Pierwszy kraj na świecie zakazuje „wiecznych chemikaliów” w kosmetykach

Nowa Zelandia to pierwszy kraj na świecie, który zdecydował o wprowadzeniu zakazu stosowania tzw. „wiecznych chemikaliów” w produktach kosmetycznych. Substancje te szkodliwe są zarówno dla środowiska naturalnego, jak i dla zdrowia człowieka.

Publikacja: 01.02.2024 15:02

Nowa Zelandia to pierwszy kraj, który wprowadza zakaz stosowania substancji chemicznych PFAS, czyli

Nowa Zelandia to pierwszy kraj, który wprowadza zakaz stosowania substancji chemicznych PFAS, czyli tzw. „wiecznych chemikaliów”, w produktach kosmetycznych.

Foto: Nataliya Melnychuk Unplash

Urząd Ochrony Środowiska Nowej Zelandii (EPA) poinformował o zamiarze wprowadzenia zakazu stosowania substancji chemicznych PFAS, czyli tzw. „wiecznych chemikaliów”, w produktach kosmetycznych.

To pierwszy kraj na świecie, który wprowadza takie przepisy. Nowe zasady mają zacząć obowiązywać najpóźniej od 2026 roku. Organ regulacyjny zaproponował wprowadzenie nowych przepisów w ramach aktualizacji krajowego standardu grupy produktów kosmetycznych.

„Wieczne chemikalia” w kosmetykach po raz pierwszy zakazane 

Jak oświadczył nowozelandzki Urząd Ochrony Środowiska (EPA), zakaz ma zostać wprowadzony ze względu na to, że substancje chemiczne PFAS stwarzają zagrożenie zarówno dla środowiska naturalnego, jak i dla zdrowia ludzi.

Czytaj więcej

„Wieczne chemikalia” wykryto w alpejskich kurortach. To zasługa turystów

Choć EPA przyznaje, że „wieczne chemikalia” wykryto w stosunkowo niewielkiej liczbie produktów kosmetycznych, to eksperci jednocześnie zaznaczają, że wolą zachować ostrożność i wycofać szkodliwe substancje, zanim jeszcze doprowadziły do szkód. Zakaz, który będzie obowiązywał, stanowi część szerszego działania, mającego na celu ochronę obywateli kraju przed chemikaliami.

„Wiemy, że te chemikalia nie ulegają łatwo rozkładowi, mogą gromadzić się w naszych organizmach, a niektóre z nich mogą być toksyczne w dużych stężeniach” – powiedział dr Shaun Presow, ekspert EPA, który ocenia, które substancje mogą znajdować się w kosmetykach, a które nie powinny. Presow podkreślił także, że zanim zmiany wejdą w życie, EPA zamierza współpracować z branżą kosmetyczną, by wprowadzenie zakazu możliwe najmniej odbiło się na producentach.

Jak zauważają eksperci, problem jest przede wszystkim z kosmetykami importowanymi. Urząd Ochrony Środowiska stwierdził, że niemal żaden nowozelandzki producent kosmetyków, który badany był przez EPA nie wykorzystywał w swoich produktach PFAS. Około 90 proc. kosmetyków pochodzi jednak z importu, a to może rodzić już problemy. „To może doprowadzić do wprowadzenia surowych wymogów dotyczących importowanych kosmetyków. Niektóre produkty mogą zniknąć z półek po 2027 r.” – powiedział profesor Allan Blackman z wydziału nauk ścisłych Uniwersytetu Technologicznego w Auckland. „Interesujące jest także to, co stanie się później z innymi produktami, które zawierają PFAS – na przykład naczyniami kuchennymi czy niektórymi tkaninami” – dodał. 

Eksperci ds. środowiska, zdrowia i nauki przyjęli dezycję EPA z uznaniem, zaznaczając, że Nowa Zelandia stała się jednym ze światowych pionierów, jeśli chodzi o przeciwdziałanie zagrożeniom związanym z PFAS.

Czym są „wieczne chemikalia”?

PFAS, czyli substancje per- i polifluoroalkilowe, to związki chemiczne, które ze względu na powszechność stosowania i powolną degradację w środowisku mogą znajdować się w organizmach żywych. Mają one niekorzystny wpływ nie tylko na planetę, ale i na zdrowie ludzi oraz zwierząt. PFAS, ze względu na ich trwałość w środowisku, często nazywa się „wiecznymi chemikaliami” – nie ulegają one bowiem łatwo rozkładowi.

