Materiał Partnera: EON
W tym roku Fundacja E.ON po raz kolejny zaprezentowała wyniki międzynarodowego badania klimatycznego realizowanego wraz z instytutem Civey. To już trzecia edycja sondażu obejmującego dziewięć krajów Europy. Pokazuje on, jak mieszkańcy postrzegają transformację energetyczną, jakie mają wobec niej oczekiwania oraz gdzie widzą największe szanse i wyzwania. Wyniki dowodzą, że Polska wyróżnia się rosnącym zaangażowaniem w działania na rzecz klimatu – zarówno na poziomie społecznym, jak i technologicznym – stając się jednym z aktywnych uczestników europejskich zmian.
W odpowiedzi na te potrzeby Fundacja E.ON w Polsce rozwija własne działania, m.in. poprzez program grantowy „E.ON łączy energię dla klimatu”, który wspiera lokalne projekty proklimatyczne w Warszawie i Szczecinie. To inicjatywa stworzona w ramach Europejskiego Funduszu Klimatycznego po to, by oddolne działania mogły przynosić mieszkańcom miast wymierne efekty.
Polska dogania liderów?
Podczas gdy Szwecja czy Dania wciąż postrzegane są jako klimatyczne wzorce dla Europy, to w naszym kraju coraz silniejsze staje się poczucie sprawczości. W 2025 r. aż o 34 pkt proc. wzrosła liczba Polaków przekonanych, że ich państwo jest liderem transformacji energetycznej. To efekt m.in. realizowanych inwestycji i silnej narracji politycznej dotyczącej tego tematu.
Polska jest jednym z nielicznych krajów, w którym jedna trzecia ankietowanych osób postrzega energetykę jądrową jako kluczową technologię przyszłości. Wynika to z szeroko komunikowanych zapowiedzi rozwoju tego segmentu. Zaskakująco wysokie, bo sięgające 60 proc., jest również w naszym kraju poparcie dla wprowadzenia opłaty za emisję CO2. Jednocześnie aż 75 proc. badanych opowiada się za regulacją cen energii, oczekując, że polityka klimatyczna będzie równoważona odpowiednimi mechanizmami osłonowymi. Społeczna akceptacja dla zmian idzie więc w parze z troską o codzienne koszty życia.
Własne tempo, własne zasady
Aż 54 proc. respondentów z Polski opowiada się za wycofaniem z międzynarodowych porozumień klimatycznych – to najwyższy wynik w Europie. Jednocześnie badani oczekują, że to ich rząd podejmie bardziej zdecydowane działania w tym zakresie. Taka dwutorowość pokazuje, że Polacy chcą chronić klimat, ale na własnych zasadach – z zachowaniem kontroli i uwzględnieniem lokalnych realiów. Towarzyszy temu widoczna nieufność wobec globalnych regulacji oraz obawy przed dodatkowymi kosztami społecznymi i ekonomicznymi, jakie mogą nieść za sobą transformacja energetyczna i polityka klimatyczna.
Widać wyraźne różnice pomiędzy postawami mieszkańców miast a obszarów wiejskich wobec ochrony klimatu. Osoby zamieszkujące Warszawę i inne duże aglomeracje z większą otwartością podchodzą do zmian prowadzących ku ekologicznej przyszłości, podczas gdy na terenach wiejskich częściej spotyka się postawy sceptyczne. Taka rozbieżność może wynikać m.in. z różnic w dostępie do zielonych rozwiązań, poziomie świadomości ekologicznej czy sytuacji materialnej. Dlatego transformacja energetyczna w Polsce wymaga zróżnicowanego, opartego na dialogu podejścia, które angażuje wszystkie grupy społeczne.
Klimat w praktyce
W tegorocznym badaniu Fundacji E.ON respondenci z Europy potwierdzili swoje obawy związane z postępującymi zmianami klimatycznymi. Ponad 70 proc. ankietowanych uważa, że będą one miały istotny wpływ na warunki życia kolejnych pokoleń. Choć w porównaniu z ubiegłym rokiem odnotowano 5-proc. spadek deklarowanej gotowości do osobistego zaangażowania, to Europejczycy nadal przywiązują dużą wagę do zrównoważonego stylu życia czy realizacji małych i dużych ekoprojektów.
Wyniki badania pokazują, że w Polsce proklimatyczne podejście przekłada się na codzienne wybory konsumenckie. Aż 50 proc. Polaków kupuje odzież z drugiej ręki – to jeden z najwyższych wyników w Unii Europejskiej. Popularnością cieszy się również żywność ekologiczna. Rzadziej natomiast podejmowane są działania związane z oszczędnym ogrzewaniem, głównie z powodu ograniczeń technicznych i infrastrukturalnych.
