Polacy zmęczeni zmianami klimatu? Nowy raport pokazuje zmianę nastrojów

Blisko połowa Polaków i Polek nie uważa, by stan środowiska był obecnie poważny. O ponad połowę skurczyła się grupa osób gotowa aktywnie działać dla dobra klimatu i planety – wskazuje nowy raport „Ziemianie Atakują!” przygotowany przez Agencję Lata Dwudzieste i Kantar Polska.

Publikacja: 07.11.2024 16:06

Polacy są coraz mniej skłonni do osobistego zaangażowania w przeciwdziałanie katastrofie klimatyczne

Polacy są coraz mniej skłonni do osobistego zaangażowania w przeciwdziałanie katastrofie klimatycznej – przekonują autorzy raportu. Na zdjęciu: elektrownia w Rybniku.

Foto: Bartek Sadowski/Bloomberg

Najnowsza – czwarta już – edycja raportu „Ziemianie Atakują!” zrealizowana przez Agencję Lata Dwudzieste i Kantar Polska – sugeruje, że Polacy coraz bardziej uodparniają się na problem zmian klimatu, przynajmniej we własnym mniemaniu. Mimo że konsekwencje ocieplenia klimatu są coraz bardziej widoczne także w naszym kraju, to – jak wskazuje badanie –  zanika poczucie zagrożenia. 

Czytaj więcej

Polacy niepokoją się o środowisko, ale robią niewiele

Raport „Ziemianie atakują”: Co Polacy sądzą o zmianach klimatu?

Tegoroczny raport „Ziemianie Atakują!” zwraca między innymi uwagę, że Polaków coraz słabiej przekonuje ostrzegająca o zagrożeniach narracja dotycząca temat klimatu, która zdominowała dyskusję. Grupa osób gotowych do działań i poświęceń stopniała – i to do zaledwie 5 procent.

Jak wskazują autorzy raportu, od 2019 roku Polacy konsekwentnie wskazywali zmianę klimatu i zanieczyszczenie środowiska jako jedne z najważniejszych zagrożeń dla świata, w którym żyjemy. Wyżej były jedynie wojny i konflikty zbrojne. Na przestrzeni czasu się to jednak zmieniło – w ocenie respondentów waga zagrożeń klimatycznych spadła, i to istotnie. 

Mimo że tegoroczny raport „Ziemianie Atakują!” wskazuje, że odsetek Polaków świadomych zmian klimatu wciąż jest znaczny, to jednocześnie pokazuje również, że udział tych, którzy obawiają się ich skutków, zmalał. Obecnie jest to 63 procent. Dla porównania – w 2020 roku odsetek ten wynosił 78 proc.

Raport wskazuje także, że tylko 46 proc. badanych popiera wprowadzenie przez rządy ograniczeń mających na celu zmniejszanie negatywnego wpływu działalności człowieka na klimat. Zdaniem twórców raportu pokazuje to potrzebę opowiadania o zielonej transformacji w nowy sposób.

Jak zaznacza Mateusz Galica, partner zarządzający w agencji Lata Dwudzieste „Taki wynik nie oznacza, że trzeba przestać mówić o klimacie. Oznacza, że trzeba przestać straszyć ludzi i pouczać ich, licząc na to, że poczują się odpowiedzialni za planetę. Zamiast tego musimy zacząć z ludźmi szczerze rozmawiać, co się dzieje, co nas czeka i jak możemy sobie z tym poradzić” – mówi. „Ten raport jest dla polityków, samorządowców, dużych i małych firm oraz organizacji pozarządowych, dla wszystkich, którzy chcą podejmować mądre i odpowiedzialne decyzje” - dodaje Galica. 

Czytaj więcej

Polacy mają świadomość zmian klimatu. Wiedzą też, co jest tego przyczyną

Coraz mniej chętnych na ratowanie świata. Także wśród młodych 

Choć – jak wskazują badacze – bariera 1.5 stopnia Celsjusza zostanie przekroczona jeszcze w tej dekadzie, to raport wskazuje, że młodzi – którzy wcześniej w walkę ze zmianami klimatu byli bardzo zaangażowani – coraz częściej porzucają misję „ratowników świata”. Do grupy tych, którzy nie są przekonani, że stan środowiska jest poważny – a już na pewno nie z ich winy – należy obecnie 39 procent Polek i Polaków. Jednocześnie o ponad połowę skurczyła się grupa osób gotowa aktywnie działać dla dobra klimatu i planety. Raport wskazuje, że dziś zaliczyć można do niej zaledwie co dwudziestą osobę w Polsce.