PFAS stosowane są od lat 50. XX wieku – przede wszystkim do wytwarzania powłok fluoropolimerowych i produktów odpornych na wysokie temperatury, tłuszcz oraz wodę. Związki te kumulować się mogą w glebie i wodach powierzchniowych, ale także w organizmach żywych. Mogą też przenikać do żywności czy wody pitnej. Wiele badań naukowych wykazało, że narażenie na niektóre PFAS może mieć niezwykle zły wpływ na zdrowie ludzi oraz zwierząt.

„Wieczne chemikalia” znaleźć można między innymi w opakowaniach do przechowywania żywności, w farbach, klejach, izolacjach przewodów elektrycznych, detergentach czy nieprzywierających powłokach – na przykład na patelniach czy garnkach – a także w materiałach ognioodpornych i tkaninach wodoodpornych.

Substancje te nierzadko znajdują się jednak także w kosmetykach. Najczęściej spotykane są w produktach, takich jak lakiery do paznokci, kremy do golenia, podkłady, szminki czy tusze do rzęs. Zastosowanie PFAS w tych produktach sprawia, że są one wodoodporne i wydłuża się ich okres przydatności do użycia.

Wysokie stężenia niektórych PFAS mogą zwiększać ryzyko różnych chorób. Eksperci podkreślają, że związki te uszkadzają wątrobę oraz powodują choroby tarczycy. Częstą konsekwencją jest także rozwój chorób nowotworowych. PFAS zaburzają też gospodarkę hormonalną, podwyższają poziom cholesterolu, a także sprzyjają otyłości oraz cukrzycy. Przez PFAS notuje się również zmniejszoną płodność u kobiet, niską masę urodzeniową noworodków i zaburzenia rozwoju dzieci.

Wieczne chemikalia szkodliwe są jednak nie tylko dla człowieka, ale i dla planety. Są one bardzo trwałe i trudno ulegają rozkładowi w środowisku – mogą pozostawać w glebie, wodzie i organizmach przez długi czas, co zwiększa ryzyko ich akumulacji i negatywnego wpływu na ekosystemy. PFAS mogą też dostawać się do wód gruntowych i powierzchniowych, co stanowi zagrożenie dla jakości wód pitnych. Ponadto, niektóre obszary, gdzie stosowano PFAS, mogą być skażone. Substancje te mogą też negatywnie wpływać na rośliny, zwierzęta i mikroorganizmy w ekosystemie, zakłócając ich funkcje fizjologiczne i ekologiczne.

Nowa Zelandia stała się pierwszym krajem, który zakazał stosowania PFAS w kosmetykach. W kwietniu 2023 roku władze niektórych stanów USA – między innymi Kalifornii, Kolorado i Maryland – wprowadziły podobne ograniczenia, które mają wejść w życie w 2025 roku. Zakazy te dotyczą jednak wyłącznie określonych terytoriów, a nie całego kraju.

Urząd Ochrony Środowiska Nowej Zelandii (EPA) poinformował o zamiarze wprowadzenia zakazu stosowania substancji chemicznych PFAS, czyli tzw. „wiecznych chemikaliów”, w produktach kosmetycznych.

To pierwszy kraj na świecie, który wprowadza takie przepisy. Nowe zasady mają zacząć obowiązywać najpóźniej od 2026 roku. Organ regulacyjny zaproponował wprowadzenie nowych przepisów w ramach aktualizacji krajowego standardu grupy produktów kosmetycznych.

Pozostało 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Klimat i ludzie
Noblistka z ekonomii: opodatkujmy 3000 osób. Sposób na walkę ze zmianami klimatu
Klimat i ludzie
Seniorki pozwały władze za brak walki ze zmianami klimatu. Jest wyrok sądu
Klimat i ludzie
Niszczymy Półwysep Helski. Raport NIK: „Niedopuszczalna ingerencja w środowisko”
Klimat i ludzie
Ten rok może być przełomowy dla klimatu. Zdecydują o tym mieszkańcy 4 krajów
Klimat i ludzie
Szef ExxonMobil o zmianach klimatu: winni są konsumenci, nie chcą płacić więcej