w latach 1979–2021 niemal trzykrotnie, a wartość „stopniodni ogrzewania” spadła o 11 proc.

Szacuje się, że jedno na pięć gospodarstw domowych w Europie korzysta z klimatyzacji, odsetek ten jest wyższy w krajach śródziemnomorskich. We Włoszech co drugie gospodarstwo domowe posiada klimatyzację, w Niemczech 1–2 proc.

Jak wynika z danych Amazon Business, w sierpniu sprzedaż przenośnych klimatyzatorów w Hiszpanii, Włoszech i Francji wzrosła o ponad 20 proc. w porównaniu z miesiącem poprzednim. Według danych włoskiej firmy Unieuro, produkującej sprzęt AGD, sprzedaż klimatyzatorów w ostatnim tygodniu podwoiła się w porównaniu z tym samym okresem ubiegłego roku. W ubiegłym roku we Francji sprzedano milion klimatyzatorów, choć wciąż zdecydowana większość gospodarstw domowych z niej nie korzysta.

Zdaniem naukowców z włoskiego Uniwersytetu Ca' Foscari do 2040 roku liczba gospodarstw w Hiszpanii posiadających klimatyzację sięgnie 50 proc., w 1990 roku było to zaledwie 5 proc.

Upały się wzmogą

Naukowcy z Uniwersytetu Harvarda podkreślają, że klimatyzacja stanowi istotne narzędzie mogące uratować życie w trakcie ekstremalnych upałów, tymczasem dostęp do niej jest szczególnie ograniczony dla osób potrzebujących jej najbardziej. Szacuje się, że spośród 2,8 mld mieszkańców krajów najbiedniejszych i najsilniej dotkniętych konsekwencjami pogłębiającego się kryzysu klimatycznego klimatyzację posiada jedynie 8 proc. Tymczasem do 2050 roku co najmniej 70 proc. populacji w niektórych krajach będzie jej potrzebowało, aby poradzić sobie ze zmieniającymi się warunkami klimatycznymi.

Nawet przy założeniu, że światu uda się zrealizować cele wynikające z porozumienia paryskiego ograniczającego wzrost temperatury, w najcieplejszych krajach świata 40–50 proc. populacji będzie potrzebowało dostępu do systemów chłodzenia. Zdaniem naukowców do połowy wieku w Niemczech klimatyzacja będzie potrzebna 92 proc. populacji, w Stanach Zjednoczonych 96 proc., a w Indiach oraz Indonezji aż 99 proc. Obecnie w Stanach Zjednoczonych dostęp do klimatyzacji posiada niemal 90 proc. mieszkańców, podczas gdy w Indonezji 9 proc., a w Indiach 5 proc.

Czytaj więcej

81 proc. populacji świata ucierpiało w lipcu w efekcie kryzysu klimatycznego

Klimatyzacja chłodzi i ogrzewa

Warto jednak pamiętać, że klimatyzacja mocno obciąża system energetyczny. W trakcie upalnych dni w Stanach Zjednoczonych klimatyzacja odpowiada za ponad 70 proc. szczytowego zapotrzebowania na energię elektryczną w domach. Podczas lipcowych fal upałów we Włoszech popyt na energię wzrósł o jedną trzecią. Według danych włoskiego przedsiębiorstwa energetycznego ARETI, gdy temperatura w kraju sięgała 40°C, szczytowe zużycie energii elektrycznej osiągnęło ponad 59 gigawatów – wynik zbliżony do krajowego rekordu z 2015 roku.

Naukowcy alarmują, że klimatyzacja powoduje ogromne emisje gazów cieplarnianych. Zgodnie z opublikowaną w ubiegłym roku analizą ekspertów z Narodowego Laboratorium Energii Odnawialnej i Xerox PARC klimatyzacja odpowiada za ekwiwalent 1950 mln ton dwutlenku węgla uwalnianego rocznie, czyli 3,94 proc. globalnej emisji gazów cieplarnianych.

Jak wynika z najnowszego badania opublikowanego na łamach czasopisma naukowego „Scientific Reports”, problem będzie się pogłębiał. Obecnie korzystanie z klimatyzacji w Europie generuje ok. 7 mln ton dwutlenku węgla, a w Indiach 38 mln ton dwutlenku węgla rocznie. Zgodnie z analizą do 2050 roku korzystanie z klimatyzacji doprowadzi do wzrostu emisji o 10 mln ton dwutlenku węgla w Europie, a w Indiach aż o 120 mln ton.

Naukowcy ocenili, że gdyby globalna temperatura wzrosła o 2–3°C, w Europie liczba klimatyzatorów mogłaby się podwoić, a w Indiach wzrosnąć czterokrotnie.

Tak, ale...

Z jednej strony ograniczyłoby to narażenie mieszkańców na ekstremalne temperatury – o 40 proc. w Europie i o 35 proc. w Indiach – jednak potężna ilość emisji wygenerowanych na skutek ekspansji klimatyzatorów mogłaby zniweczyć wysiłki na rzecz walki z globalnym ociepleniem.

Lipiec najprawdopodobniej był najgorętszy w historii, a ekstremalne temperatury dotknęły 6,5 mld ludzi. Ogromna część Europy, Afryki Północnej, Ameryki Północnej i Azji zmagała się z upałami. Ocieplający się klimat sprawia, że ludzie poszukują rozwiązań, które pomogą im przetrwać coraz częstsze i bardziej intensywne fale upałów, również w krajach, które dotychczas nie miały z nimi większego problemu. Według danych Międzynarodowej Agencji Energetycznej na całym świecie największy odsetek gospodarstw domowych posiadających klimatyzację mają Japonia, Stany Zjednoczone oraz Korea Południowa (ponad 80 proc.). Tendencja do masowego instalowania tego typu urządzeń może wkrótce dotrzeć do Europy i to nie tylko na południu kontynentu.

Pozostało 86% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Energia
Świat odchodzi od węgla? Przybywa elektrowni węglowych. To zasługa jednego kraju
Energia
Zarzuty pod adresem gigantów paliwowych. „To się przestanie opłacać”
Energia
Polacy nie są świadomi, które sprzęty domowe zużywają najwięcej energii
Energia
Unia naciska na dekarbonizację systemów grzewczych
Energia
Świat przechodzi na czystą energię, a na drogach przybywa pojazdów elektrycznych