Zdaniem Marty Marczuk, współtwórczyni raportu i partnerki w agencji Lata Dwudzieste, „zbieramy owoce roztoczenia przed ludźmi wizji globalnej katastrofy w połączeniu ze zrzuceniem odpowiedzialności za naprawę sytuacji na indywidualne osoby”. „Zwłaszcza młode, które według popularnych kilka lat temu narracji miały przecież naprawić świat. Od kolejnych rządów dostają one głównie źle komunikowane nakazy, które na dodatek ciągle się zmieniają, a od biznesu greenwashing pozorujący działania. Nic dziwnego, że wypisują się z tej imprezy” - zaznacza. 

To już druga edycja raportu, która wskazuje także na trend zwiększającej się obojętności młodszych Polek i Polaków. Tylko 57 procent badanych w grupie 18–35 lat uważa, że stan Ziemi jest poważny i trzeba działać. „Niższe wyniki obserwujemy także u osób z niższym wykształceniem” – czytamy. 

Czytaj więcej

Polacy wolą kupować produkty, które nie szkodzą roślinom i zwierzętom

Zmiany klimatu: nastroje Polaków się zmieniły

Autorzy raportu podkreślają, że dotychczasowa narracja wokół katastrofy klimatycznej spowodowała, że Polacy przyzwyczaili się do alarmujących komunikatów. Rezultatem jest to, że budują oni „psychiczny pancerz” wobec zagrożeń klimatycznych, co prowadzi do zmniejszenia wagi tych zagrożeń. Niemniej istotny jest także wzrost obaw związanych z wojną i innymi bieżącymi problemami (np.pandemia.) To powoduje, że mobilizacja do ratowania Ziemi spada – wskazuje raport. 

Zdaniem badaczy problemem jest też komunikacja – nie udało się stworzyć prostej i przekonującej opowieści o kryzysie klimatycznym, która stanowiłaby przeciwwagę dla narracji o konieczności wzrostu gospodarczego i wzrostu konsumpcji. Temat kryzysu klimatycznego „nie przebił się” pomimo wieloletnich wysiłków naukowców. „Poczucie indywidualnej sprawczości spadło o 7 punktów procentowych w porównaniu z 2019 rokiem. Polacy są coraz mniej skłonni do osobistego zaangażowania w przeciwdziałanie katastrofie klimatycznej” – czytamy. „Polacy są bardziej skłonni do działań proekologicznych motywowanych oszczędnościami niż troską o planetę. Nie są chętni do wyrzeczeń i dyskomfortu w celu ratowania planety” – dodano. „Można wyróżnić kilka kluczowych powodów, dla których zaangażowanie Polaków w kwestie środowiskowe spadło. Podsumowując, spadek zaangażowania Polaków w kwestie środowiskowe wynika z kombinacji czynników psychologicznych, społecznych, edukacyjnych i politycznych, które wspólnie przyczyniają się do zmniejszenia motywacji i poczucia odpowiedzialności za problemy klimatyczne” – zaznaczono w raporcie. 

Autorzy raportu podkreślają, ze praca nad odpowiednią narracją jest kluczowa, by przełamać obecną obojętność i zmobilizować Polaków do wspierania prośrodowiskowych firm i polityków. Ich zdaniem narracja ta powinna być pozytywna – podkreślać korzyści ekonomiczne, być oparta na rzetelnej edukacji i angażować różne grupy społeczne. „Tylko takie kompleksowe podejście może przynieść realne zmiany w postawach i zachowaniach Polaków wobec kwestii środowiskowych” – wskazano. 

Najnowsza – czwarta już – edycja raportu „Ziemianie Atakują!” zrealizowana przez Agencję Lata Dwudzieste i Kantar Polska – sugeruje, że Polacy coraz bardziej uodparniają się na problem zmian klimatu, przynajmniej we własnym mniemaniu. Mimo że konsekwencje ocieplenia klimatu są coraz bardziej widoczne także w naszym kraju, to – jak wskazuje badanie –  zanika poczucie zagrożenia. 

Raport „Ziemianie atakują”: Co Polacy sądzą o zmianach klimatu?

Pozostało 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Planeta
Klimatyczna ofensywa Chin. Prezydentura Donalda Trumpa to szansa dla Pekinu
Planeta
Na Antarktydzie znaleziono pierwszy w historii bursztyn. Ma 90 milionów lat
Planeta
Mikroplastik może zmieniać pogodę i klimat na Ziemi? Nowe wyniki badań
Planeta
Eksperci: Przekroczyliśmy próg 1,5 stopnia Celsjusza. Co to oznacza dla klimatu?
Materiał Promocyjny
Przewaga technologii sprawdza się na drodze
Planeta
Triumf giganta paliwowego w sądzie. Nie będzie nakazu obniżenia emisji CO2
Walka o Klimat
„Rzeczpospolita” nagrodziła zasłużonych dla środowiska