Szerszeń azjatycki coraz bliżej Polski. Na Słowacji odkryto pierwsze gniazdo

Naukowcy z Bratysławy poinformowali, że na Słowacji znaleziono pierwsze gniazdo azjatyckiego szerszenia Vespa velutina. Eksperci podkreślają, że pojawienie się tego gatunku inwazyjnego w Polsce jest kwestią czasu.

Publikacja: 10.10.2024 12:30

Występowanie szerszenia Vespa velutina potwierdzono już w wielu miejscach w Europie – między innymi

Występowanie szerszenia Vespa velutina potwierdzono już w wielu miejscach w Europie – między innymi w Niemczech, Austrii czy Czechach.

Foto: Nicolas Y. D. TIREL, CC0, Wikimedia Commons

Vespa vetulina jest jednym z wielu azjatyckich szerszeni, które nie są częścią europejskiej fauny. W całej środkowoeuropejskiej faunie znajduje się jeden szczytowy gatunek dużej osy – to dobrze nam znany szerszeń europejski, czyli Vespa crabro.

Okazuje się, że prawdopodobnie będzie musiał on rywalizować ze swoim groźniejszym azjatyckim kuzynem. Jak zaznaczają eksperci, to bardzo niepokojące – może to mieć bowiem spory wpływ na przyrodę, a także relacje między poszczególnymi gatunkami owadów. 

Czytaj więcej

Coraz mniej owadów przez zmiany klimatu i rolnictwo

Kiedy szerszeń azjatycki dotrze do Polski? 

Występowanie szerszenia Vespa velutina wcześniej potwierdzono już w wielu miejscach w Europie – między innymi w Hiszpanii, Portugalii, Belgii, Włoszech, Niemczech, Wielkiej Brytanii, Holandii, Szwajcarii, Luksemburgu, Irlandii, Austrii i Czechach. I choć nie odnotowano jeszcze obecności tego owada w Polsce, to jest to prawdopodobnie kwestia czasu – gniazdo owadów tego gatunku odkryto bowiem na Słowacji, a więc blisko granicy naszego kraju. 

Jak informują słowaccy naukowcy z Plant Science and Biodiversity Centre w Bratysławie, eksperci szukali szerszeni azjatyckich po tym, jak zaobserwowano je we wsi Palarikovo. Odnalezienie gniazda zajęło badaczom zaledwie trzy dni – specjaliści śledzili tor lotu owadów, wykorzystując znaczniki naklejane na wcześniej schwytane szerszenie. Podczas akcji użyto także dronów.

Kolonia szerszeni Vespa velutina mieszkała 20 metrów nad ziemią. Gniazdo zostało usunięte przez specjalistów – dokonano tego w nocy, gdyż wtedy do gniazda zlatują się osobniki. Przy pomocy specjalnych rurek zaaplikowano środek eliminujący owady. Jak zaznaczają badacze, gniazdo miało około 80 centymetrów wielkości. Znajdować się w nim mogło nawet dwa tysiące owadów, w tym 500 królowych. Co istotne, każdy osobnik może złożyć po wiosennym kryciu do 15 tys. jaj.

„Zakładamy, że osobniki te pochodziły z Węgier, gdzie potwierdzono ich obecność 19 sierpnia 2023 r. we wsi Kimle w powiecie Győr-Moson-Sopron. To 57 km w linii prostej od Palárikova" - podkreślają naukowcy.  

Peter Fedor – entomolog z Uniwersytetu Komeńskiego w Bratysławie, cytowany przez portal noviny.sk – podkreślił, że osobniki nie były jeszcze dorosłe. „Zwykle wylatują w listopadzie lub grudniu, w zależności od pogody. To był optymalny moment na ich utylizację” - ocenił. „Nie będziemy eliminować populacji w ciągu najbliższych kilku lat, przyzwyczaimy się do obecności tego szerszenia tutaj i będziemy jedynie udoskonalać metody, które pozwolą nam złagodzić skutki” - dodał ekspert.

Czytaj więcej

Pszczoły mają trudności z zapylaniem. Powodem zanieczyszczone powietrze

Vespa velutina – szerszeń azjatycki pojawił się w Europie

Vespa velutina to inwazyjny gatunek błonkówki z rodziny osowatych. Występuje on naturalnie w Chinach, północnych Indiach i Azji Południowo-Wschodniej. Na początku I dekady XXI wieku wprowadzono go do Korei Południowej, gdzie niezwykle szybko zaczął się rozprzestrzeniać. W 2005 podgatunek V. v. nigrithorax po raz pierwszy wykryto we Francji, w departamencie Lot i Garonna. Przypuszcza się, że dotarł on do tego kraju przed 2004 rokiem z południowych Chin wraz z transportem ceramiki do portu w Bordeaux. Od tego czasu owad ten rozprzestrzenia się w Europie Zachodniej. 

W 2010 rozmnażanie Vespa velutina potwierdzono w Hiszpanii, a w 2011 – w Belgii. Z 2011 pochodzą też pierwsze dane z Portugalii. Do 2014 owad dotarł do Włoch, a z 2016 pochodzą pierwsze dane o jego występowaniu na Wyspach Normandzkich i izolowanych stanowiskach w Wielkiej Brytanii. 

Robotnice tego gatunku osiągają 20 mm, trutnie – do 24 mm, natomiast królowa dorasta do 30 mm. Żądła szerszeni azjatyckich są tak ostre, że mogą przebić materiał. Eksperci zaznaczają, by nie zbliżać się do tych owadów – ich ugryzienie może być bardzo groźne, a w niektórych przypadkach skończyć się nawet śmiercią. Owady te stają się najbardziej agresywne późnym latem i wczesną jesienią – wówczas polują bowiem na źródło białka dla swoich królowych.   

Szerszenie azjatyckie niszczą roje pszczół, przez co gwałtownie zaczęła spadać ich populacja. To – jak zaznaczają eksperci – jedno z najbardziej niepokojących zagrożeń dla środowiska. 

Mimo że w Polsce jeszcze nie zaobserwowano szerszeni azjatyckich, to ich pojawienie się wydaje się być kwestią czasu – między innymi przez postępujące zmiany klimatu.

Vespa vetulina jest jednym z wielu azjatyckich szerszeni, które nie są częścią europejskiej fauny. W całej środkowoeuropejskiej faunie znajduje się jeden szczytowy gatunek dużej osy – to dobrze nam znany szerszeń europejski, czyli Vespa crabro.

Okazuje się, że prawdopodobnie będzie musiał on rywalizować ze swoim groźniejszym azjatyckim kuzynem. Jak zaznaczają eksperci, to bardzo niepokojące – może to mieć bowiem spory wpływ na przyrodę, a także relacje między poszczególnymi gatunkami owadów. 

Pozostało 90% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Zwierzęta
Dziki łosoś w Norwegii wyginie? Mogą go zastąpić ryby hybrydowe
Zwierzęta
Szwecja odstrzeli 20 procent populacji niedźwiedzi. Rząd się tłumaczy
Zwierzęta
Kraj w Europie wprowadza polowania na gołębie. Ornitolodzy biją na alarm
Zwierzęta
TSUE bierze wilki w obronę. Polowanie niezgodne z prawem
Zwierzęta
Wysoki poziom włókna szklanego w owocach morza. Szczególnie narażone dwa gatunki