Czy państwa mają obowiązek walki ze zmianami klimatu? Wkrótce kluczowa decyzja

Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości może oficjalnie zdefiniować obowiązki państw odnośnie zmian klimatycznych. Opinia ta może sprawić, że rządy na całym świecie zmuszone będą do podejmowania bardziej radykalnych kroków w tej kwestii.

Publikacja: 21.08.2024 12:36

Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości w grudniu rozpocznie przesłuchania, które mają pomóc ustalić

Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości w grudniu rozpocznie przesłuchania, które mają pomóc ustalić obowiązki państw w związku ze zmianami klimatycznymi.

Foto: Lybil BER, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons

Przed Międzynarodowym Trybunałem Sprawiedliwości (MTS) z siedzibą w Hadze – głównym organem sądowniczym ONZ – na początku grudnia odbędą się publiczne przesłuchania, które mogą pomóc określić obowiązki krajów w sprawie walki ze zmianami klimatu. 

Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości zdefiniuje obowiązki państw ws. zmian klimatycznych

Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości (MTS) poinformował, że przesłuchania związane z „zobowiązaniami państw w odniesieniu do zmiany klimatu” rozpoczną się 2 grudnia tego roku.

Czego konkretnie dotyczy sprawa? Panel 15 sędziów MTS, pochodzących z całego świata, będzie starał się odpowiedzieć na dwa kluczowe dla sprawy pytania – co kraje zobowiązane są robić na mocy prawa międzynarodowego, by chronić klimat i środowisko przed emisjami gazów cieplarnianych spowodowanymi przez człowieka oraz jakie są konsekwencje prawne dla rządów, których brak działania znacząco zaszkodził klimatowi i środowisku. 

Czytaj więcej

Największa góra lodowa utknęła w morskim wirze. Od miesięcy kręci się w miejscu

Jak zaznaczono, drugie z pytań odnosi się przede wszystkim do „małych rozwijających się państw wyspiarskich”, które na skutek zmiany klimatu prawdopodobnie ucierpią najbardziej. W takim samym stopniu dotyczy to także – jak czytamy – „obecnych i przyszłych pokoleń dotkniętych negatywnymi skutkami zmiany klimatu”.

Na razie nie jest jasne, ile krajów i organizacji będzie chciało zabrać swój głos w sprawie podczas publicznych przesłuchań. Nie wiadomo także, ile czasu mogą one zająć.

Jak zauważają eksperci, po ich zakończeniu sędziowie prawdopodobnie będą potrzebować miesięcy na analizę wszystkich argumentów prawnych. Oczekuje się, że swoje opinie wydadzą dopiero w 2025 roku. To także jednak nie zostało jeszcze potwierdzone. 

Czytaj więcej

Ważny wyrok Strasburga ws. walki ze zmianami klimatycznymi

Dlaczego Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości został poproszony o wydanie orzeczenia w tej sprawie? We wrześniu ubiegłego roku do Międzynarodowego Trybunału Prawa Morza (ITLOS) trafiła prośba o opinię w sprawie ochrony oceanów przed globalnym ociepleniem. Sprawę wniosło dziewięć wyspiarskich państw, których istnienie zagrożone jest przez wzrost poziomu wód. Kraje te domagały się, by za zanieczyszczenie wód uznać również emisję CO2.

Ostatecznie trybunał podzielił ich punkt widzenia, w związku z czym najwięksi emitenci gazów cieplarnianych zostali zmuszeni do działania. Była to pierwsza tego typu sprawa przed międzynarodowym trybunałem. W opinii stwierdzono wówczas, że gazy cieplarniane stanowią zanieczyszczenie morza oraz że kraje muszą chronić oceany. Sprawa ta była kluczowa dla rozpoczęcia dyskusji na temat zobowiązań prawnych państw ws. zmian klimatu. 

Sekretarz generalny ONZ: Opinia sędziów pomoże podejmować bardziej odważne kroki ws. zmian klimatu

W ubiegłym roku Zgromadzenie Ogólne ONZ opowiedziało się za przyjęciem rezolucji z wnioskiem do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości, który miał zdefiniować obowiązki państw odnośnie zmian klimatycznych. Opinia ta miała skłonić rządy do podejmowania bardziej radykalnych kroków i upraszczania prawa międzynarodowego.

Historyczna rezolucja z prośbą o opinię Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości została zainspirowana przez organizację studentów z wysp Pacyfiku, którzy chcą walczyć ze zmianami klimatu. Przegłosowano ją większością głosów po czteroletniej kampanii prowadzonej przez Republikę Vanuatu.

„Taka opinia pomoże Zgromadzeniu Ogólnemu, ONZ i państwom członkowskim podejmować bardziej odważne i silniejsze działania na rzecz ochrony klimatu, których nasz świat desperacko potrzebuje” - mówił wówczas sekretarz generalny ONZ General António Guterres. 

Klimat i ludzie
Pożary w Kalifornii. Rośnie dezinformacja klimatyczna wokół przyczyn katastrofy
Klimat i ludzie
Najbogatsi wykorzystali już swój cały roczny „budżet węglowy”. Nowy raport Oxfam
Klimat i ludzie
Zbadano aktualne podejście Polaków do zmian klimatycznych. Widać istotną zmianę
Klimat i ludzie
Hiszpania wprowadza „urlopy klimatyczne”. Inne kraje UE pójdą jej śladem?
Klimat i ludzie
Większość Polaków uważa anomalie pogodowe za poważne zagrożenie. Czego się obawiamy?