Badanie: najbardziej zanieczyszczone miejsca w Polsce. Co wskazali Polacy?

Które obszary w Polsce uważamy za najbardziej zanieczyszczone? Nowe badanie EKObarometr, przeprowadzone tuż przed rozpoczęciem sezonu wakacyjnego z okazji Światowego Dnia Ochrony Środowiska przez Fundację Czysta Rzeka, pokazuje, gdzie śmieci najbardziej kłują nas w oczy.

Publikacja: 05.06.2024 15:28

Badanie zostało zlecone przez Fundację Czysta Rzeka z okazji Światowego Dnia Ochrony Środowiska.

Foto: Brian Yurasits Unsplash

Ada Michalak

Z okazji Światowego Dnia Ochrony Środowiska Fundacja Czysta Rzeka podzieliła się pierwszymi wynikami najnowszej fali badania EKObarometr, zrealizowanego przez SW Research. Wskazuje on, że Polacy zauważają, iż zanieczyszczenie środowiska jest realnym problemem. Nic zresztą dziwnego – z wielu przeprowadzonych w ostatnim czasie badań wynika, że – będąc coraz bardziej świadomi katastrofalnych zmian klimatycznych – nierzadko przejmujemy się wyzwaniami środowiskowymi i staramy się zmieniać swoje nawyki, by pomóc planecie. Jesteśmy także wyczuleni na to, co nas otacza. W tym zalegające w różnych miejscach śmieci.

Najbardziej zanieczyszczone miejsca w Polsce. W czołówce rzeki i lasy

Najnowsze badanie EKObarometr, zrealizowane przez SW Research, wskazuje, pokazuje, Polacy widzą stan środowiska wokół siebie. Ponad połowa badanych uważa, że zanieczyszczone są rzeki w Polsce – takiego zdania jest 56 proc. ankietowanych. Niewiele mniej – 49 proc. – sądzi, że zanieczyszczone są lasy, a 45 proc., że brudno jest też na ulicach.

Miejsca turystyczne – czyli te, które odwiedzamy, by wypocząć – także pozostawiają wiele do życzenia zdaniem ankietowanych. Śmieci kłują Polaków w oczy między innymi nad jeziorami (41 proc.), morzem i na plażach (40 proc.). Stosunkowo najbardziej czysto jest w górach (30 proc.).

Ankietowanych zapytano też o obszary, które ich zdaniem są najbardziej zagrożone na zanieczyszczenie. Tu w czołówce znalazły się rzeki, wskazał je niemal co czwarty respondent (24 proc.). 22 proc. ankietowanych wskazało morze, a 13 proc – lasy.

Czytaj więcej

W 2020 roku w Europie wyprodukowano niemal 7 milionów ton odpadów tekstylnych, czyli mniej więcej 16

Recykling

Europa nie radzi sobie z odpadami tekstylnymi. Prosto ze sklepów na wysypiska

Nowe dane opublikowane przez Europejską Agencję Środowiska (EEA) ukazują, że Unia Europejska nie...

Polska tonie w butelkach

Jak zaznaczają autorzy raportu z badania, zauważanie problemu śmieci to jedno. Czym innym jest poznanie ich rodzajów, co może posłużyć do głębszej analizy zachowań i nawyków, a także do wyciągnięcia wniosków. W związku z tym, w badaniu EKObarometr ankietowanych zapytano o rodzaje zauważanych zanieczyszczeń. Okazuje się, że głównym problemem zdaniem Polaków pozostaje plastik – plastikowe butelki, worki i torby plastikowe, opakowania, a także puszki aluminiowe i butelki szklane.

Badanie wskazuje, że w miastach, na ulicach i chodnikach wśród opadów dominuje plastik: butelki plastikowe – 72 proc., worki i torby plastikowe (64 proc.) oraz opakowania po jedzeniu (59 proc.). Na terenach rekreacyjnych nad wodą sytuacja wygląda nieco inaczej. Tu wśród najczęstszych śmieci pojawiają się opakowania po alkoholu. I choć najczęstszymi odpadami zauważanymi nad rzekami pozostają butelki plastikowe – 59 proc. oraz worki i torby plastikowe (50 proc.), to niewiele rzadziej widać butelki szklane po alkoholu (45 proc.) czy puszki po piwie (40 proc.).

