Dlaczego niesporczaki są niezniszczalne? Naukowcy twierdzą, że poznali sekret

Dlaczego niesporczaki są w stanie przetrwać w ekstremalnych warunkach? Naukowcy z Marshall University w Wirginii Zachodniej (USA) twierdzą, że odkryli tajemnicę tych niezwykle wytrzymałych organizmów.

Publikacja: 08.02.2024 10:49

Dlaczego niesporczaki są niezniszczalne? Naukowcy twierdzą, że poznali sekret

Foto: Adobe Stock

Niesporczaki to typ pospolitych, bardzo małych zwierząt bezkręgowych, zaliczanych do grupy pierwoustych. Zasiedlają one rozmaite siedliska – przede wszystkim wodne lub wilgotne. Te niezwykłe, mikroskopijne stworzenia, słyną z tego, że są bardzo wytrzymałe – milimetrowe bezkręgowce są w stanie przetrwać zarówno silne mrozy jak i upały. Są także w stanie przetrwać między innymi w próżni czy w warunkach bardzo wysokiego ciśnienia. Niektórzy nazywają niesporczaki wręcz „niezniszczalnymi”.

O niesporczakach głośno było między innymi po tym, jak w wyniku katastrofy izraelskiej sondy Bereszit, która w kwietniu 2019 roku rozbiła się przy próbie lądowania na powierzchni Księżyca, pierwotniaki te znalazły się na powierzchni Księżyca, gdzie mogą przetrwać nawet kilkadziesiąt lat. Zwierzęta te są w stanie wrócić do życia nawet po 10 latach od momentu, w którym zostaną kompletnie wysuszone. Jak wykazano, są w stanie przetrwać również w próżni kosmicznej.

Czym są niesporczaki? 

Od dłuższego czasu naukowców nurtowało, w jaki sposób warunki zabójcze dla większości innych organizmów są dla niesporczaków niestraszne. Teraz badacze z Marshall University w Wirginii Zachodniej (USA) twierdzą, że właśnie znaleźli odpowiedź na to pytanie.

Czytaj więcej

Drzewa zaczynają „kaszleć” dwutlenkiem węgla. To skutek zmian klimatu

Słynące ze swojej niezwykłej odporności niesporczaki – mikroskopijne bezkręgowce o ośmiu odnóżach – w stanie hibernacji mogą przetrwać temperaturę od bliskiej zera absolutnego do ponad 150 stopni Celsjusza.

Znoszą one także promieniowanie jonizujące tysiąc razy silniejsze niż jakiekolwiek inne zwierzę, ciśnienie 6000 atmosfer, pobyt w przestrzeni kosmicznej oraz są w stanie przeżyć ponad 100 lat bez wody. 

Badacze amerykańskiego Marshall University w Wirginii Zachodniej przeprowadzili badania, których wyniki mają odpowiadać na pytanie, co sprawia, że stworzenia te są w stanie przetrwać nawet najtrudniejsze warunki. 

Eksperci wystawili niesporczaki na działanie wysokich poziomów nadtlenku wodoru, cukru, soli oraz temperatury -80 st. Cel. Jak czytamy w omówieniu badania, które opublikowało CNN, na skutek tych ekstremalnych doświadczeń w organizmach zwierząt pojawiały się szkodliwe i bardzo reaktywne cząsteczki – wolne rodniki tlenowe. Okazało się, że wchodzą one w reakcję z innymi cząsteczkami – przede wszystkim utleniają aminokwas zwany cysteiną, jeden z elementów budulcowych białek w organizmie. Prowadzi to do zmiany struktury i funkcji białek, sygnalizując początek stanu uśpienia.

Czytaj więcej

Groźne topnienie wiecznej zmarzliny. Klimat zacznie ocieplać się jeszcze szybciej?

W eksperymentach, które przeprowadzili naukowcy, zapobiegano utlenianiu cysteiny, co sprawiło, że niesporczaki nie były w stanie wejść w stan uśpienia. Badacze są zdania, że dowodzi to temu, iż cysteina działa jak czujnik regulacyjny, który pozwala niesporczakom reagować na stres. Gdy warunki się poprawiają, cysteina przestaje być utleniona, a niesporczaki budzą się wówczas ze stanu uśpienia. „Odkryliśmy , że gdy bezkręgowce znów przebywają w korzystnych warunkach, cysteina przestaje być utleniana – to dla niesporczaków komunikat, że pora się wybudzić z hibernacji” – czytamy.

Niesporczaki: jeden z najbardziej wytrzymałych organizmów na świecie

„Kiedy patrzyliśmy na listę tych wszystkich szalonych warunków, w których niesporczaki mogą przetrwać – przestrzeń, próżnia, wysokie stężenie soli – jedyną rzeczą, która naprawdę łączyła te wszystkie rzeczy, były reaktywne formy tlenu. Właściwie to był moment eureki” – mówi w rozmowie z CNN Amanda L. Smythers, jedna z autorek badania. 

Jak oceniają eksperci, niezbędne jest prowadzenie dalszych badań nad obronnymi mechanizmami niesporczaków – zdaniem naukowców mogą one bowiem przynieść postęp w badaniach nad procesem starzenia, a nawet ułatwić długoterminowe podróże kosmiczne. Odkrycia mogą pomóc także w opracowaniu materiałów, które będą odporne na trudne warunki — na przykład w projektowaniu sprzętu strażackiego – oraz w opracowaniu lepszych chemioterapeutyków do niszczenia nowotworów złośliwych.

Niesporczaki to typ pospolitych, bardzo małych zwierząt bezkręgowych, zaliczanych do grupy pierwoustych. Zasiedlają one rozmaite siedliska – przede wszystkim wodne lub wilgotne. Te niezwykłe, mikroskopijne stworzenia, słyną z tego, że są bardzo wytrzymałe – milimetrowe bezkręgowce są w stanie przetrwać zarówno silne mrozy jak i upały. Są także w stanie przetrwać między innymi w próżni czy w warunkach bardzo wysokiego ciśnienia. Niektórzy nazywają niesporczaki wręcz „niezniszczalnymi”.

Pozostało 89% artykułu
Klimat
Oceany emitują więcej „wiecznych chemikaliów” niż przemysł? Eksperci ostrzegają
Klimat
Nowe nadzieje, stare zmartwienia
Klimat
Dekarbonizacja to konkurencyjność
Klimat
Chcemy przede wszystkim działać, a nie tylko mówić
Klimat
Bitwa o emisje: desperacja i determinacja