– Ze względu na rosnące potrzeby społeczne uruchomiliśmy w zeszłym roku specjalny program grantowy „E.ON łączy energię dla klimatu”. To efekt współpracy Fundacji E.ON w Polsce z Fundacją E.ON w Niemczech oraz Fundacją ZSE na Słowacji. Celem tej inicjatywy jest wspieranie dekarbonizacji Europy oraz nagłaśnianie lokalnych wyzwań klimatycznych. Analiza wyników badania wskazała na potrzebę kontynuacji tego programu, dlatego zdecydowaliśmy się przeprowadzić go w poszerzonej formule. Właśnie wyłoniliśmy zwycięzców drugiej edycji tego programu, którym przekażemy łącznie 100 000 euro na realizację dziesięciu proekologicznych projektów w Warszawie i Szczecinie. W ten sposób chcemy jeszcze skuteczniej wspierać zielony rozwój miast i zadbać o zdrowie ich mieszkańców – mówi Andrzej Modzelewski, prezes E.ON Polska oraz prezes Fundacji E.ON w Polsce.
Ochrona środowiska naturalnego obejmuje również nasze codzienne wybory konsumenckie
Lokalne pomysły o realnym wpływie
Granty przyznane w ramach tegorocznej edycji programu „E.ON łączy energię dla klimatu” pokazują, jak różnorodne mogą być lokalne działania podejmowane w odpowiedzi na globalne wyzwania. Wśród nagrodzonych inicjatyw znalazły się zarówno projekty edukacyjne, kulturalne, społeczne, jak i przedsięwzięcia o bardziej specjalistycznym profilu, ukierunkowane na konkretne potrzeby środowiskowe.
W głosowaniu internautów zwyciężyła „Kawiarenka naprawcza” Fundacji Uwolnij Złomka – punkt samodzielnej naprawy elektroniki, w którym odbywać się będą cotygodniowe sesje serwisowania sprzętu dla potrzebujących oraz wydarzenia typu Repair Café. Projekt nie tylko pozwala dawać urządzeniom drugie życie, ale także buduje kulturę naprawy i pokazuje, że zepsutego sprzętu nie trzeba od razu wyrzucać.
Na styku sztuki i ekologii działać będzie projekt „Art for change” Stowarzyszenia LEVEL UP. To czterodniowe wydarzenie w Warszawie, które łączy pracę artystów z Polski, Niemiec i ze Słowacji z warsztatami i konferencją klimatyczną. Z kolei projekt „Zapylacze na ratunek” One More Tree Foundation angażuje mieszkańców w budowanie domków dla dzikich zapylaczy i ich montaż w przestrzeni miejskiej. Edukacyjny charakter ma również inicjatywa „Zielone wyspy mocy” Fundacji Stan, w ramach której uczniowie z warszawskich szkół stworzą kompostowniki, posadzą drzewa i poznają znaczenie miejskiej zieleni. Projekt „Obieg zamknięty dookoła Warszawy” Fundacji Inna Przestrzeń włącza mieszkańców do działań na rzecz cyrkularnej gospodarki. Obejmuje on mobilne swap party, podczas których można wymieniać lub przekazywać niepotrzebne ubrania, zabawki, książki i inne przedmioty. W ramach tej inicjatywy odbędą się także warsztaty poświęcone upcyclingowi i ograniczaniu konsumpcjonizmu.
Ogólnopolskie Stowarzyszenie Budownictwa Naturalnego opracuje natomiast narzędzie do audytów przedrozbiórkowych, wspierające ograniczenie odpadów budowlanych i emisji CO2, a wiedza o nim zostanie zaprezentowana podczas konferencji w Warszawie. W ramach inicjatywy „Miasto żywiołów” Stowarzyszenia Robisz To w trakcie trzydniowego Makerthonu powstaną prototypy ekologicznych rozwiązań dostępnych później w formule open source.
Nowością w tegorocznej edycji konkursu grantowego będą projekty realizowane w Szczecinie. W tym obszarze grant otrzymał m.in. projekt „Klimat zmian” Uniwersytetu Szczecińskiego. Zakłada on stworzenie pracowni poświęconej odnawialnym źródłom energii, która zostanie wyposażona w zestaw do eksperymentów pokazujących różne sposoby wytwarzania energii elektrycznej. Z kolei „Dobry klimat dla Szczecina” to analityczny projekt „Wyborczej”, który oceni, w jakim stopniu miasto jest przygotowane na skutki zmian klimatu oraz jakie działania mogą zwiększyć jego odporność.
Choć projekty różnią się skalą, formą i grupami odbiorców, łączy je wspólny mianownik: wszystkie są blisko ludzi, odpowiadają na realne potrzeby i pokazują, że lokalne inicjatywy mogą stać się impulsem do długofalowej zmiany. To właśnie one przekładają ideę transformacji energetycznej na praktyczne działania, widoczne na poziomie społeczności.
Materiał Partnera: EON
