Chrońmy nasze lasy. Apel ekologów do Lasów Państwowych

Aktywiści apeluję o ochronę starych lasów, nawodnienie mokradeł i torfowisk na terenach leśnych oraz objęcie certyfikacją FSC wszystkich terenów zarządzanych przez Lasy Państwowe.

Publikacja: 28.08.2023 08:43

Chrońmy nasze lasy. Apel ekologów do Lasów Państwowych

Foto: Adobe Stock

Szacuje się, że lasy stanowią ok. 31 proc. całej powierzchni Polski. Niestety najcenniejsze obszary leśne nadal nie są chronione w wystarczający sposób. Z tego powodu Fundacja WWF Polska apeluje do Dyrektora Lasów Państwowych m.in. o ochronę starych lasów, nawodnienie mokradeł i torfowisk na terenach leśnych oraz objęcie certyfikacją FSC wszystkich terenów zarządzanych przez Lasy Państwowe. Instytucja ta zarządza 7,5 mln ha lasów w naszym kraju, co stanowi 80 proc. wszystkich lasów i niemal ¼ obszaru Polski. Apel można poprzeć na stronie lasy.wwf.pl

Aby prowadzić zrównoważoną gospodarkę leśną – przyjazną dla człowieka, klimatu i przyrody, powinniśmy ściśle chronić co najmniej 20 proc. wyżej wymienionych obszarów, aby jak najszybciej ochronić lub odzyskać ich naturalny charakter. Odpowiednio zarządzane lasy osłabiają gwałtowność zmiany klimatu i długotrwale magazynują duże ilości węgla. Działają jak naturalna klimatyzacja dla planety, co przy fali dotkliwych upałów jest zbawienne dla ludzi. Wyhamowują porywiste wiatry, których doświadczamy w Polsce coraz częściej. Dlatego powinniśmy je chronić, aby spełniały swoją przyrodniczą i klimatyczną funkcję.

Czytaj więcej

Lasy Państwowe to państwo w państwie. Główne grzechy instytucji

– Dziś z szumu lasów można usłyszeć wołanie o pomoc, dlatego Fundacja WWF Polska zdecydowała się zaapelować o ochronę najcenniejszych przyrodniczo terenów leśnych. Między rokiem 1990 a 2021 pozyskanie drewna w Polsce wzrosło aż o 60 proc. Jednocześnie na ochronę przyrody Lasy Państwowe przeznaczyły w 2022 roku jedynie 0,4 proc. przychodów. Niepokoi nas, że najcenniejsze obszary leśne w Polsce nie są chronione w wystarczający sposób

– mówi dr inż. Olga Poleszczuk-Tusińska z Fundacji WWF Polska.

Las jest wyjątkowo cennym magazynem wody

Leśna gleba zatrzymuje aż 62 proc. (tj. 31,5 mld m3) całkowitej ilości wody mogącej potencjalnie zgromadzić się w ciągu roku w polskich lasach. Bardzo istotne są też rośliny, które magazynują 37 proc. wody w lesie. Dzięki temu, że leśne rośliny i gleba intensywnie parują, zmniejszają ryzyko wystąpienia suszy, a jeśli już mamy z nią do czynienia — łagodzą jej skutki. Niższa temperatura oraz parowanie wody z roślin sprawiają bowiem, że powietrze w lesie jest mocniej wysycone parą wodną niż na terenie otwartym. Jednocześnie, szacuje się, że 85 proc. wszystkich torfowisk na terenach leśnych jest osuszonych. To aż 294 tys. ha, czyli powierzchnia równa prawie 6 powierzchniom Warszawy, obszarów o dużych walorach przyrodniczych, a jednocześnie o ogromnym potencjale retencji wody i magazynowania węgla.

Las jest domem większości gatunków

Mniejsze wahania temperatury i wilgotności tworzą w lesie stabilne warunki, które korzystnie wpływają na faunę i florę, dlatego leśne ekosystemy są domem dla większości gatunków roślin i zwierząt w Polsce. To właśnie stare, dojrzałe lasy są naszym największym bogactwem lądowej różnorodności biologicznej. Niestety stan prawie 40 proc. chronionych leśnych siedlisk przyrodniczych Natura 2000 pogarsza się. Co więcej, stan zachowania chronionych leśnych siedlisk przyrodniczych w większości oceniany jest jako niewłaściwy lub zły. W stanie dobrym jest tylko 24 proc. siedlisk .

