Arktyka topnieje wolniej niż zakładano. Eksperci: nie ma powodów do optymizmu

Jak wskazują eksperci, od 2005 roku w Arktyce nie zaobserwowano „statystycznie istotnego” spadku powierzchni lodu, co – ich zdaniem – jest zaskakującym zjawiskiem, biorąc pod uwagę, że emisje dwutlenku węgla wciąż rosły. Naukowcy zaznaczają, iż wyhamowanie tempa topnienia arktycznego lodu morskiego jest prawdopodobnie wynikiem naturalnych wahań w cyrkulacji oceanicznej, które ograniczają dopływ ciepłej wody do Arktyki.

I choć mogłoby wydawać się, że jest się z czego cieszyć, badacze pozostają umiarkowanie optymistyczni – wskazują bowiem, że istnieje duże prawdopodobieństwo, iż w ciągu najbliższych 5-10 lat topnienie ponownie przyspieszy. I to w tempie ponad dwukrotnie wyższym od średniej z ostatnich lat.

Czytaj więcej

Planeta

Kolejny groźny skutek zmian klimatu. Topnienie lodu na Antarktydzie przyspieszy erupcje wulkanów

Topnienie lodu na Antarktydzie spowodowane zmianami klimatu może wywoływać erupcje wulkanów znajd...

Arktyka: Topnienie lodu morskiego wyhamowało

Zdaniem naukowców wyhamowanie tempa topnienia arktycznego lodu morskiego może wynikać z głębokich – i rozciągniętych na dekady – zmian w prądach Atlantyku i Pacyfiku, które kierują strumienie nagrzanej wody ku Arktyce. Badacze wskazują, że mimo danych – na pozór dających dużo nadziei – region „nieuchronnie podąża ku epoce, w której morze wolne od lodu stanie się codziennością”. Konsekwencje tego procesu będą daleko idące – dotkną nie tylko Arktyki, ale i całego klimatu Ziemi. „Odsłonięty ocean działa niczym ogromne lustro pochłaniające ciepło” – wskazują eksperci. 

„Zaskakujące jest, że w momencie, gdy toczy się dyskusja o tym, czy globalne ocieplenie przyspiesza, mówimy o jego spowolnieniu. Dobrą wiadomością jest to, że 10-15 lat temu, kiedy tempo utraty lodu było wyższe, niektórzy prognozowali, że Arktyka będzie wolna od lodu już przed 2020 rokiem. Teraz okazuje się, że naturalna zmienność w dużej mierze zrównoważyła utratę lodu. Zyskaliśmy trochę czasu, ale to jedynie tymczasowa ulga – gdy się skończy, nie będzie dobrych wieści” – mówi w rozmowie z dziennikiem „The Guardian” dr Mark England, jeden z autorów badania i naukowiec z Uniwersytetu w Exeter oraz Uniwersytetu Kalifornijskiego. 

Badacze przeanalizowali dwa zestawy danych satelitarnych, które od 1979 roku pokazują, jak zmienia się powierzchnia lodu morskiego w Arktyce. Sprawdzili je miesiąc po miesiącu i w każdym przypadku zauważyli oznaki spowolnienia topnienia. Chcąc upewnić się, że nie jest to żaden błąd, swoje wyniki porównali z tysiącami komputerowych symulacji klimatu. „To nie jest coś wyjątkowo rzadkiego – w ciągu stulecia powinno to zdarzyć się kilka razy. Wszystkie symulacje pokazały jednak, że po takim spowolnieniu tempo topnienia lodu znowu przyspiesza” – wyjaśnia dr Mark England. 

Czytaj więcej

Klimat

Lodowce w Europie topnieją szybciej niż kiedykolwiek. Ostrzeżenie ekspertów

W latach 2000–2023 lodowce straciły łącznie 6542 miliardów ton lodu – wskazują naukowcy, zaznacza...

Topnienie Arktyki: Długoterminowy trend jest niepokojący

Prof. Julienne Stroeve z University College London podkreśla, że czasami dane klimatyczne – zarówno te dotyczące globalnych temperatur, jak i powierzchni lodu morskiego – przez kilka lat mogą nie wykazywać zmian – wynika to z naturalnej zmienności klimatu. Jednak analiza ekspertki – obejmująca lata 1979-2024 – pokazuje wyraźnie, iż w dłuższej perspektywie trend jest negatywny – wskazuje bowiem, że na każdą wyemitowaną tonę CO₂ przypada utrata około 2,5 m² powierzchni lodu morskiego we wrześniu, czyli w miesiącu, gdy jego ilość jest najmniejsza.

Prof. Andrew Shepherd z Uniwersytetu Northumbria zwrócił zaś uwagę, że problem dotyczy nie tylko samej powierzchni, ale także grubości lodu. „Wiemy, że arktyczny pak lodowy (wieloletnia, pływająca pokrywa lodu morskiego, występująca na obszarach polarnych Ziemi red.) także się przerzedza, więc nawet jeśli powierzchnia nie zmniejszałaby się, to jego objętość i tak spada. Nasze dane wskazują, że od 2010 roku średnia grubość lodu w październiku maleje o 0,6 cm rocznie” – mówi. 

Naukowcy przypominają, że spowolnienie tempa obserwowano wcześniej także w przypadku globalnej temperatury. Eksperci zauważają, że choć po silnym El Niño w 1998 roku nastąpiła około dekada stagnacji – określana przez ekspertów mianem „pauzy” – w tym czasie planeta wciąż gromadziła ciepło. Efekt? Wzrost temperatur globalnych później znów gwałtownie przyspieszył.