Morze Aralskie zostanie uratowane? Nowy komunikat władz Kazachstanu

Morze Aralskie, które niemal zniknęło z powodu działalności człowieka w czasach Związku Radzieckiego, zaczyna się częściowo odradzać. Informacje władz Kazachstanu dają nadzieję, że możliwy jest przynajmniej częściowy powrót.

Publikacja: 22.01.2025 11:45

Na powstałej w miejscu dawnego Morza Aralskiego pustyni Aral-kum można spotkać porzucone kutry rybac

Na powstałej w miejscu dawnego Morza Aralskiego pustyni Aral-kum można spotkać porzucone kutry rybackie.

Foto: Staecker, domena publiczna, Wikimedia Commons

Od lat badacze grzmieli o tym, że szkodliwa działalność człowieka doprowadziła do niemal całkowitego wyschnięcia Morza Aralskiego, kiedyś jednego z największych jezior na świecie. Akwen, wciąż jednak żyje. I – jak oceniają naukowcy – zaczyna zwiększać swoją objętość. 

Morze Aralskie zwiększa swoją objętość. „Efekt systematycznej pracy”

Morze Aralskie w dawnej formie zanikło. Obecnie na jego terenie znajdują się trzy akweny – Jezioro Północnoaralskie, Jezioro Barsakelmes i Jezioro Południowoaralskie.

Jak podają kazachskie władze, objętość wody w Jeziorze Północnoaralskim wzrosła o 42 procent, osiągając 27 miliardów metrów sześciennych. To efekt zakończenia pierwszej fazy projektu mającego na celu ochronę tego akwenu. Informację tę przekazał z Nurżan Nurzhigitow, minister zasobów wodnych i irygacji Kazachstanu.

Projekt ratunkowy – realizowany przez władze Kazachstanu przy wsparciu Banku Światowego – koncentruje się na trzech kluczowych obszarach: zwiększaniu objętości i efektywności gromadzenia wody w Jeziorze północnoaralskim, usprawnieniu zarządzania zasobami wodnymi oraz rozwoju rybołówstwa, ekoturystyki i poprawie stanu ekologicznego regionu. Ministerstwo Zasobów Wodnych Kazachstanu poinformowało, że w wyniku realizacji pierwszej fazy projektu zasolenie wody zmniejszyło się niemal czterokrotnie, a roczna wielkość połowów ryb wzrosła do ośmiu tysięcy ton. To duży sukces. 

Czytaj więcej

Jeziora na świecie wysychają. Tracą gigantyczne ilości wody

„Te liczby są wynikiem dwóch lat systematycznej pracy. Osiągnęliśmy porozumienie z krajami sąsiadującymi w sprawie ochrony i sprawiedliwego podziału zasobów wodnych w rzekach transgranicznych” – podkreślił minister Nurzhigitow. „Będziemy kontynuować negocjacje i dokładać wszelkich starań, aby utrzymać stabilny poziom ważnych zbiorników wodnych. Projekt odnowy Morza Aralskiego ma na celu przede wszystkim poprawę sytuacji środowiskowej w regionie, rozwój rybołówstwa i turystyki oraz poprawę dobrobytu ludności” – dodał.

Jedynie w ubiegłym roku do Morza Aralskiego wpuszczono około 2,6 miliarda metrów sześciennych wody, z czego rekordowe miliard metrów sześciennych zostało dostarczone w trakcie sezonu irygacyjnego. Dla porównania, w 2022 roku do Morza Aralskiego trafiło jedynie 816 milionów metrów sześciennych wody.

Zdaniem ekspertów realizacja projektu znacząco przyczynia się do poprawy sytuacji ekologicznej, ale i gospodarczej regionu. 

Czytaj więcej

Zaskakujący widok: Na Saharze powstały jeziora. Czy to efekt zmian klimatu?

Obecnie rząd Kazachstanu oraz Bank Światowy pracują nad wdrożeniem drugiej fazy projektu. Dalsza współpraca z sąsiednimi krajami oraz efektywne zarządzanie zasobami wodnymi mogą być dla niego kluczowe. 

Morze Aralskie zaczęło wysychać przez działalność człowieka

Morze Aralskie – znane także jako Jezioro Aralskie – to bezodpływowe, reliktowe, słone jezioro leżące w Kazachstanie i Uzbekistanie. Zaczęło ono wysychać między innymi w wyniku działalności człowieka. 

Akwen jeszcze w latach 60. ubiegłego wieku był czwartym pod względem powierzchni jeziorem na Ziemi. Z powodu odprowadzania wody w celach irygacyjnych w czasach ZSRR, związanych z rozwojem upraw bawełny na terenie dzisiejszego Uzbekistanu i Turkmenistanu i Kazachstanu, Morze Aralskie zaczęło się jednak kurczyć, Szacuje się, że początkowo rocznie poziom wody obniżał się o 20 centymetrów, a z każdą dekadą coraz bardziej – aż do 90 cm. 

Eksperci podkreślają, że pod koniec lat 80. XX wieku poziom wody w akwenie spadł na tyle, że jezioro podzieliło się, a blisko 90 proc. jego powierzchni z czasem zniknęło. W 1987 roku brzeg akwenu znajdował się już tylko 40 m nad poziomem morza, a jezioro podzieliło się na trzy zbiorniki. Jezioro Północnoaralskie, leżące na terenie Kazachstanu, otrzymywało wystarczającą ilość wody, aby ustabilizować poziom na wysokości 40 m z okresowymi spadkami. Z kolei Jezioro Południowoaralskie stale się kurczyło, ponieważ rzeka Amu-daria dostarczała mniej wody niż z niego odparowywało. W 2023 roku eksperci szacowali, że zostało ledwie 10 proc. dawnej powierzchni akwenu.

Nie ma planów rewitalizacji południowej części dawnego Morza Aralskiego w najbliższej przyszłości. Parowanie wód na terenie pustynnym jest obecnie zbyt duże, by można było realistycznie myśleć o powodzeniu takiego przedsięwzięcia.

Od lat badacze grzmieli o tym, że szkodliwa działalność człowieka doprowadziła do niemal całkowitego wyschnięcia Morza Aralskiego, kiedyś jednego z największych jezior na świecie. Akwen, wciąż jednak żyje. I – jak oceniają naukowcy – zaczyna zwiększać swoją objętość. 

Morze Aralskie zwiększa swoją objętość. „Efekt systematycznej pracy”

Pozostało jeszcze 93% artykułu
Planeta
Ponad tysiąc erupcji wulkanu Ibu w styczniu. Władze wzywają do ewakuacji
Materiał Promocyjny
Suzuki e VITARA jest w pełni elektryczna
Planeta
Grenlandia: obiekt marzeń Donalda Trumpa i ofiara zmian klimatycznych
Planeta
Metan z Nord Streamu zatruł wody Bałtyku. Dotarł nawet do Zatoki Gdańskiej
Planeta
Gospodarz szczytu klimatycznego stawia na ropę naftową. Chce stać się potentatem
Materiał Promocyjny
Warta oferuje spersonalizowaną terapię onkologiczną
Planeta
Europejscy producenci wina odczuli skutki zmian klimatu. Potentaci liczą straty
Materiał Promocyjny
Najlepszy program księgowy dla biura rachunkowego