Podobnie sytuacja ma się na plażach – zarówno tych nad rzeką, jak i nad morzem. Tam też królują plastikowe śmieci: butelki plastikowe (64 proc.), worki i torby plastikowe (56 proc.) oraz opakowania po jedzeniu (51 proc.). Odpady pokonsumpcyjne zalegają nad jeziorami i nad morzem, plastikowe butelki – odpowiednio 55 proc. i 56 proc. W jeziorze częściej niż w morzu znajdziemy zaś szklane butelki po alkoholu – 46 proc. i 37 proc. Nad morzem za to kolejną plastikową zmorą okazują się torby i worki – 55 proc. w porównaniu do 45 proc. nad jeziorami. Puszki po napojach to kolejny problem. Nad jeziorami jest ich po 41 proc., zaś nad morzem – 37 proc. i 36 proc

Co z lasem? O ile tradycyjne śmieci można tak samo często spotkać w lesie, co nad rzeką: butelki plastikowe – 64 proc., worki i torby plastikowe (61 proc.) oraz szklane butelki po napojach (51 proc.), to odpadów wielkogabarytowych nie da się przeoczyć (47 proc.).

W górach dominują opakowania plastikowe: butelki (52 proc.), worki i torby plastikowe (50 proc.) i opakowania po jedzeniu (47 proc.). Podobnie jest na obszarach chronionych, w rezerwatach i parkach – odpowiednio 40 proc., 34 proc. i 32 proc., z niewielką różnicą 1 proc. na trzeciej pozycji na rzecz opakowań po napojach.

Z wielu badań wynika, że Polacy są coraz bardziej świadomi katastrofalnych zmian klimatycznych. Ale czy robią coś, żeby pomóc planecie?

Problem zanieczyszczeń w Polsce. Widzimy i nic nie robimy?

Mimo dość dużej świadomości problemu, co trzeci badany podchodzi bezrefleksyjnie do kwestii zanieczyszczeń w przestrzeni publicznej. Co to oznacza? Najwięcej jest osób, które w tej kwestii nie robią nic – to aż 36 proc. ankietowanych. Niewiele mniejszy odsetek (31 proc.) bierze sprawy w swoje ręce i sprząta lub organizuje wspólne sprzątanie.

Niemal co czwarty bierze natomiast udział w zorganizowanych już akcjach społecznego sprzątania. Jedynie 1 proc. powiadamia służby odpowiedzialne za usuwanie odpadów. Co interesujące, szybciej zawiadamiany władze samorządowe lub dzielimy się informacją o zdjęciami na mediach społecznościowych – robi tak po 18 proc. respondentów. Co dziesiąty badany informuje media.

Szczególnie cennym zasobem wydaje się być dla nas woda – z badania wynika, że staramy się dbać o jej czystość. Najczęściej (38 proc.) dbamy o odpowiednią utylizację odpadów w domowych gospodarstwach, żeby nie trafiały do kanalizacji oraz nie wylewamy do zlewu substancji, które nie powinny tam trafić, żeby uniknąć dodatkowego zanieczyszczenia ścieków (38 proc.).

Niemal co trzeci badany posiada też wydajne urządzenia – pralki czy zmywarki energooszczędne. W trosce o wody gruntowe nie używamy pestycydów – 26 proc. oraz ograniczamy użycie detergentów i środków piorących, zawierających fosforany, które mogą przyczynić się do eutrofizacji wód.

Niemal co czwarty respondent (23 proc.) używa także ekologicznych produktów do mycia naczyń i pielęgnacji domu, a co piąty (21 proc.) regularnie sprawdza instalację hydrauliczną w domu. Wśród odpowiedzi pojawiają się też bardziej wyrafinowane rozwiązania – między innymi zbieranie wody deszczowej (18 proc.) czy wsparcie inicjatyw nadania rzekom osobowości prawnej (12 proc.).

Czytaj więcej

Recykling

Producenci plastiku kłamią w sprawie zalet recyklingu? Oskarżenia w raporcie

Firmy produkujące tworzywa sztuczne promują recykling, choć od lat zdają sobie sprawę, że nie jes...

