Globalne zużycie węgla osiągnęło w 2024 roku rekordowy poziom. „Ponury obraz”

World Resources Institute (WRI) – amerykański, globalny think tank non-profit, który zajmuje się badaniami i doradztwem w kwestiach ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju – opublikował raport „State of Climate Action” dotyczący emisji dwutlenku węgla. Nie jest on zbyt optymistyczny – wynika z niego bowiem, że w 2024 r. – mimo globalnych wysiłków na rzecz przejścia na czystą energię – światowe zużycie węgla osiągnęło rekordowy poziom.  Autorzy analizy zaznaczają, że zagraża to realizacji celów związanych z ograniczeniem globalnego ocieplenia.

Rekordowe zużycie węgla w 2024 roku

Naukowcy będący autorami raportu „State of Climate Action” podkreślają, że choć udział węgla w produkcji energii elektrycznej spadł dzięki dynamicznemu wzrostowi odnawialnych źródeł energii, ogólny popyt na energię wzrósł, co doprowadziło do większego zużycia paliw kopalnych. Eksperci zaznaczają, że ich raport przedstawia „ponury obraz” szans świata na uniknięcie coraz poważniejszych skutków kryzysu klimatycznego. Zauważają także, że wiele krajów wciąż nie radzi sobie zbyt dobrze z wyznaczonymi celami redukcji emisji gazów cieplarnianych, które wciąż rosną.

Czytaj więcej

Planeta

Globalny budżet węglowy bliski wyczerpania. „Klimat płonie”

Zdaniem naukowców połowa pozostałego budżetu węglowego wyczerpie się w ciągu nie więcej niż trzec...

„Nie ma wątpliwości, że w dużej mierze podejmujemy właściwe działania. Po prostu nie robimy tego wystarczająco szybko. Jednym z najbardziej niepokojących wniosków z naszej oceny jest to, że już piąty raport z rzędu pokazuje, iż wysiłki na rzecz wycofywania węgla są zdecydowanie poza wyznaczoną ścieżką” – zauważa Clea Schumer, współautorka raportu i badaczka w WRI. 

Naukowcy ostrzegają, że aby osiągnąć neutralność węglową do 2050 r. – zgodnie z założeniami porozumienia paryskiego – kolejne sektory gospodarki muszą przejść na zasilanie elektryczne zamiast wykorzystywać ropę, gaz czy inne paliwa kopalne. Jednak – jak podkreśla Schumer – „to zadziała tylko wtedy, gdy globalne dostawy energii elektrycznej zostaną oparte na źródłach niskoemisyjnych”. „Problem w tym, że system energetyczny oparty na paliwach kopalnych powoduje ogromne, kaskadowe skutki uboczne. Przekaz w tej kwestii jest całkowicie jasny – po prostu nie ograniczymy ocieplenia do 1,5°C, jeśli zużycie węgla wciąż będzie bić rekordy” – dodaje ekspertka. 

Pomimo zobowiązań związanych ze „stopniowym ograniczaniem” wykorzystania węgla, które podjęte zostały przez większość krajów w 2021 r., część państw wciąż kontynuuje eksploatację najbardziej zanieczyszczającego surowca. Naukowcy zauważają między innymi, że premier Indii Narendra Modi świętował w tym roku przekroczenie 1 miliarda ton wydobycia węgla, zaś w Stanach Zjednoczonych Donald Trump wciąż otwarcie deklaruje poparcie dla paliw kopalnych. I choć działania prezydenta USA – mające na celu zatrzymanie projektów dotyczących odnawialnych źródeł energii oraz ograniczenie finansowania transformacji energetycznej – nie przyniosły jeszcze widocznego wzrostu emisji gazów cieplarnianych, autorzy raportu ostrzegają, że ich skutki będą odczuwalne w przyszłości. Jednocześnie eksperci zauważają, że dalsze wsparcie dla odnawialnych źródeł energii ze strony Chin i Unii Europejskiej może złagodzić negatywny wpływ tych działań.

Eksperci: Tempo wzrostu produkcji energii z OZE musi się podwoić

Z raportu płyną jednak także pozytywne wnioski – badacze wskazują, że produkcja energii odnawialnej rośnie w tempie „wykładniczym”. „Najszybciej rozwijającym się źródłem energii w historii” jest energia słoneczna – czytamy. Mimo to – jak wskazują eksperci – aby ograniczyć emisje zgodnie z celami wyznaczonymi na koniec obecnej dekady, tempo wzrostu produkcji energii słonecznej i wiatrowej musi się podwoić, a to będzie bardzo trudne. 

Czytaj więcej

Energia

Chiny nie rezygnują z węgla. Rekordowe inwestycje w energię z „czarnego złota”

Pod względem nowych mocy opartych na węglu Chińczycy pozostają globalnym liderem. Co więcej, napę...

„Nie ma wątpliwości, że ostatnie działania Stanów Zjednoczonych utrudniają utrzymanie celu porozumienia paryskiego w zasięgu ręki. Jednak szersza transformacja jest znacznie ważniejsza niż jeden kraj, a jej impet rośnie na rynkach wschodzących, gdzie czysta energia stała się najtańszą i najbardziej niezawodną drogą do wzrostu gospodarczego oraz bezpieczeństwa energetycznego” – mówi Sophie Boehm, starsza analityczka w laboratorium systemowych zmian WRI i główna autorka raportu. 

Analiza badaczy wskazuje, że postępy świata w zakresie zwiększania efektywności energetycznej wciąż postępują zbyt wolno, zwłaszcza w redukcji emisji związanych z ogrzewaniem budynków. Problemem pozostają również emisje przemysłowe, szczególnie w sektorze stalowym, gdzie – pomimo podejmowanych prób – wzrosła intensywność węglowa produkcji. Z drugiej strony, przyspiesza proces elektryfikacji transportu drogowego – jak wskazano, ponad jedna piąta nowych pojazdów sprzedanych w 2024 r. była elektryczna, a w Chinach udział ten sięgał niemal 50 proc. 

Naukowcy ostrzegają w raporcie także przed pogarszającym się stanem światowych „pochłaniaczy węgla” – lasów, torfowisk, mokradeł czy oceanów. Jak wskazano w analizie, w 2024 r. bezpowrotnie utracono ponad osiem milionów hektarów lasów, co – choć stanowi to spadek w porównaniu z rekordowym poziomem niemal 11 mln ha w 2017 r. – jest wynikiem gorszym niż w 2021 r. (7,8 mln ha). Według raportu, tempo zatrzymywania wylesiania musi wzrosnąć dziewięciokrotnie, aby osiągnąć wyznaczone cele.