Jak Polacy podchodzą do zmian klimatu? Obojętność, brak wiedzy i dezinformacja

Wydawało się, iż Polacy coraz bardziej świadomi są katastrofalnych zmian klimatycznych. Okazuje się, że stają się oni coraz mniej chętni, by im zapobiegać. Jak wynika z najnowszego badania EKObarometr, na przestrzeni ostatnich dwóch lat notowano systematyczny spadek kwestii ekologicznych w naszym systemie wartości. 

Badanie: Ekologia dopiero czwarta na liście priorytetów Polaków

Nowe badanie EKObarometr, realizowane przez instytut badawczy SW Research, wskazuje, że ekologia jako jedna z trzech kluczowych cnót wymieniana jest przez zaledwie 21 proc. Polaków (spadek o 9 pp. względem 2023 roku), zaś zrównoważony rozwój przez 18 proc. (spadek o 2 pp.). Najlepiej plasuje się tu ochrona środowiska (28 proc., spadek o 5 pp.), ale wszystkie te trzy obszary znajdują się dopiero w dolnej połowie hierarchii naszych wartości. 

Jak zauważają twórcy raportu z badania, ekologia jest dopiero czwarta na liście priorytetów – za zdrowiem, ekonomią i bezpieczeństwem – także w kontekście czynników wpływających na jakość życia. I choć w poprzedniej edycji EKObarometru stwierdzono wzrost świadomości ekologicznej i krytycznego myślenia, to najnowsze wyniki wskazują na stagnację oraz wzrost bierności wśród mieszkańców naszego kraju. 

Czytaj więcej

Klimat i ludzie

Badanie: najbardziej zanieczyszczone miejsca w Polsce. Co wskazali Polacy?

Które obszary w Polsce uważamy za najbardziej zanieczyszczone? Nowe badanie EKObarometr, przeprow...

EKO-Barometr. Co trzeci Polak nie jest gotowy na wyrzeczenia w imię ochrony klimatu

Wartość Eko-Indeksu – opisującego relację między ekologicznymi Entuzjastami a Krytykami – w 2025 roku drgnęła zaledwie o 1 punkt procentowy. Twórcy EKObarometru zaznaczają, że najbardziej wyrazistym symptomem jest powrót Eko-Obojętnych. To osoby,  które w 2025 roku stanowią najliczniejszy typ osobowości w polskim społeczeństwie, bo aż 36 proc. 

Foto: EKObarometr/SW Research

Czym wyróżnia się grupa Eko-Obojętnych? Przede wszystkim niskim poziomem zaangażowania w działania proekologiczne. Osoby te częściej niż przeciętnie deklarują, iż nie zwracają uwagi na wpływ swoich zakupów na środowisko oraz że nie są skłonne do podejmowania wyrzeczeń w imię ochrony klimatu. Są także sceptyczne wobec wpływu jednostki na środowisko. „Trafność tej segmentacji potwierdzają bezpośrednie deklaracje respondentów  – okazuje się, że 35 proc. nie angażuje się w ochronę środowiska w ogóle lub robi to jedynie w minimalnym stopniu” – wskazano w EKObarometrze. 

Polacy narażeni na dezinformację związaną z ekologią

W raporcie z badania przeczytać można również, że innym przejawem obojętności w kwestiach środowiskowych jest dużo mniejsza wrażliwość na tzw. „zieloną” komunikację firm. W 2025 roku nieco ponad jedna trzecia badanych – 36 proc. – deklaruje, iż w ciągu ostatniego miesiąca miała kontakt z reklamą produktu lub usługi, która wykorzystywała elementy ekologiczne.

Dla porównania, w 2024 roku taka deklaracja padała z ust co drugiej osoby (53 proc.). Zdaniem badaczy przyczyn spadku należy upatrywać się także w mniejszym wolumenie ekologicznych treści. W mediach społecznościowych stanowiły one jedynie 1 proc. wszystkich analizowanych publikacji. Zanotowano tu spadek o 2 pp. w stosunku do ubiegłorocznego pomiaru.

Czytaj więcej

Klimat i ludzie

Polacy są w stanie wydać więcej na produkty w eko opakowaniach

Coraz bardziej świadomi kryzysu klimatycznego Polacy nie tylko są chętni kupować produkty w bardz...

W badaniu zwrócono także uwagę na dużo większe narażenie Polaków na fałszywą komunikację związaną z ekologią, która bezpośrednio łączy się z większą obojętnością, a więc i z mniej krytycznym myśleniem. 

Najnowszy EKObarometr wskazuje że – po raz pierwszy od pięciu lat – mamy do czynienia z zahamowaniem wzrostowego trendu w kontekście podawania prawidłowej definicji greenwashingu (32 proc, spadek o 3 pp.). Jak zaznaczono w raporcie, kwestie oznaczeń na produktach – nawet w świetle uchwalonej w 2024 roku tzw. dyrektywy greenwashingowej – wydają się mieć dla konsumentów drugorzędne znaczenie. 55 proc. respondentów twierdzi, że nie zwraca uwagi na ekologiczne oznaczenia albo nie widzi nic złego w oznakowaniu nawiązującym do ekologiczności, nawet jeżeli nie jest to oficjalny certyfikat.

Edukacja ekologiczna w Polsce kuleje

W nowym EKObarometrze zauważono również, że wzrost obojętności idzie w parze z niskim poziomem edukacji ekologicznej. Jak czytamy, zaledwie czterech na dziesięciu Polaków deklaruje, że zna i wie czego dotyczą koncepcje, takie jak zero waste czy zrównoważony rozwój. Ankietowani problem mają także – zresztą od lat – z pojęciem śladu węglowego. Niespełna połowa Polaków – bo 47 proc.– jest w stanie poprawnie wskazać produkt spożywczy o najniższym śladzie węglowym. Jeszcze mniej – 37 proc. – bierze zaś pod uwagę ten parametr planując podróż, a 35 proc. – robiąc zakupy spożywcze.

Foto: EKObarometr/SW Research

Jak wskazano w raporcie, 37 proc. badanych podaje błędną definicję systemu kaucyjnego. Co ciekawe, najwyższy poziom niewiedzy występuje wśród osób poniżej 34. roku życia, a wśród 16-24 latków wynosi on 57 proc. Trzy czwarte społeczeństwa nie jest w stanie podać prawidłowego roku wprowadzenia systemu w Polsce, a dla 44 proc. respondentów hipotetyczne przełożenie początkowej daty jego obowiązywania nie ma większego znaczenia.

Czytaj więcej

Gospodarka

Polacy mają dość klimatycznych radykałów

W rok spadła liczba osób zaniepokojonych zmianami klimatu i to aż o 7 pkt proc. Spośród ankietowa...

Poprawy edukacji ekologicznej chcą nawet sami konsumenci. Choć 75 proc. z nich deklaruje stosowanie się do zasad – a nawet nadgorliwość w temacie segregacji odpadów – z drugiej strony 60 proc. z nich wyraża potrzebę bardziej przejrzystych i prostszych w odbiorze materiałów informacyjnych w tym temacie. Efekt? Co trzecia osoba (34 proc. ankietowanych) uważa, że często nie wie, do którego pojemnika wrzucić dany rodzaj odpadu, a 33 proc. umieszcza go w pojemniku na odpady podlegające recyklingowi mimo braku pewności, czy podlega on segregacji.