Emisje metanu wymagają drastycznej redukcji. Czy UE podoła?

Przedstawiciele organizacji klimatycznych apelują, że powstrzymanie pogłębiającego się kryzysu klimatycznego wymaga niezwłocznego ograniczenia emisji metanu pochodzących z branży paliw kopalnych oraz zahamowania wzrostu poziomu jego stężenia w atmosferze. Według ekspertów Koalicji Klimatycznej, w ciągu dwóch ostatnich dekad wzrosło ono aż o 10 proc.

Redukcja metanu możliwa i opłacalna

Jak wynika z danych Międzynarodowej Agencji Energetycznej, emisje metanu z ropy naftowej i gazu kopalnego, można zredukować o 75 proc. dzięki istniejącym technologiom. Koszty tej redukcji wyniosłyby zaś zaledwie 3 proc. ubiegłorocznych zysków gigantów gazowo-naftowych.

Metan stanowi jeden z najsilniejszych gazów cieplarnianych, a największym pojedynczym źródłem jego emisji w Unii Europejskiej są kopalnie węgla. Według danych UNFCCC, w 2020 roku unijne kopalnie wygenerowały 943 000 ton emisji metanu, czyli więcej niż wyemitowały łącznie projekty unijne związane z wydobyciem gazu oraz ropy. Przy uwzględnieniu jego potencjału cieplarnianego, odpowiada to 78 milionom ton emisji CO2, czyli ilości większej niż całkowite roczne emisje dwutlenku węgla Austrii.

Czytaj więcej

Emisje

Giganci naftowi i gazowi lekceważą emisje metanu

Zdaniem szefa Międzynarodowej Agencji Energetycznej, Fatiha Birola, „nie ma usprawiedliwienia” dla ogromnych emisji metanu, wygenerowanych przez gigantów naftowych i gazowych w ubiegłym roku.

Tymczasem jak wynika z analizy think tanku Ember, ostatnie poprawki do projektu unijnego rozporządzenia dotyczącego metanu zmniejszyłyby emisje metanu z kopalń jedynie o 47 proc., czyli znacznie mniej, niż wynika z unijnych celów. Zgodnie z Planem w zakresie celów klimatycznych na 2030 rok, do końca dekady redukcja emisji metanu powinna wynieść 58 proc. w stosunku do poziomów z 2020 roku. Jak wynika z raportu Ember, zmiany w rozporządzeniu mogłyby doprowadzić do uwolnienia dodatkowych, potężnych emisji metanu z kopalni węgla. Analitycy think tanku szacują, że poziom tych emisji (2,2 mln metanu do 2050 roku) miałby na klimat wpływ porównywalny do rocznych emisji dwutlenku węgla w Belgii oraz Czechach razem wziętych.

Polska emituje najwięcej metanu w Unii Europejskiej

Jak wynika z danych Eurostatu, w Unii Europejskiej największym emitentem metanu z wydobycia węgla jest Polska, za którą plasują się Rumunia oraz Czechy. W 2021 roku kraj odpowiadał za 96 proc. unijnego wydobycia węgla kamiennego i był drugim co do wielkości wydobywcą węgla brunatnego. Na tysiąc ton węgla kamiennego wydobywanego w Polsce przypada średnio 9,4 ton emisji metanu. Warto podkreślić, że Polska nie poparła dotychczas inicjatywy Global Methane Pledge, w ramach której państwa zobowiązały się do redukcji emisji metanu do 2030 roku o przynajmniej o 30 proc. w stosunku do poziomów z roku 2020.

Według analityków Ember istnieje ryzyko, że emisje metanu zarówno z czynnych, jak i zamkniętych kopalń są zaniżane, z uwagi na fakt, że pomiary dla wszystkich źródeł metanu z kopalni węgla są ograniczone. Stawia to pod znakiem zapytania faktyczne poziomy emisji metanu w Unii Europejskiej, a także możliwość realizacji celów klimatycznych.

Projekt rozporządzenia unijnego w sprawie metanu, przedstawiony w grudniu 2021 roku zakładał dążenie do ograniczenia emisji metanu o 30 proc. do 2030 roku. Wcześniejsza propozycja Komisji Europejskiej była bardziej ambitna, jednak poprawki przeforsowane przez państwa członkowskie Unii Europejskiej w grudniu ubiegłego roku zwiększyły progi odpowietrzania dla węgla energetycznego. Dodatkowo kraje unijne opóźniły przyjęcie przepisów dotyczących odpowietrzania węgla koksowego wykorzystywanego w produkcji stali przez co najmniej kolejne pięć lat po przyjęciu rozporządzenia, czyli dwa lata później niż zakładała pierwotna propozycja Unii. Jak podkreślają analitycy Ember, bez nałożenia progu odpowietrzania na kopalnie węgla koksowego, zakres rozporządzenia jest ograniczony do 55 proc.

Unijne rozporządzenie koncentruje się na wyciekach metanu z przemysłu naftowego i gazowego, a także z czynnych i opuszczonych kopalń węgla. W przypadku węgla zakłada dwuetapowy zakaz odprowadzania i spalania metanu, w tym do 2025 roku ze stacji odwadniających, a do 2027 roku z szybów wentylacyjnych.

Czytaj więcej

Emisje

NASA bada emisje metanu pochodzące z kosmosu. Skąd pochodzi gaz gorszy od CO2?

Spektrometr NASA, którego używano dotychczas do prowadzenia badań związanych z pyłem unoszącym się w powietrzu, służy obecnie naukowcom do monitorowania największych emitentów metanu na globie – informuje agencja Reutera.

Eksperci oczekują bardziej ambitnych przepisów

Analitycy Ember podkreślają, że choć najwięcej emisji metanu generują kopalnie podziemne, to redukcja tych emisji jest też najłatwiejsza. Jak wynika z danych Międzynarodowej Agencji Energetycznej, obecne technologie pozwalają na zmniejszenie tych emisji nawet o 70 proc., a w kopalniach odkrywkowych o 20 proc. Autorzy raportu podkreślają również, że rocznie czynne kopalnie w Unii Europejskiej generują 126 kiloton emisji metanu, które nadają się do wykorzystania, z czego 110 kiloton generuje zysk. Gdyby wykorzystać go do wytworzenia energii elektrycznej, mógłby przez rok sprostać zapotrzebowaniu miasta takiego, jak Wrocław.