Reklama

Iran przeniesie stolicę? Władze: „Nie mamy wyboru”. Teheran ofiarą zmian klimatu

W związku z najpoważniejszym kryzysem wodnym od dekad, prezydent Iranu Masud Pezeszkian ogłosił, że jego kraj nie ma innego wyjścia – musi przenieść stolicę z Teheranu do innego miasta. Decyzja ta – jak podkreślił – jest nieunikniona. Wskutek pięcioletniej suszy – ale też zaniedbań związanych z zarządzaniem zasobami wodnymi – miasto doświadcza kryzysu o niespotykanej dotychczas skali.

Publikacja: 06.10.2025 11:42

„Iran ma obowiązek zmienić lokalizację stolicy — nie mamy innego wyboru” – przekonuje prezydent Iran

„Iran ma obowiązek zmienić lokalizację stolicy — nie mamy innego wyboru” – przekonuje prezydent Iranu Masud Pezeszkian.

Foto: AFP

Z tego artykułu się dowiesz:

  • Dlaczego Iran rozważa przeniesienie stolicy z Teheranu?
  • Jakie czynniki klimatyczne wpłynęły na kryzys wodny w Teheranie?
  • Jak zmiany w zarządzaniu zasobami wodnymi wpływają na decyzje władz Iranu?
  • Jakie były wcześniejsze propozycje dotyczące zmiany lokalizacji stolicy Iranu?

Podczas wizyty w Hormozganie – stanie w południowym Iranie nad Zatoką Perską i Zatoką Omańską – prezydent Iranu Masud Pezeszkian poinformował, że bardzo poważnie rozważa przeniesienie stolicy kraju z Teheranu. Propozycję tę miał przedstawić w ubiegłym roku najwyższemu przywódcy Iranu, ajatollahowi Alemu Chamenei, jednak nie spotkała się ona wówczas z akceptacją. „Pomysł wzbudził dużą krytykę, ale kryzysy dotyczące zasobów są tak poważne, że Iran ma obowiązek zmienić lokalizację stolicy — nie mamy innego wyboru” – stwierdził teraz Pezeszkian. 

Czytaj więcej

Ganges wysycha. Eksperci: Tak źle nie było od 1300 lat

Czy Iran przeniesie stolicę? W Teheranie brakuje wody

Prezydent Iranu zwrócił między innymi uwagę na potencjał południowych regionów kraju. „Ten region znajduje się na wybrzeżu Zatoki Perskiej i zapewnia bezpośredni dostęp do wód otwartych oraz możliwości rozwoju handlu i relacji gospodarczych. Jeśli spojrzymy na możliwości tego obszaru z innej perspektywy, możemy stworzyć bardzo prosperujący i nowoczesny region” – powiedział. „Nie możemy poprzestać na obecnym stanie i nie opracować naukowej, precyzyjnej i opartej na lokalnych warunkach mapy przyszłości” – dodał. 

Pezeszkian zaznaczył także, że obecne problemy Iranu wymuszają zmianę kierunku rozwoju kraju w stronę regionów na południu. „Problemy, z jakimi mierzy się kraj, wymagają, abyśmy skierowali ścieżkę rozwoju ku Zatoce Perskiej. Teheran, Karadż i Kazwin stoją dziś w obliczu kryzysu wodnego, którego nie da się łatwo rozwiązać” – stwierdził. 

Reklama
Reklama

Wielka susza w Iranie

Według danych przedstawionych przez Pezeszkiana, Teheran, który liczy obecnie ponad 10 milionów mieszkańców, zużywa niemal jedną czwartą całkowitych zasobów wodnych Iranu. Polityk wskazał także na dramatyczny spadek opadów. „W ubiegłym roku wyniosły one 140 mm, podczas gdy norma to 260 mm. Oznacza to spadek o około 50 do 60 proc. W tym roku sytuacja jest równie krytyczna” – zaznaczył. Co istotne, najnowsze szacunki wskazują, że w 2025 r. suma opadów może spaść poniżej 100 mm.

Prezydent Iranu zauważył, że malejące zasoby wody za zaporami, wysychające studnie oraz rosnące koszty transportu wody z innych regionów potwierdzają potrzebę zmiany podejścia do zarządzania zasobami naturalnymi. Dotychczas 70 proc. zapotrzebowania Teheranu na wodę zaspokajały zapory, a pozostałe 30 proc. pochodziło z wód podziemnych. Jednak – z powodu słabych opadów i zwiększonego parowania – udział wody z zapór uległ znacznemu zmniejszeniu, co wywiera coraz większą presję na zasoby podziemne.

