Topnienie lodu na Antarktydzie przebudzi uśpione wulkany? Nowe badanie naukowców

Topnienie lodu na Antarktydzie spowodowane zmianami klimatu może wywoływać erupcje wulkanów znajdujących się pod pokrywą lodową tego kontynentu. Mogą być one niewidoczne, ale ciepło, które będzie się przy tej okazji wydzielać, przyspieszy topnienie lodu. W efekcie dojdzie do sprzężenia zwrotnego. Długofalowo może to przyczynić się do podnoszenia poziomu wód w morzach i oceanach.

Publikacja: 08.01.2025 09:14

Zachodnia część Antarktydy należy do najszybciej ocieplających się regionów na Ziemi

Zachodnia część Antarktydy należy do najszybciej ocieplających się regionów na Ziemi

Foto: AdobeStock

Na Antarktydzie znajduje się ponad 100 wulkanów, z których wiele, zwłaszcza tych mieszczących się wzdłuż zachodniego wybrzeża, ukrytych jest pod lodem. Zespół składający się z naukowców z czterech uczelni w USA: Brown University, Lehigh University, University of Oregon, University of Wisconsin-Madison oraz z niemieckiej uczelni RWTH Aachen Univeristy, przeprowadził 4000 symulacji komputerowych, aby sprawdzić, jak stopniowe zmniejszanie się pokrywy lodowej wpływa na ukryte pod nią komory magmowe (ang. magma chambers). Wyniki opublikowano w miesięczniku naukowym „Geochemia, geofizyka, geosystemy („Geochemistry, Geophysics, Geosystems”). O najważniejszych wnioskach płynących z badań informuje m.in. brytyjski dziennik „The Independent”.

Na Antarktydzie przebudzą się ukryte wulkany?

Analizy wskazują, że w miarę topnienia lodu zmniejszy się nacisk na znajdujące się pod nim skały. Umożliwi to ekspansję sprężonej magmy. Proces ten natomiast zwiększy ciśnienie na ściany komór magmowych, potencjalnie doprowadzając do erupcji wulkanów.

Wynika to z tego, że ciężar pokrywy lodowej działa jak „czapa” na magmę. Wraz z kurczeniem się pokrywy ciśnienie spada, umożliwiając ucieczkę rozpuszczonych w magmie gazów. Można to porównać do uwalniania się gazu podczas otwierania butelki z napojem. W przypadku wulkanów - uwolnienie gazu spowoduje wzrost ciśnienia w komorze magmowej, zwiększając prawdopodobieństwo erupcji.

Czytaj więcej

Tajemniczy wulkan, który ochłodził klimat Ziemi. Naukowcy wreszcie go zlokalizowali

Erupcje wulkanów na Antarktydzie a wzrost poziomu wód w oceanach

Erupcje wulkanów, do których zacznie dochodzić, mogą być niewidoczne, ale ich konsekwencje będą poważne. Wydzielane w ten sposób ciepło może przyspieszyć topnienie głębokich warstw lodu, a osłabienie pokrywy lodowej może prowadzić do dalszych erupcji.

Autorzy badania wskazują, że sprzężenie zwrotne między topnieniem lodu a erupcją ukrytych pod warstwami lodu wulkanów może trwać stulecia. To oznacza, że ​​skutki tego mechanizmu mogą się utrzymywać, nawet jeśli ludzkość drastycznie zmniejszy emisję gazów cieplarnianych. Dowody historyczne wskazują, że podobne procesy mogły zachodzić podczas ostatniej epoki lodowcowej, kiedy pokrywa lodowa Antarktydy była znacznie grubsza niż obecnie.

„Chociaż badanie podkreśla powolne tempo tych zmian, budzi obawy co do długoterminowej stabilności Antarktydy i konsekwencji dla globalnego poziomu mórz. Pokrywa lodowa kontynentu już w dużej mierze przyczynia się do wzrostu poziomu mórz, a zwiększona aktywność wulkaniczna może pogłębić problem” – zauważa „The Independent”.

Czytaj więcej

Ciemna energia nie istnieje? Naukowcy mają nową teorię dotyczącą wszechświata

Wpływ Antarktydy na klimat na Ziemi

Naukowcy alarmują, że pokrywa lodowa Antarktydy kurczy się w bardzo szybkim tempie. „Zimowe maksimum lodu morskiego na Antarktydzie w 2024 r. było drugim najniższym w historii” – czytamy w „The Independent”. Pokrywa lodowa na Antarktydzie ma minimalny zasięg w lutym lub marcu, a maksimum osiąga we wrześniu. W 2023 r. amerykańskie Narodowe Centrum Danych o Śniegu i Lodzie (NSIDC) poinformowało, że 10 września tego roku odnotowano prawdopodobne maksimum zasięgu lodu morskiego dookoła Antarktydy. Objął on obszar 16,96 miliona kilometrów kwadratowych. Było to najniższe zimowe maksimum od początku obserwacji.

Naukowcy podkreślają, że wpływ Antarktydy na klimat na Ziemi jest bardzo duży. Obejmuje takie kwestie jak np. napędzanie prądów oceanicznych czy pochłanianie dwutlenku węgla. Według szacunków, stopnienie całej pokrywy lodowej na Antarktydzie mogłoby podnieść globalny poziom wód w oceanach o 50-60 metrów.

Na Antarktydzie znajduje się ponad 100 wulkanów, z których wiele, zwłaszcza tych mieszczących się wzdłuż zachodniego wybrzeża, ukrytych jest pod lodem. Zespół składający się z naukowców z czterech uczelni w USA: Brown University, Lehigh University, University of Oregon, University of Wisconsin-Madison oraz z niemieckiej uczelni RWTH Aachen Univeristy, przeprowadził 4000 symulacji komputerowych, aby sprawdzić, jak stopniowe zmniejszanie się pokrywy lodowej wpływa na ukryte pod nią komory magmowe (ang. magma chambers). Wyniki opublikowano w miesięczniku naukowym „Geochemia, geofizyka, geosystemy („Geochemistry, Geophysics, Geosystems”). O najważniejszych wnioskach płynących z badań informuje m.in. brytyjski dziennik „The Independent”.

Pozostało jeszcze 84% artykułu
Nauka
Superwulkan Yellowstone: Gdzie może dojść do wybuchu? Najnowsze ustalenia naukowców
Kosmos
Kosmiczne śmieci spowodują kosmiczną katastrofę? Naukowcy boją się, że weszliśmy na ścieżkę, od której nie ma odwrotu
Nauka
Naukowcy o możliwym wybuchu potężnego wulkanu. Świat nie jest przygotowany
Planeta
Nadchodzi rok ekstremalnych upałów. Najnowsze prognozy ekspertów
Materiał Promocyjny
Technologia na straży bezpieczeństwa
Planeta
Gigantyczne straty z powodu ekstremalnych zjawisk pogodowych. Polska w czołówce