Niepokojące zachowanie trzmieli zimą. Ekolodzy potwierdzają obawy naukowców

Wysokie temperatury w ostatnich tygodniach sprawiły, że trzmiele zaczęły budować swoje gniazda już zimą, choć normalnie pozostałyby w stanie hibernacji do wiosny. Niestety tak wczesna „pobudka” jest groźna dla tych owadów. Może prowadzić do spadku ich populacji – ostrzegają eksperci.

Publikacja: 04.02.2025 06:22

Zbyt wczesne wybudzanie się z hibernacji jest niebezpieczne dla trzmieli

Zbyt wczesne wybudzanie się z hibernacji jest niebezpieczne dla trzmieli

Foto: AdobeStock

Niepokojące zachowania trzmieli zaobserwowano w Wielkiej Brytanii, w okolicach Aberdeen (Szkocja). Jak poinformowało BBC, powołując się na organizację ekologiczną Buglife, budowę gniazd rozpoczęło 25 gatunków trzmieli żyjących w tym kraju. „Fakt, że obserwujemy aktywne robotnice, oznacza, że ​​królowe nie tylko obudziły się z hibernacji, ale ​​zaczęły zakładać nowe gniazda” – wyjaśnia Paul Hetherington, przedstawiciel Buglife.

To zjawisko wiąże się z podwójnym ryzykiem dla trzmieli. Po pierwsze dlatego, że o tej porze roku nie ma roślin, które są dla nich źródłem pokarmu. Po drugie – jeśli dojdzie do załamania pogody i ochłodzenia, gniazda zostaną zniszczone. Oznacza to, że nie będzie nowych królowych, które są matkami większości owadów w ulu.

Jakie rośliny są zapylane przez trzmiele?

Trzmiele należą do rodziny pszczołowatych, szacuje się, że w Polsce mamy 30 gatunków. Na świecie – ok. 300. Żyją głównie w klimacie umiarkowanym. Trzmiele ze względu na swoją budowę są ważnymi zapylaczami. Ich języczki są znacznie dłuższe niż u pszczół miodnych. W przypadku trzmiela ogrodowego jest to ok. 24 mm (dla porównania, języczek robotnicy pszczoły miodnej ma 6-7 mm).

Trzmiele mogą zapylać rośliny, które ze względu na budowę kwiatów nie zostaną zapylone przez robotnice pszczoły miodnej, bądź są przez pszczoły niedostatecznie zapylane.

Czytaj więcej

Powierzchnia oceanów coraz cieplejsza. Naukowcy dowiedli, że wzrost temperatury przyspieszył o 400 proc.

Dzięki swojej wielkości i gęstemu owłosieniu trzmiele mogą również pracować w niższych temperaturach (11-12 st. C, pszczoła miodna potrzebuje co najmniej 15 st. C). Wiosną pojawiają się jako jedne z pierwszych owadów. Oprócz tego ich dzień pracy jest o 2-3 godziny dłuższy niż pszczół.

Zmiany klimatu zagrożeniem dla trzmieli

Naukowcy od lat alarmują, że populacja trzmieli na świecie spada. W ramach jednego z badań, którego wyniki ukazały się w 2020 r. na łamach „Science”, dokonano analizy zachowania trzmieli z ponad 66 gatunków. Dane z lat 1901-1974 porównano z danymi pozyskanymi w latach 2000-2014. Okazało się, że spadek liczebności trzmieli jest większy, niż pierwotnie zakładano. Najgwałtowniejszy spadek populacji trzmieli miał miejsce w latach 2000-2014. Eksperci wiązali to zjawisko ze zmianami klimatu – ciepłymi zimami, które powodują, że trzmiele za szybko wychodzą z hibernacji oraz wysokimi temperaturami latem. Z analizy wynikało, że z powodu często występujących ekstremalnie wysokich temperatur najbardziej ucierpiały owady w regionach południowych – jak Hiszpania i Meksyk. Obszar występowania trzmieli przesunął się na północ, ale to nie wystarczyło, by zrekompensować ubytek.

Podobny problem uchwycili badacze z Kanady i Belgii, którzy w 2024 r. na łamach „Frontiers in Bee Science” wskazywali, że zbyt wysokie temperatury zagrażają trzmielom. Nawet jeśli niektóre gatunki potrafią przetrwać nawet przy 36 st. C, a pojedyncze osobniki są w stanie się zaadaptować do trudnych warunków, kluczowym czynnikiem ryzyka okazuje się przegrzewanie gniazd. Podczas fal upałów temperatura wewnątrz gniazd dodatkowo się podnosi, co utrudnia rozwój zdrowych larw. Bez zdrowych larw cała społeczność jest skazana na wymarcie.

Oceany i lodowce
Powierzchnia oceanów coraz cieplejsza. Naukowcy dowiedli, że wzrost temperatury przyspieszył o 400 proc.
Materiał Promocyjny
Przed wyjazdem na upragniony wypoczynek
Nauka
Naukowcy: Olbrzymi podwodny wulkan może wybuchnąć przed końcem 2025 roku
Zwierzęta
Szerszeń azjatycki coraz bliżej Polski. Na Słowacji odkryto pierwsze gniazdo
Zwierzęta
Plany Trumpa zagrożeniem dla gatunków ginących. Wspiera go „Drużyna Boga”
Zwierzęta
Największa góra lodowa na świecie dryfuje. Zagrożenie dla tysięcy zwierząt