Czytaj więcej

Walka z suszą to także zapobieganie dramatom powodziowym

Masud Pezeszkian przestrzegł także przed skutkami dalszego, niekontrolowanego rozwoju. „Rozwój, który nie uwzględnia wpływu na zasoby i wydatki, prowadzi wyłącznie do destrukcji. Jeśli ktoś nie potrafi utrzymać tej równowagi, jego rozwój skazany jest na porażkę” – powiedział. Na koniec swojego przemówienia zwrócił także uwagę na alarmujące tempo osiadania gruntu w niektórych rejonach kraju. „W niektórych miejscach ziemia osiada nawet o 30 cm rocznie. To katastrofa i dowód na to, że woda pod naszymi stopami się kończy” – ostrzegł.

Kryzys wodny w Iranie. To nie tylko susza

Problemy związane z dostępem do wody nie są w Iranie nowym zjawiskiem, to kraj narażony na susze. Eksperci podkreślają jednak, że obecna sytuacja jest dramatyczna. „Odpowiedź na kryzys jest chaotyczna, nagła, nieprzemyślana i reaktywna. Najbardziej niepokoi mnie nierówność – zamożniejsi mieszkańcy miast mogą pozwolić sobie na magazynowanie wody, dostawy cysternami lub inne rozwiązania, podczas gdy biedni będą cierpieć najbardziej” – zauważał w lipcu Kaveh Madani – irański naukowiec, inżynier środowiska i ekspert ds. gospodarki wodnej, który pełni funkcję dyrektora Instytutu Wody, Środowiska i Zdrowia przy Uniwersytecie Narodów Zjednoczonych (UNU-INWEH) 

Zdaniem ekspertów obecny kryzys jest nie tylko efektem pięcioletniej suszy, ale także dekad zaniedbań w polityce środowiskowej. Problemy z wodą pogłębiają kryzys energetyczny, który trwa w Iranie od grudnia. Codzienne planowane przerwy w dostawie prądu sprawiły, że szkoły, uniwersytety i urzędy musiały skrócić godziny pracy, a w fabrykach przemysłowych wprowadzono racjonowanie energii. W kraju posiadającym jedne z największych na świecie zasobów gazu ziemnego i ropy naftowej, mieszkańcy zmuszeni są żyć bez podstawowych usług.

Reklama
Reklama

Temat przeniesienia stolicy z Teheranu także nie jest nowy w irańskiej polityce. Podobne propozycje pojawiały się już wcześniej – między innymi za prezydentury Hasana Rouhaniego, który opracował nawet plan z kilkoma możliwymi wariantami nowej lokalizacji. Słowa Pezeszkiana świadczą jednak o tym, że tym razem Iran znalazł się w punkcie krytycznym, a decyzja o zmianie stolicy może stać się nieuniknionym krokiem w obliczu pogłębiającego się kryzysu wodnego.

Z tego artykułu się dowiesz:

  • Dlaczego Iran rozważa przeniesienie stolicy z Teheranu?
  • Jakie czynniki klimatyczne wpłynęły na kryzys wodny w Teheranie?
  • Jak zmiany w zarządzaniu zasobami wodnymi wpływają na decyzje władz Iranu?
  • Jakie były wcześniejsze propozycje dotyczące zmiany lokalizacji stolicy Iranu?
Pozostało jeszcze 94% artykułu

Podczas wizyty w Hormozganie – stanie w południowym Iranie nad Zatoką Perską i Zatoką Omańską – prezydent Iranu Masud Pezeszkian poinformował, że bardzo poważnie rozważa przeniesienie stolicy kraju z Teheranu. Propozycję tę miał przedstawić w ubiegłym roku najwyższemu przywódcy Iranu, ajatollahowi Alemu Chamenei, jednak nie spotkała się ona wówczas z akceptacją. „Pomysł wzbudził dużą krytykę, ale kryzysy dotyczące zasobów są tak poważne, że Iran ma obowiązek zmienić lokalizację stolicy — nie mamy innego wyboru” – stwierdził teraz Pezeszkian. 

Pozostało jeszcze 90% artykułu
/
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Reklama
Woda
Teheran bez wody. Władze chcą wysłać mieszkańców poza miasto. „Wodne bankructwo”
Woda
Braki wody mogą dotknąć blisko miliarda ludzi. Nowy raport na kolejne dekady
Woda
Siedmiomilionowe miasto na krawędzi tragedii. Tu wkrótce może skończyć się woda
Woda
Na Ziemi maleją zasoby słodkiej wody. "To może być zwiastun tego, co nastąpi"
Woda
Globalny cykl hydrologiczny stracił równowagę. „Pierwszy raz w historii”
Reklama
Reklama