Wilki wracają do Europy. Sukces przyrody czy powód do zmartwień?

Jak przekonują eksperci organizacji PLOS, wilki zamieszkują obecnie 19 krajów europejskich – od Austrii, Belgii i Francji, po Niemcy, Włochy i państwa Europy Środkowej i Wschodniej. Wyjątkiem pozostają jedynie trzy mikropaństwa: San Marino, Monako i Watykan.

Zaskakujące jest, że tak duży drapieżnik powrócił właśnie na tereny Europy – kontynentu intensywnie wykorzystywanego rolniczo, silnie zurbanizowanego i zamieszkanego przez ok. 450 milionów ludzi. „Mimo trudnych warunków Europa może dostarczyć cennych wniosków dotyczących ochrony przyrody na całym świecie w XXI wieku” – podkreślają eksperci.

Coraz więcej wilków w Europie

Naukowcy wskazują, że przyczyn odbudowy populacji wilka w Europie jest kilka. Po pierwsze – ochrona prawna tych zwierząt, zarówno na szczeblu unijnym, jak i krajowym. Po drugie – wyludnianie się terenów wiejskich, w wyniku którego wiele obszarów przekształca się w lasy i inne tereny zielone. Trzeci czynnik to zaś wzrost liczby dzikich zwierząt, będących ofiarami wilków – takich jak jelenie, sarny czy dziki.

„Głównym powodem był upadek rolnictwa górskiego i podgórskiego w wielu regionach Europy” – wyjaśnia prof. Luigi Boitani, włoski zoolog z Uniwersytetu Sapienza w Rzymie i przewodniczący Large Carnivore Initiative for Europe (LCIE), grupy ekspertów działającej na rzecz ochrony dużych drapieżników w Europie. „Intensywne rolnictwo na nizinach wystarcza, by wyżywić 500 milionów Europejczyków. Obszary górskie zostały ponownie zasiedlone przez jelenie i dziki, a wilki korzystają z tego faktu” – dodaje ekspert. 

Czytaj więcej

Zwierzęta

Wilczaki opanowały Europę. Czy „wilki hybrydowe” staną się zagrożeniem?

W Europie odnotuje się gwałtowny wzrost populacji wilczaków – hybrydy psa i wilka. Wilczaków przy...

„Myślimy o wilkach jako o zwierzętach dzikich, żyjących w górach jak w Yellowstone czy Jukonie. Ale w Europie potrafią one współżyć z człowiekiem. Są bardzo elastyczne i oportunistyczne – jeśli mają pożywienie i nikt ich nie zabija, radzą sobie dobrze” – zaznacza z kolei dr Guillaume Chapron, ekolog ze Szwedzkiego Uniwersytetu Nauk Rolniczych i współautor raportu. 

Naukowcy zaznaczają, że choć wzrost liczby wilków dotyczy niemal całej Europy, to niektóre kraje osiągnęły w tym względzie szczególne sukcesy. Eksperci wskazują tu na Niemcy, które – jak zaznaczają – „bardzo silnie wspierają powrót tych zwierząt”. „Na początku lat 2000 było tam niemal zerowe pogłowie. Dziś jest już blisko 200 watah” – zauważa dr Chapron.

Czy wilki są zagrożeniem dla rolnictwa?

Choć odbudowa populacji cieszy aktywistów, to nie wszyscy są zadowoleni z powrotu wilków. Powód? Szacuje się, że rocznie w Unii Europejskiej drapieżniki zabijają około 56 tys. zwierząt gospodarskich. „Przekłada się to na odszkodowania w wysokości 17 milionów euro” – zauważają eksperci PLOS. Jednak – jak zaznacza prof. Boitani – w skali całego kontynentu to zaledwie 0,05 proc. pogłowia. „Dla gospodarki europejskiej to nie problem, ale dla pojedynczego rolnika – jak najbardziej. Na szczęście istnieje wiele sposobów zapobiegania atakom” – mówi. 

Do metod zapobiegawczych, które stosuje się w obliczu zagrożenia ze strony wilków, należy między innymi stosowanie ogrodzeń elektrycznych, ale także wykorzystywanie pasterzy oraz tradycyjnych ras psów pasterskich. „Obecność pasterzy jest kluczowa – psy nie są od walki z wilkami, ale od szczekania i alarmowania pasterza, który przychodzi z kijem albo bronią palną” – wyjaśnia Boitani. Dodaje też, że stado owiec nie powinno przekraczać 500 sztuk, ponieważ przy większych liczbach ochrona staje się praktycznie niemożliwa.

Czytaj więcej

Zwierzęta

Ekolodzy przeciw zabijaniu wilków w Europie

Ponad 100 organizacji i ruchów społecznych z Polski domaga się utrzymania obecnej ochrony prawnej...

Niektórzy rolnicy nauczyli się już funkcjonować obok wilków. Część z nich – właśnie dzięki środkom zapobiegawczym – przez lata nie odnotowała żadnego ataku tych drapieżników. Inni jednak nie mają tyle szczęścia. Podczas jednego ataku wilki zabić mogą nawet kilkadziesiąt zwierząt – straty mogą być więc niemałe.