Polacy chcą wykupić lasy i stworzyć własną puszczę. „Las na pokolenia”

Projekt Połączona Puszcza Polska zakłada utworzenie możliwie największego, spójnego obszaru lasów, które przetrwają możliwie długo w nienaruszonej formie. Inicjatorem akcji jest Fundacja Las Na Zawsze.

Publikacja: 21.05.2025 13:24

„Im więcej osób przyłączy się do inicjatywy, tym większa puszcza powstanie” – podkreślają inicjatorz

„Im więcej osób przyłączy się do inicjatywy, tym większa puszcza powstanie” – podkreślają inicjatorzy akcji Połączona Puszcza Polska.

Foto: Damian Unsplash

Jak mówi Paweł Krzemiński, wiceprezes Fundacji Las Na Zawsze, będącej inicjatorem akcji, początkiem projektu Połączona Puszcza Polska była rozmowa telefoniczna. „Zaprzyjaźnione stowarzyszenie poprosiło nas o pomoc przy wykupie i zabezpieczeniu niezwykle cennego lasu Wytrzyszczka w województwie małopolskim, który wystawiono na sprzedaż. Była duża szansa, że zostanie zniszczony, dlatego też zrobiliśmy wszystko, co było możliwe, żeby odkupić unikalne 4.5 hektara dzikiego i bioróżnorodnego terenu” – wskazuje. Udało się to zrealizować i – jak się okazało – był to dopięto początek niezwykłej misji.

Dziś Fundacja Las Na Zawsze chroni już ponad 40 hektarów cennych obszarów leśnych w różnych rejonach Polski. Ambicje fundacji są niemałe – jej celem jest bowiem, by jedynie na początkowym etapie tworzenia Puszczy Polskiej fundacja pozyskano obszar leśny o wielkości minimum 2000 hektarów. To tyle, ile wynosi powierzchnia Ojcowskiego Parku Narodowego, leżącego w dolinach rzek Prądnika i Sąspówki, na terenie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej.

To jednak nie koniec – w dłuższej perspektywie celem jest stworzenie rozległej sieci różnorodnych, dojrzałych lasów rozproszonych po całym kraju. W Polsce – kraju, gdzie parki narodowe zajmują jedynie 1 proc. powierzchni – inicjatywa ta może odegrać naprawdę istotną rolę w ochronie przyrody.

Czytaj więcej

Mikołaj Dorożała: Lepsza ochrona lasów w Polsce wkrótce stanie się faktem

Połączona Puszcza Polska: nowy projekt Fundacji Na Zawsze

Jak zaznaczają twórcy inicjatywy, projekt otwarty jest dla wszystkich, a każdy, kto chce wspierać przyrodę, może dołączyć do działań fundacji – dotyczy to zarówno lokalnych społeczności, aktywistów, jak i przedstawicieli biznesu. Fundacja Las Na Zawsze podkreśla, że  to klucz do sukcesu – ochrona lasów wymaga bowiem nie tylko szerokiej współpracy organizacji pozarządowych i instytucji państwowych, ale i zaangażowania „zwykłych” obywateli, którzy dostrzegają konieczność zachowania naturalnych ekosystemów. Szczególnie w czasach rosnącej presji człowieka na środowisko.

Pierwszym krokiem jest identyfikacja dojrzałych, bogatych biologicznie lasów, które wymagają ochrony. Proces ten odbywa się przy współpracy z ekspertami z Instytutu Nauk Leśnych i Wydziału Leśnego SGGW w Warszawie. Wiele z tych terenów należy do prywatnych właścicieli, dlatego fundacja – korzystając z funduszy przekazywanych przez darczyńców – wykupuje je, by pozostały w stanie możliwie nienaruszonym, naturalnym. Dodatkowo działania te zabezpiecza tzw. kontrakt ekokonserwacyjny, który wyklucza możliwość wykorzystania lasu w celach komercyjnych, także w przyszłości.

Połączona Puszcza Polska ma się stać rosnącą siecią naturalnych lasów, której skala zależeć będzie jedynie od liczby zaangażowanych osób. „Im więcej osób przyłączy się do inicjatywy, tym większa puszcza powstanie” – podkreślają inicjatorzy akcji. 

Już teraz projekt spotyka się z dużym uznaniem ekspertów i organizacji ekologicznych. Ryszard Kulik – psycholog, przyrodnik i aktywista z Fundacji Klub Myśli Ekologicznej – podkreśla wagę działań fundacji, zauważając, że żyjemy w czasach masowego wymierania gatunków. W jego opinii inicjatywa taka jak Połączona Puszcza Polska może być kolejnym krokiem w kierunku ich skutecznej ochrony. „Najważniejsza wiadomość w historii ludzkości brzmi: żyjemy w czasach wielkiego wymierania gatunków. Większość z nich zamieszkuje lasy, które są bezwzględnie eksploatowane gospodarczo. Potrzebujemy zatem skutecznej ochrony dzikiej przyrody. Jednym z ważnych działań w tym kierunku jest wykupywanie lasów prywatnych i pozostawianie ich przyrodzie“ – mówi. 

