Dzień walki z depresją: jak klimat wpływa na psychikę?

Jakość powietrza, ekstremalne zjawiska pogodowe i stres klimatyczny zwiększają ryzyko zachorowania na jedną z najpowszechniejszych współczesnych chorób.

Publikacja: 23.02.2021 13:21

Dzień walki z depresją: jak klimat wpływa na psychikę?

Foto: nikko macaspac/ Unsplash

Dzisiaj obchodzimy Międzynarodowy Dzień Walki z Depresją – groźnej choroby, stanowiącej coraz większy problem społeczny. Szacuje się, że w Polsce na depresję choruje 1,5 miliona osób, a na świecie – aż 350 mln. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), do 2030 roku może zająć pierwsze miejsce w kategorii najbardziej powszechnych chorób. Czynników ryzyka zachorowania na depresję jest wiele – określone sytuacje życiowe, predyspozycje genetyczne, przyjmowane leki i inne. Jak się okazuje, nie bez wpływu pozostają również czynniki środowiskowe.

Według danych WHO, 9 na 10 osób na świecie oddycha zanieczyszczonym powietrzem. W opublikowanym w 2018 roku artykule potwierdzono istnienie bezpośredniego powiązania między jakością wdychanego powietrza a występowaniem depresji. Jak się okazuje, stężenie standardowego pyłu zawieszonego powyżej średniego stężenia PM2,5 w powietrzu, zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia szeregu chorób psychicznych – w tym depresji – o 6,67%. Już w 2008 roku opublikowano wyniki badania, z którego wynika, że zanieczyszczenia powietrza, w szczególności cząstki stałe, wywołują stany zapalne i stres oksydacyjny w mózgu, co może prowadzić do wystąpienia depresji. Kolejne badanie wykazało, że wskaźnik depresji był 2 razy wyższy na każde 10 μg/m3 wzrost poziomu tlenku azotu w powietrzu. Zauważono również zależność pomiędzy wzrostem stężenia szkodliwego pyłu zawieszonego PM10 a częstotliwością wizyt na oddziałach ratunkowych z powodu wystąpienia epizodów depresyjnych – przy wzroście 19,4 μg/m33, ryzyko wzrastało o 7,2%.

Czytaj też: Marcin Popkiewicz: zmiany, do których nie możemy dopuścić

Nie jest to jedyne zagrożenie dla zdrowia psychicznego, związane ze zmianami klimatycznymi. Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne (APA) uznało zmiany klimatyczne za poważne zagrożenie, wynikające z faktu, że osoby z zaburzeniami psychicznymi mogą odczuwać wpływ skutków tych zmian w sposób nieproporcjonalny. Na przykład powodzie i długotrwałe susze, powodują wzrost poziomu lęku, zaburzeń związanych ze stresem pourazowym a także depresji. Co więcej – osoby z zaburzeniami psychicznymi są bardziej narażone na ekstremalne zdarzenia powodowe. Niektóre leki psychiatryczne mogą zakłócać zdolność pacjentów do regulowania ciepła a także świadomość, że jej temperatura ciała wzrasta, co z kolei może się skończyć nawet śmiercią. Innym skutkiem zmian klimatycznych jest problem z dostawą leków w związku z wystąpieniem anomalii pogodowych, a przerwa w ich przyjmowaniu bywa niebezpieczna.

Coraz częstsze zjawisko stanowi również depresja klimatyczna, lub – jak sugerują psychologowie – stres klimatyczny. Ponieważ rośnie nasza świadomość środowiskowa, płynące zewsząd informacje o topniejących lodowcach, falach upałów czy wszechobecnych zanieczyszczeniach, może wyjątkowo źle wpływać na nasze samopoczucie, wpływając na występowanie zaburzeń.

Niepokój klimatyczny nie jest zjawiskiem anormalnym. Przeciwnie – biorąc pod uwagę pogarszającą się sytuację, ważne jest, żeby zmierzyć się z uczuciem lęku, bezsilności czy wściekłości i spróbować je oswoić. A najlepiej, w miarę możliwości – przekuć w działanie. Oczywiście, najważniejsza jest niezwłoczna konsultacja z lekarzem i dobranie odpowiedniej metody leczenia oraz terapii. Warto jednak wspomnieć, że  w Klinice Zdrowia Środowiskowego Uniwersytetu Nowojorskiego wdrożono badania polegające na zalecaniu działań przyjaznych dla klimatu. Psychoterapeutka Caroline Hickman uważa, że podejmowanie takich działań pozwala sprawniej uporać się z niepokojem emocjonalnym.

Nie ulega wątpliwości, że związku pomiędzy zagrożeniami klimatycznymi a występowaniem depresji nie należy ignorować. Troska o przyszłość planety jest nierozłącznie związana z dbałością o zdrowie psychiczne jej mieszkańców.

Dzisiaj obchodzimy Międzynarodowy Dzień Walki z Depresją – groźnej choroby, stanowiącej coraz większy problem społeczny. Szacuje się, że w Polsce na depresję choruje 1,5 miliona osób, a na świecie – aż 350 mln. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), do 2030 roku może zająć pierwsze miejsce w kategorii najbardziej powszechnych chorób. Czynników ryzyka zachorowania na depresję jest wiele – określone sytuacje życiowe, predyspozycje genetyczne, przyjmowane leki i inne. Jak się okazuje, nie bez wpływu pozostają również czynniki środowiskowe.

Pozostało 86% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Ekotrendy
Wielkopolska nie chce węgla. Pierwsze polskie województwo w globalnej koalicji
Ekotrendy
Sondaż: Polacy chcą płacić więcej, by ratować klimat, ale stawiają jeden warunek
Ekotrendy
Ranking najbardziej ekologicznych krajów Europy. Polska daleko od czołówki
Ekotrendy
Ekologiczne technologie wkraczają do polskiego ciepłownictwa. Czy zmienią tę branżę?
Ekotrendy
Jaka przyszłość czeka tworzywa sztuczne?