Warto pochylić się nad naszymi nawykami

„To przerażające, że mimo katastrofy na Odrze, mimo zauważenia śmieci wokół nas, pozostajemy obojętni. To wciąż spory odsetek społeczeństwa, który nie czuje potrzeby zmierzenia się z problemem śmieciozy i z troską o środowisko nie jest im po drodze. Niezbędne są więc wciąż działania edukacyjne i uświadamiające w tym obszarze, a także budujące poczucie sprawczości” – podkreśla Izabela Sałamacha z Fundacji Czysta Rzeka.

„Być może część osób nie widzi sensu aktywności ze względu na katastroficzną wizję przyszłości związaną z kryzysem klimatycznym. Bez wątpienia jednak można podsumować, że za zjawisko śmieciozy odpowiada człowiek. Gdyby nie jego działalność, rozwój przemysłu i pogoń za realizacją codziennych potrzeb bez refleksji nie mielibyśmy do czynienia z taką ilością odpadów. Większość śmieci znajdowanych na łonie natury to odpady pokonsumpcyjne – opakowania po napojach i jedzeniu, jednorazowe kubeczki i naczynia” – dodaje.

Jak zaznaczają twórcy raportu, warto pochylić się nad naszymi nawykami – zastanowić się, z czego możemy zrezygnować i jakie zmiany wprowadzić w codzienne zachowania, by pomóc środowisku. „Trzeba sprawić, żeby troska o środowisko naturalne stała się wspólną wartością” – podkreśla Sałamacha. „Cieszy fakt docenienia przez respondentów wody jako cudu natury, bez którego nie jesteśmy w stanie żyć, a w związku z tym stosowane praktyki przeciwdziałające zanieczyszczeniom czy oszczędzające wodę. To pokazuje, że po pierwsze mamy rozwiązania, z których może korzystać każdy z nas, a po drugie, że wciąż możemy myśleć nad kolejnymi” – zauważa.

VI edycja badania EKOBAROMETR została zrealizowana w maju 2024 przez SW RESEARCH Agencję Badań Rynku i Opinii metodą wywiadów online (CAWI) na panelu internetowym SW Panel na reprezentatywnej próbie 1500 Polaków w wieku 16-80 lat. EKObarometr to cykl badań poświęcony analizie aktualnych postaw i nastrojów polskich konsumentów wobec szeroko pojętej ekologii obecnej w różnych sferach codziennego życia. Realizowany jest przez agencję SW Research nieprzerwanie od I kwartału 2020 roku.

Fundacja Czysta Rzeka

Organizacja pozarządowa bazująca na 6-letnim doświadczeniu przeprowadzania akcji społecznego sprzątania rzek i terenów zielonych pod nazwą „Operacja Czysta Rzeka”, wokół której zgromadziła się ponad 60-tysięczną społeczność, która uprzątnęła z łona natury ponad 1300 ton odpadów. Fundację tworzą ją ludzie zaangażowani, działający z pasją i ceniący wyjątkowość i bogactwo otaczającej nas natury. Status NGO pozwala im wyjść szerzej z projektami edukacyjnymi i społecznymi. Z szacunku do przyrody organizacja promuje postawę ekologicznej wrażliwości, aby zachować ją dla przyszłych pokoleń. Wśród celów fundacji znajdują się, m.in. wsparcie odpowiedzialnego i zrównoważonego rozwoju społeczności lokalnych; działalność na rzecz realizacji idei zrównoważonego rozwoju, wspierająca ochronę środowiska i racjonalną gospodarkę zasobami naturalnymi, wzrost gospodarczy oraz rozwój społeczny; działalność wspomagająca rozwój wspólnot i społeczności lokalnych; działalność edukacyjna i oświatowa dotycząca ekologicznych rozwiązań innowacyjnych na rzecz ochrony środowiska; działalność na rzecz ekologii i ochrony zwierząt oraz ochrony dziedzictwa przyrodniczego; działalność na rzecz promocji i organizacji wolontariatu; działalność na rzecz zmniejszenia ilości odpadów trafiających do wód śródlądowych i morskich.