Sadzenie lasów może wywołać wzrost temperatury na świecie. Nowe badanie

Mimo że sadzenie drzew powszechnie postrzegane jest jako skuteczny sposób na walkę z globalnym ociepleniem, to okazuje się, że nie sprawdza się ono w każdym miejscu na świecie. Choć to oczywiście prawda, że drzewa pochłaniają dwutlenek węgla z atmosfery i przechowują go w swojej biomasie, co zmniejsza koncentrację gazów cieplarnianych, nowe badania wykazały, że w przypadku Arktyki zalesianie może przynieść efekt odwrotny do zamierzonego.

Arktyka: Zalesianie nie pomoże klimatowi

Autorzy opublikowanego w czasopiśmie naukowym „Nature Geoscience” badania zaznaczają, że jednym z kluczowych czynników, które decydują o skutkach klimatycznych zalesiania jest tzw. albedo, czyli zdolność powierzchni do odbijania promieniowania słonecznego. Jak wskazują eksperci, Tundra pokryta śniegiem odbija nawet trzy czwarte energii słonecznej, dzięki czemu zapobiega dalszemu nagrzewaniu się Ziemi. Tymczasem drzewa i inna wysoka roślinność – taka, która wystaje ponad warstwę śniegu – zmniejsza albedo powierzchni do wartości poniżej 50 proc. A to powoduje topnienie śniegu oraz dodatkowe ocieplenie.

Naukowcy zauważają, że w Arktyce efekty obniżenia albedo przewyższają korzyści wynikające z pochłaniania CO2 przez drzewa. Sadzenie ich na dalekiej północy w efekcie prowadzi więc do wzrostu temperatury zamiast jej obniżenia.

W swoim badaniu naukowcy wyjaśnili, dlaczego sadzenie drzew w Arktyce może prowadzić do emisji węgla z gleby oraz jakie dodatkowe zagrożenia się z tym wiążą. 

Czytaj więcej

Lasy

IPCC: zalesianie musi być przeprowadzane z głową

Jak podkreśla współautorka raportu II Grupy Roboczej Międzynarodowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC), jeden z kluczowych wniosków dotyczy sadzenia drzew.

Jakie zagrożenia wiążą się z zalesianiem Arktyki?

Arktyczne gleby są gigantycznym magazynem węgla – zawierają go więcej niż wszystkie drzewa na Ziemi, włącznie z lasami deszczowymi. Sadzenie większej ilości drzew może jednak doprowadzić do uwolnienia części tego węgla do atmosfery – zauważają eksperci. Chodzi tu o proces nazywany po angielsku priming effect. Polega on na tym, że korzenie drzew uwalniają cukry, które „karmią” mikroorganizmy glebowe. W efekcie mikroorganizmy te stają się bardziej aktywne i zaczynają rozkładać stare zasoby węgla w glebie, uwalniając go w postaci dwutlenku węgla lub metanu do atmosfery. To dość niepokojące zjawisko – zwłaszcza w dobie kryzysu klimatycznego. 

Lasy na dalekiej północy są także szczególnie narażone na rozmaite zagrożenia. Pożary lasów, inwazje szkodników oraz ekstremalne warunki pogodowe regularnie niszczą roślinność w tych regionach. A wraz z ociepleniem Arktyki zagrożenia te stają się jeszcze bardziej intensywne. Ponadto masowe zalesianie, polegające na sadzeniu drzew jednego gatunku i w tym samym wieku, sprawia, że cały las staje się podatny na zagrożenia w tym samym czasie.

Sadzenie drzew może też – jak zaznaczają naukowcy – zaszkodzić różnorodności biologicznej Arktyki oraz tradycyjnym sposobom życia lokalnych społeczności, takim jak hodowla reniferów i polowania. Nowe lasy zmieniłyby krajobraz tundry, wpływając na środowisko życia dzikich zwierząt i ludzi – zauważają badacze. 

Czytaj więcej

Planeta

„Efekt uboczny” zalesiania: więcej deszczu, mniejsze susze

Opublikowane w tym tygodniu pokazuje, że zwiększenie zalesienia Europy o 20% mogłoby przełożyć się na wzrost opadów, co w przyszłości szczególnie pomogłoby krajom basenu Morza Śródziemnego.

Sadzenie lasów nie zawsze jest receptą na globalne ocieplenie

Choć sadzenie drzew w Arktyce nie jest skutecznym rozwiązaniem, to naukowcy przekonują, że istnieje wiele innych sposobów walki z ociepleniem klimatu w tych regionach. Jako przykład badacze podają m.in. odpowiednie zarządzanie populacjami dużych zwierząt roślinożernych, takich jak karibu czy piżmowóły. Pomagają one utrzymać krajobraz tundry otwartym, co sprzyja wyższemu albedo, zmniejszają spowodowaną klimatem utratę bioróżnorodności w ekosystemach Arktyki, a do tego pozostają podstawowym źródłem pożywienia dla lokalnej społeczności.

Eksperci podkreślają, że każde rozwiązanie powinno zostać zaakceptowane przez mieszkańców Arktyki – to oni bowiem doświadczają zmian klimatycznych na co dzień. Współpraca z mieszkańcami tych regionów może pomóc w znalezieniu zrównoważonych rozwiązań, które ochronią zarówno klimat, jak i ich tradycyjny sposób życia – podkreślają badacze.