Górny Śląsk w najbliższych latach czekają wielkie zmiany związane z przestawianiem się na gospodarkę niskoemisyjną, i nie dotyczą one tylko górników i ich rodzin, ale każdego mieszkańca bez wyjątku. Polscy liderzy fundacji The Climate Reality Project, założonej przez byłego amerykańskiego wiceprezydenta, Ala Gore’a, wraz z członkami stowarzyszenia BoMiasto przeprowadzili w ubiegłym roku szereg spotkań, podczas których dwustu uczestników wypracowało postulaty dotyczące sprawiedliwej transformacji regionu.

Czytaj też: Koniec węgla w 2050 r.? „Obecne plany rządu to mrzonka”

„Sprawiedliwa transformacja jest procesem zmiany społeczno-gospodarczej w regionach węglowych, którego celem jest powstrzymanie katastrofy klimatycznej” – mówi Patryk Białas ze stowarzyszenia BoMiasto.

Oto dziewięć postulatów, wypracowanych w ramach spotkań:

1) My, mieszkańcy Górnego Śląska, chcemy, by podstawą sprawiedliwej transformacji był dialog społeczny na wszystkich poziomach. Nikt nie powinien czuć się wykluczony.

2) Domagamy się przeprowadzenia odpowiedniej kampanii edukacyjnej, bo jest ona niezbędna, by dialog był skuteczny. Im więcej wiemy, tym mniej się boimy, a to przecież strach prowadzi do zamknięcia się na dialog.

3) Chcemy, by rozwiano obawy tych, którzy lękają się zmiany. Należy pokazać, jakie są alternatywy, czyli energetyka rozproszona i odnawialne źródła energii (OZE). Rozmawiać muszą osoby kompetentne.

4) Domagamy się szerokich konsultacji społecznych. Sprawa dotyczy każdego, dlatego wszyscy powinni współdecydować. Obecnie widać mocną polaryzację poglądów, gdyż w dialogu uczestniczą tylko najbardziej zaangażowani. Osoby pomijane mogą zaś poważniej odczuć późniejsze konsekwencje procesu.

5) Chcemy, by zmiana dawała nowe możliwości. Polski rynek fotowoltaiki prężnie się rozwija – to dla wielu osób szansa na zatrudnienie. Odpowiednie szkolenia w połączeniu z dobrze skierowaną akcją informacyjną z pewnością przyniosą efekty.

6) Domagamy się, by w ramach sprawiedliwej transformacji zapewniono wsparcie publiczne i prywatne w zakresie przekwalifikowania, zdobycia nowych umiejętności i zapewnienia pracy dla pracowników szczególnie poszkodowanych.

7) Oczekujemy, że zostanie przygotowany raport dotyczący górnictwa. Jakie funkcje i zawody je tworzą (również w firmach okołogórniczych). Trzeba sprawdzić, czy można je wykorzystać w sektorze OZE.

8) Domagamy się uwzględnienia tzw. projektów miękkich, związane z kapitałem ludzkim, a nie tylko z inwestycjami rozumianymi jako infrastruktura czy biznes. Wszak głównym elementem tej układanki są ludzie.

9) Żądamy szczerości! Trzeba uczciwie przyznać, że przemiana będzie bolesna. Ale daje perspektywę, jaką jest wizja zielonego Górnego Śląska w 2050 roku. Wierzymy, że po zakończeniu sprawiedliwej transformacji, będzie można w końcu odetchnąć pełną piersią. I co najważniejsze – czystym powietrzem.