Zadrzechnia fioletowa (Xylocopa violacea) – zwyczajowo nazywana także „czarną pszczołą” – jest skąpo owłosiona i ciemno- lub brunatnofioletowa. Ze względu na swoje pokaźne rozmiary – długość nawet do 3,5 cm – jej pojawienie się nierzadko wzbudza żywe zainteresowanie. To największa pszczoła występująca w Polsce.
„Czarna pszczoła” występowała w naszym kraju w nielicznych stanowiskach od połowy XIX do lat 30. XX wieku – w tym okresie zanotowano zaledwie osiem miejsc jej występowania. W późniejszym czasie już jej nie obserwowano, w związku z czym w 2002 roku gatunek ten został uznany za wymarły. Zadrzechnia fioletowa przez wiele lat opisywana była w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt Ginących i Zagrożonych jako "gatunek prawdopodobnie wymarły". Opis zaderzchni mówił wówczas, że jest to „bardzo rzadki gatunek śródziemnomorski, na terenie dzisiejszej Polski notowany był zaledwie kilkakrotnie w latach 1868–1935, odtąd niepotwierdzony”.
Sytuacja zmieniła się w 2005 roku – od tamtej pory „czarną pszczołę” zaobserwowano już między innymi w Poleskim Parku Narodowym, Bieszczadach Zachodnich, Wrocławiu, Oławie, Miechowie oraz Włoszczowie. Zdaniem niektórych ekspertów, owad powrócić mógł do Polski między innymi w związku z postępującym ociepleniem klimatu.
Czytaj więcej
Ozon sprawia, że zmienia się zapach wydzielany przez kwiaty oraz zasięg, na jaki się on rozchodzi. Badacze są tym zaniepokojeni – prowadzi to bowiem do tego, że owady zapylające są w stanie wywęszyć kwiaty jedynie z dość bliskiej odległości.
„Czarna pszczoła” wróciła na polskie łąki. Wcześniej uznana została za gatunek prawdopodobnie wymarły
W latach 2004–2014 „czarna pszczoła” objęta była w Polsce ścisłą ochroną gatunkową, a od 2014 – częściową. W 2016 roku udało się znaleźć aż 26 stanowisk tego owada, o czym donosiło Stowarzyszenie Natura i Człowiek.