Czytaj więcej

Będziemy dopłacać miliardy do spalania lasów

FSC - 30 lat tradycji w ochronie lasów, ale nie w Polsce

W 30. rocznicę ustalenia międzynarodowej certyfikacji Forest Stewardship Council (FSC), kolejne obszary leśne wyłączane są z obszarów certyfikowanych najstarszym i na ten moment gwarantującym najlepsze standardy przyrodnicze certyfikatem FSC. Sześć Regionalnych Dyrekcji Lasów Państwowych, obejmujących łącznie obszar około 2 milionów hektarów, zdecydowało się na zaprzestanie certyfikacji FSC (listopad 2022 – maj 2023):

• RDLP w Gdańsku (powierzchnia certyfikowana FSC: 303 938 ha) – certyfikat wygasł,

• RDLP w Toruniu (powierzchnia certyfikowana FSC: 456 447 ha) – certyfikat wygasł,

• RDLP w Poznaniu (powierzchnia certyfikowana FSC: 419 535 ha) – certyfikat wygasł,

• RDLP w Warszawie (powierzchnia certyfikowana FSC: 194 960 ha) – certyfikat wygasł,

• RDLP w Radomiu (powierzchnia certyfikowana FSC: 325 074 ha) – certyfikat wygasł,

• RDLP w Pile (powierzchnia certyfikowana FSC: 362 770 ha) – certyfikat wygasł.

Obecnie certyfikacją objętych jest ok. 4,7 mln ha lasów w Polsce.

Dodatkowo trzy kolejne dyrekcje poinformowały pisemnie swoich klientów o nieprzedłużeniu ich certyfikatów FSC:

• RDLP Kraków (powierzchnia certyfikowana FSC: 170 824 ha) – certyfikat ważny do 31.12.2023

• RDLP Olsztyn (powierzchnia certyfikowana FSC: 569 017 ha) – certyfikat ważny do 09.09.2023

• RDLP Białystok (powierzchnia certyfikowana FSC: 572 333 ha) – certyfikat ważny do 01.01.2024

Certyfikat FSC jest międzynarodowym i najbardziej rozpoznawalnym systemem certyfikacji, znanym wśród firm, ale również konsumentów, zapewniającym o pochodzeniu produktów leśnych z dobrze zarządzanych lasów. Certyfikacja ta jest obecna w Polsce od ponad 25 lat. Dotychczas Polska była jednym ze światowych liderów pod względem certyfikacji łańcucha dostaw w systemie FSC w Europie i na świecie – 2431 certyfikatów FSC daje naszemu krajowi 3. miejsce na świecie (po Chinach i Włoszech) i 2. miejsce w Europie. Do niedawna około 2/3 całkowitej powierzchni leśnej w kraju było certyfikowane w systemie FSC. W ostatnich 12 miesiącach, powierzchnia lasów objętych certyfikacją FCS w Europie wzrosła, m.in. w: Turcji (+45 proc.), Hiszpanii (+35 proc.) czy Finlandii (+5 proc.).

FSC wspiera ochronę leśnej różnorodności biologicznej, bo wymaga od zarządców lasów mapowania, ochrony i monitorowania HCV (z ang. High Conservation Values, czyli Szczególnych Wartości Ochronnych), a także stosowania „podejścia ostrożnościowego” w celu zapobiegania utraty tych wartości. W lasach z certyfikatem FSC 5 proc. powierzchni leśnej wyznacza się na lasy referencyjne. W pierwszej kolejności jako powierzchnie referencyjne wyznaczane są obszary leśne w stanie naturalnym lub maksymalnie zbliżonym do naturalnego. Takie lasy, stosownie do ich planów, są pozostawione bez ingerencji w stanie naturalnym, co jest równoznaczne z ochroną ścisłą. W polskiej certyfikacji PEFC (z ang. Programme for Endorsement of Forest Certification Schemes) taka forma ochrony aktualnie nie występuje.

W certyfikacji FSC kładzie się duży nacisk na ochronę gleb i wód m.in. dzięki ograniczaniu powierzchni zrębów zupełnych (gdzie wycina się wszystkie drzewa jednocześnie) oraz konieczności pozostawiania kęp starodrzewu na powierzchniach zrębowych. Kępy te muszą być nie mniejsze niż 5 arów, stanowić 5 proc. powierzchni i pozostają nienaruszone do naturalnej śmierci i rozkładu drewna. FSC zabrania prowadzenia zrębów zupełnych w strefach przejściowych między ekosystemami i bezpośrednio przy zbiornikach wodnych. W najnowszym standardzie FSC są planowane konkretne wytyczne do ilości pozostawianego martwego drewna.

Lasy
Wycinka lasów nabiera tempa. Miliony hektarów zniknęły z powierzchni Ziemi
Lasy
Mikołaj Dorożała: Lepsza ochrona lasów w Polsce wkrótce stanie się faktem
Lasy
Wycinka „zielonych płuc Ziemi” ostro hamuje. Drwalom zostało tylko 6 lat
Lasy
Grzybowa anomalia w polskich lasach. Eksperci są zaniepokojeni
Materiał Promocyjny
Klimat a portfele: Czy koszty transformacji zniechęcą Europejczyków?
Lasy
„Złodzieje drzew”. Nowe zjawisko we Francji. Zapowiedź ekokatastrofy?