Czytaj więcej

Grzybowa anomalia w polskich lasach. Eksperci są zaniepokojeni

Dlaczego ochrona lasów jest ważna?

Dlaczego jest to tak ważne? Dojrzałe, rodzime lasy są niezwykle cenne przyrodniczo, ponieważ rozwijały się bez większej ingerencji człowieka. To właśnie one oferują schronienie rzadkim i zagrożonym gatunkom roślin oraz zwierząt. Odgrywają też kluczową rolę w przeciwdziałaniu zmianom klimatu, co w dobie kryzysu klimatycznego jest niezwykle istotne – lasy pochłaniają dwutlenek węgla, oczyszczają powietrze, regulują obieg wody, a także zapobiegają stepowieniu oraz erozji gleby.

Jak podkreślają przedstawiciele Fundacji Las Na Zawsze, pozostawienie przestrzeni naturze pozwala także obserwować jej naturalny rytm, wspiera rozwój różnorodnych ekosystemów i zapewnia bezpieczne siedliska dla wielu organizmów. Dzięki działaniom aktywistów udało się już ochronić m.in. miejsca bytowania salamandry plamistej, gniadosza czy strzyżyka. 

Niemniej istotny jest jednak także wymiar edukacyjny projektu – inicjatywa Połączona Puszcza Polska może stać się bowiem wartościowym dziedzictwem dla przyszłych pokoleń, które dzięki odpowiednim działaniom będą miały szansę doświadczać natury w jej naturalnej – możliwie najmniej zmienionej – formie. Inicjatorzy projektu zwracają także uwagę na to, że kontakt z lasem wpływa korzystnie na samopoczucie, uspokaja i regeneruje. To dla ludzi także niezwykle ważne. Podobne inicjatywy funkcjonują już z powodzeniem w krajach Europy Zachodniej, Wielkiej Brytanii, USA, Australii i Ameryce Południowej. Wraz ze wzrostem świadomości, ochrona lasów staje się bowiem coraz ważniejszym tematem. 

Eksperci zaznaczają, że każda tego rodzaju nowa inicjatywa wydaje się w naszym kraju (choć nie tylko) cenna – zwłaszcza biorąc pod uwagę, że ostatni park narodowy w Polsce – „Ujście Warty” – powstał w 2001 roku, a więc 24 lata temu. Dużo mówią też statystyki – podczas gdy dziś łączna powierzchnia parków narodowych stanowi tylko 1 proc. obszaru naszego kraju, w Norwegii jest to 6 proc., w Czarnogórze – 8 proc., zaś w Islandii – aż 11 proc. 

Projekt budzi duże nadzieje – Fundacja Las Na Zawsze, pomysłodawca Połączonej Puszczy Polskiej, od lat działa bowiem na rzecz ochrony przyrody, zarówno przez zabezpieczanie dojrzałych lasów (ponad 400 000 m²), jak i przez sadzenie nowych (ponad 1 906 000 m²).

Jak mówi Paweł Krzemiński, wiceprezes Fundacji Las Na Zawsze, będącej inicjatorem akcji, początkiem projektu Połączona Puszcza Polska była rozmowa telefoniczna. „Zaprzyjaźnione stowarzyszenie poprosiło nas o pomoc przy wykupie i zabezpieczeniu niezwykle cennego lasu Wytrzyszczka w województwie małopolskim, który wystawiono na sprzedaż. Była duża szansa, że zostanie zniszczony, dlatego też zrobiliśmy wszystko, co było możliwe, żeby odkupić unikalne 4.5 hektara dzikiego i bioróżnorodnego terenu” – wskazuje. Udało się to zrealizować i – jak się okazało – był to dopięto początek niezwykłej misji.

Pozostało jeszcze 90% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Lasy
Rusza największa na świecie wycinka lasów. Obszar o powierzchni Belgii pod topór
Lasy
Rekordowa liczba pożarów w Puszczy Amazońskiej. Rząd Brazylii zabrał głos
Lasy
Sadzenie lasów może wywołać wzrost temperatury na świecie. Nowe badanie
Lasy
Wycinka lasów nabiera tempa. Miliony hektarów zniknęły z powierzchni Ziemi
Lasy
Mikołaj Dorożała: Lepsza ochrona lasów w Polsce wkrótce stanie się faktem