Rekordowe upały na Grenlandii. Lądolód topnieje szybciej niż kiedykolwiek

W maju lądolód Grenlandii topniał kilkanaście razy szybciej od średniej z poprzednich lat – alarmuje World Weather Attribution (WWA), międzynarodowe forum naukowe, które analizuje i informuje o możliwym wpływie zmian klimatu na ekstremalne zjawiska pogodowe.

Publikacja: 17.06.2025 05:00

Ada Michalak

Naukowcy przeanalizowali dane z okresu 15–21 maja 2025 roku, porównując je ze statystykami dotyczącymi średniego tempa topnienia lodu w tym samym okresie w latach 1980–2010. Wyniki badania są bardzo niepokojące – wskazują bowiem, że podczas wyjątkowo intensywnej fali upałów, która nawiedziła w maju Grenlandię oraz Islandię, lądolód Grenlandii topniał aż siedemnaście razy szybciej niż średnia z poprzednich lat.

„Tempo topnienia pokrywy lodowej Grenlandii, według wstępnej analizy, wzrosło siedemnastokrotnie. Oznacza to, że wkład Grenlandii w globalny wzrost poziomu mórz jest znacznie większy, niż byłby bez tej fali upałów” – podkreśla dr Friederike Otto, klimatolożka i profesor nadzwyczajna na Imperial College London, będąca jedną z autorek raportu World Weather Attribution (WWA).

Czytaj więcej

Badacze przeanalizowali niemal 240 000 zdjęć satelitarnych, ukazujących stan lodowców na przestrzeni

Oceany i lodowce

Ile lodu traci Grenlandia z powodu zmian klimatu? Nowe dane. „Punkt zwrotny”

Pogłębiający się kryzys klimatyczny wpływa na utratę lodu na Grenlandii bardziej niż dotąd przypu...

Rekordowo wysokie temperatury na Grenlandii i Islandii. To wina zmian klimatu

Eksperci są zgodni co do tego, że kluczowym czynnikiem tak szybkiego tempa topnienia była zmiana klimatu. „Bez zmian klimatycznych to byłoby niemożliwe” – podkreśla Otto w rozmowie z agencją AFP.

Naukowcy wskazują: z danych wynika, iż zmiana klimatu podczas siedmiodniowej fali upałów na Islandii podniosła temperaturę o około trzy stopnie Celsjusza. Wschodnia Grenlandia zanotowała zaś w tym czasie temperatury o 3,9 stopnia Celsjusza wyższe w porównaniu z epoką przedindustrialną.

„Choć fala upałów o temperaturze około 20 stopni Celsjusza może nie wydawać się ekstremalna z perspektywy większości ludzi na świecie, dla tego regionu to naprawdę ogromna sprawa” – wyjaśnia Otto. „Ma to ogromny wpływ na cały świat” – dodaje.

Czytaj więcej

Rząd Grenlandii w 2021 roku zdecydował się na rezygnację z wydobycia ropy naftowej, tłumacząc, że ce

Planeta

Grenlandia: obiekt marzeń Donalda Trumpa i ofiara zmian klimatycznych

Obfitująca w bogactwa mineralne wyspa stanowi łakomy kąsek dla Stanów Zjednoczonych, chcących prz...

Badacze zauważają, że Islandia również doświadczyła historycznego wzrostu temperatur. 15 maja odnotowano tam ponad 26 stopni Celsjusza – bezprecedensową wartość jak na ten okres roku. „Temperatury w Islandii, jakie zaobserwowano w maju, są rekordowe – ponad 13 stopni Celsjusza powyżej średnich maksymalnych temperatur dziennych z okresu 1991–2020” – wskazuje w raporcie WWA. Według Islandzkiego Instytutu Meteorologicznego, aż 94 procent stacji pogodowych na terenie kraju odnotowało w maju rekordowe wartości temperatur.

Fale upałów na mogą stać się jeszcze bardziej intensywne

Naukowcy podkreślają, że zmieniające się warunki klimatyczne wpływają nie tylko na środowisko naturalne, ale również na społeczności lokalne oraz infrastrukturę. Zmiany te mają również wpływ na zdrowie – wiele wiejskich gospodarstw domowych na Grenlandii nie posiada bowiem systemów kanalizacyjnych.

„Na Grenlandii i Islandii infrastruktura została zaprojektowana z myślą o zimnym klimacie, co oznacza, że podczas fali upałów topniejący lód może prowadzić do powodzi i uszkodzeń dróg oraz obiektów infrastrukturalnych” – ostrzegają autorzy raportu, przypominając, że w 2022 roku wyższe temperatury doprowadziły do rozmarznięcia wieloletniej zmarzliny, co spowodowało uwolnienie żelaza i innych metali do jezior arktycznych.

Czytaj więcej

Pokrywa lodowa Grenlandii pęka szybciej niż wcześniej sądzono / zdjęcie ilustracyjne

Oceany i lodowce

Niepokojące zmiany na Grenlandii w ciągu zaledwie pięciu lat. Badacze ostrzegają

Pokrywa lodowa Grenlandii reaguje na zmiany klimatu - powstające w niej szczeliny powiększają się...

Eksperci WWA zaznaczają w swoim raporcie, że jeśli globalne ocieplenie osiągnie poziom 2,6 stopni Celsjusza – co przewidywane jest do roku 2100 – podobne fale upałów na mogą stać się jeszcze bardziej intensywne. „Kontynuacja spalania paliw kopalnych prowadzi do dalszego przyspieszenia topnienia grenlandzkiej pokrywy lodowej” – wskazują badacze.

Z nowej publikacji czasopisma naukowego „Nature” wynika, że Arktyka ociepla się w tempie czterokrotnie szybszym niż pozostałe regiony Ziemi. Naukowcy ostrzegają, że tak gwałtowne zmiany mogą powodować przesunięcia w systemach pogodowych oraz przyspieszać zanikanie lodu morskiego.