Dlaczego niesporczaki są niezniszczalne? Naukowcy twierdzą, że poznali sekret

Dlaczego niesporczaki są w stanie przetrwać w ekstremalnych warunkach? Naukowcy z Marshall University w Wirginii Zachodniej (USA) twierdzą, że odkryli tajemnicę tych niezwykle wytrzymałych organizmów.

Publikacja: 08.02.2024 10:49

Dlaczego niesporczaki są niezniszczalne? Naukowcy twierdzą, że poznali sekret

Foto: Adobe Stock

Niesporczaki to typ pospolitych, bardzo małych zwierząt bezkręgowych, zaliczanych do grupy pierwoustych. Zasiedlają one rozmaite siedliska – przede wszystkim wodne lub wilgotne. Te niezwykłe, mikroskopijne stworzenia, słyną z tego, że są bardzo wytrzymałe – milimetrowe bezkręgowce są w stanie przetrwać zarówno silne mrozy jak i upały. Są także w stanie przetrwać między innymi w próżni czy w warunkach bardzo wysokiego ciśnienia. Niektórzy nazywają niesporczaki wręcz „niezniszczalnymi”.

O niesporczakach głośno było między innymi po tym, jak w wyniku katastrofy izraelskiej sondy Bereszit, która w kwietniu 2019 roku rozbiła się przy próbie lądowania na powierzchni Księżyca, pierwotniaki te znalazły się na powierzchni Księżyca, gdzie mogą przetrwać nawet kilkadziesiąt lat. Zwierzęta te są w stanie wrócić do życia nawet po 10 latach od momentu, w którym zostaną kompletnie wysuszone. Jak wykazano, są w stanie przetrwać również w próżni kosmicznej.

Czym są niesporczaki? 

Od dłuższego czasu naukowców nurtowało, w jaki sposób warunki zabójcze dla większości innych organizmów są dla niesporczaków niestraszne. Teraz badacze z Marshall University w Wirginii Zachodniej (USA) twierdzą, że właśnie znaleźli odpowiedź na to pytanie.

Czytaj więcej

Drzewa zaczynają „kaszleć” dwutlenkiem węgla. To skutek zmian klimatu

Słynące ze swojej niezwykłej odporności niesporczaki – mikroskopijne bezkręgowce o ośmiu odnóżach – w stanie hibernacji mogą przetrwać temperaturę od bliskiej zera absolutnego do ponad 150 stopni Celsjusza.

Znoszą one także promieniowanie jonizujące tysiąc razy silniejsze niż jakiekolwiek inne zwierzę, ciśnienie 6000 atmosfer, pobyt w przestrzeni kosmicznej oraz są w stanie przeżyć ponad 100 lat bez wody. 

Badacze amerykańskiego Marshall University w Wirginii Zachodniej przeprowadzili badania, których wyniki mają odpowiadać na pytanie, co sprawia, że stworzenia te są w stanie przetrwać nawet najtrudniejsze warunki. 

Eksperci wystawili niesporczaki na działanie wysokich poziomów nadtlenku wodoru, cukru, soli oraz temperatury -80 st. Cel. Jak czytamy w omówieniu badania, które opublikowało CNN, na skutek tych ekstremalnych doświadczeń w organizmach zwierząt pojawiały się szkodliwe i bardzo reaktywne cząsteczki – wolne rodniki tlenowe. Okazało się, że wchodzą one w reakcję z innymi cząsteczkami – przede wszystkim utleniają aminokwas zwany cysteiną, jeden z elementów budulcowych białek w organizmie. Prowadzi to do zmiany struktury i funkcji białek, sygnalizując początek stanu uśpienia.

Czytaj więcej

Groźne topnienie wiecznej zmarzliny. Klimat zacznie ocieplać się jeszcze szybciej?

W eksperymentach, które przeprowadzili naukowcy, zapobiegano utlenianiu cysteiny, co sprawiło, że niesporczaki nie były w stanie wejść w stan uśpienia. Badacze są zdania, że dowodzi to temu, iż cysteina działa jak czujnik regulacyjny, który pozwala niesporczakom reagować na stres. Gdy warunki się poprawiają, cysteina przestaje być utleniona, a niesporczaki budzą się wówczas ze stanu uśpienia. „Odkryliśmy , że gdy bezkręgowce znów przebywają w korzystnych warunkach, cysteina przestaje być utleniana – to dla niesporczaków komunikat, że pora się wybudzić z hibernacji” – czytamy.

Niesporczaki: jeden z najbardziej wytrzymałych organizmów na świecie

„Kiedy patrzyliśmy na listę tych wszystkich szalonych warunków, w których niesporczaki mogą przetrwać – przestrzeń, próżnia, wysokie stężenie soli – jedyną rzeczą, która naprawdę łączyła te wszystkie rzeczy, były reaktywne formy tlenu. Właściwie to był moment eureki” – mówi w rozmowie z CNN Amanda L. Smythers, jedna z autorek badania. 

Jak oceniają eksperci, niezbędne jest prowadzenie dalszych badań nad obronnymi mechanizmami niesporczaków – zdaniem naukowców mogą one bowiem przynieść postęp w badaniach nad procesem starzenia, a nawet ułatwić długoterminowe podróże kosmiczne. Odkrycia mogą pomóc także w opracowaniu materiałów, które będą odporne na trudne warunki — na przykład w projektowaniu sprzętu strażackiego – oraz w opracowaniu lepszych chemioterapeutyków do niszczenia nowotworów złośliwych.

Niesporczaki to typ pospolitych, bardzo małych zwierząt bezkręgowych, zaliczanych do grupy pierwoustych. Zasiedlają one rozmaite siedliska – przede wszystkim wodne lub wilgotne. Te niezwykłe, mikroskopijne stworzenia, słyną z tego, że są bardzo wytrzymałe – milimetrowe bezkręgowce są w stanie przetrwać zarówno silne mrozy jak i upały. Są także w stanie przetrwać między innymi w próżni czy w warunkach bardzo wysokiego ciśnienia. Niektórzy nazywają niesporczaki wręcz „niezniszczalnymi”.

Pozostało 89% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Klimat
„Szokująca skala”: woda pitna w Europie pełna „wiecznych chemikaliów”
Materiał partnera
Małe zmiany przynoszą wielkie korzyści
Klimat
Znamy tegorocznych liderów zrównoważonego rozwoju
Klimat
Gospodarcze skutki zmian klimatu dużo większe niż szacowano. „Jak podczas wojny”
Materiał Promocyjny
Mity i fakty – Samochody elektryczne nie są ekologiczne
Klimat
Meksyk: Pod drzewami znaleziono 80 martwych małp