Jaki wpływ na środowisko ma Black Friday? Święto przecen i góra śmieci

Eksperci szacują, że każdego roku nasz apetyt na zakupy podczas Black Friday rośnie – podobnie jak góry śmieci na wysypiskach, gdzie może trafić nawet 80 procent produktów zakupionych okazyjnie przed świętami.

Publikacja: 30.11.2024 16:51

Szacuje się, że każdego roku same dostawy zakupionych w Czarny Piątek towarów generują co najmniej 4

Szacuje się, że każdego roku same dostawy zakupionych w Czarny Piątek towarów generują co najmniej 429 000 ton gazów cieplarnianych.

Foto: Yuki Iwamura/Bloomberg

Black Friday, czyli Czarny Piątek, to święto zakupów, organizowane od dawna w Stanach Zjednoczonych. Wypada w czwarty piątek listopada i symbolicznie wyznacza start sezonu zakupów świątecznych. Black Friday od lat organizowany jest również przez inne kraje, także w Polsce, do której zawitał na początku XXI wieku. Choć w teorii trwa jeden dzień, coraz więcej sprzedawców decyduje się rozpoczynać promocje wcześniej i rozciągać je nawet na kilka tygodni. 

Każdego roku eksperci odnotowują coraz wyższą sprzedaż w okresie trwających promocji przy okazji Black Friday. W ubiegłym roku w Stanach Zjednoczonych wzięło w nich udział 230 milionów konsumentów, a sprzedaż osiągnęła rekordową sumę 9,8 miliarda dolarów jedynie w sprzedaży online, która zanotowała wzrost o 8 procent w stosunku do roku poprzedniego. Sprzedaż detaliczna w tym samym czasie wzrosła o 1,1 proc.

Jaką emisję CO2 generuje Black Friday?

Szacuje się, że każdego roku same dostawy zakupionych w Czarny Piątek towarów generują co najmniej 429 000 ton gazów cieplarnianych. Jedynie w Wielkiej Brytanii dowóz zakupów zrobionych tego dnia wygenerował ilość emisji równą 435 lotom między Londynem a Nowym Jorkiem.

Czytaj więcej

Klimatyczna ofensywa Chin. Prezydentura Donalda Trumpa to szansa dla Pekinu

Badanie przeprowadzone w 2019 roku przez Green Alliance wykazało, że nawet 80 proc. produktów kupionych podczas Black Friday trafia do śmieci po maksymalnie kilku użyciach. Tymczasem na całym świecie recyklingowi jest poddawane mniej więcej 20 proc. odpadów – reszta zostanie na wysypiskach i będzie się rozkładać nawet setki lat. Do śmieci trafią też opakowania, w których je dostarczono. 

Z promocji z okazji Black Friday coraz chętniej korzystają też Polacy – według danych zebranych przez ekspertów PKO Banku Polskiego, od lat liczba transakcji dokonywanych w Czarny Piątek rośnie. W 2019 roku tego dnia klienci banku dokonali 2 mln 34 tysiące transakcji kartami debetowymi i kredytowymi oraz 319 tysięcy transakcji w systemie Blik. W 2023 roku liczba transakcji za pomocą kart w Polsce wzrosła do 3 mln 356 tysięcy, a liczba transakcji Blikiem do 1 mln 250 tysięcy.

Według danych Strategy & PwC, w 2023 roku Polacy tego dnia wydali średnio 1000 złotych, a ponad połowa zakupów została dokonana online. Jak wynika z danych BIOStatu, zakupy w Czarny Piątek robi 62,5 proc. badanych, nawet jeśli nie ma konkretnych potrzeb. Z kolei Organizacja Odzysku Opakowań Pro R3 szacuje, że w Polsce promocje związane z Czarnym Piątkiem mogą wygenerować nawet 150 tys. ton odpadów opakowaniowych.

Green Friday zamiast Black Friday

Aktywiści z organizacji Stand.earth opublikowali niedawno raport, wskazujący na szkody środowiskowe, jakie wyrządza dostawa zamówień ze Amazona, największego na świecie sklepu online. Okazało się, że ogólne emisje z wysyłek wzrosły od 2019 roku o 75 proc., sięgając w 2023 roku 5,8 miliona ton emisji gazów cieplarnianych. W tym roku pracownicy tej firmy w 20 krajach, m.in. ze Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Turcji, zdecydowali się na protest trwający od 29 listopada do 2 grudnia, kiedy wypada kolejne święto zakupów, tzw. Cyber Monday. W ramach akcji „Make Amazon Pay” protestują przeciwko wprowadzaniu przez firmę opinii publicznej w błąd w kwestii faktycznego wpływu na środowisko.

Na świecie powstają różne inicjatywy, mające zmieniać podejście do listopadowego święta konsumpcjonizmu, np. Green Friday, promujący świadome zakupy i zastanowienie się nad ich wpływem na środowisko, czy Circular Monday, wypadający w poniedziałek poprzedzający Black Friday. Wydarzenie promuje zamknięty obieg zakupów i zachęca do obniżania cen usług oraz produktów zrobionych z ponad 90 proc. materiałów pochodzących z recyklingu. I choć takie inicjatywy wzbudzają coraz większe zainteresowanie, to wydaje się, że najrozsądniejszym podejściem do zakupów – nie tylko w Czarny Piątek – jest zastanowienie się, czy dany produkt faktycznie jest nam potrzebny. 

Black Friday, czyli Czarny Piątek, to święto zakupów, organizowane od dawna w Stanach Zjednoczonych. Wypada w czwarty piątek listopada i symbolicznie wyznacza start sezonu zakupów świątecznych. Black Friday od lat organizowany jest również przez inne kraje, także w Polsce, do której zawitał na początku XXI wieku. Choć w teorii trwa jeden dzień, coraz więcej sprzedawców decyduje się rozpoczynać promocje wcześniej i rozciągać je nawet na kilka tygodni. 

Pozostało 88% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Klimat i ludzie
Polacy nie chcą rezygnować ze stylu życia, który szkodzi planecie. Nowe badanie
Klimat i ludzie
Dania wprowadzi podatek od emisji CO2 w rolnictwie. To pierwszy taki kraj na świecie
Klimat i ludzie
Talibowie na szczycie klimatycznym w Baku. Chcą rozmawiać o zmianach klimatu
Klimat i ludzie
Zjednoczone Emiraty Arabskie ogłaszają nowy plan klimatyczny. „To greenwashing”
Materiał Promocyjny
Przewaga technologii sprawdza się na drodze
Klimat i ludzie
Nowe odkrycie dotyczące roślin. Przełom w badaniach nad zmianami klimatu
Walka o Klimat
„Rzeczpospolita” nagrodziła zasłużonych dla środowiska