Lodowce w Europie topnieją szybciej niż kiedykolwiek. Ostrzeżenie ekspertów

W latach 2000–2023 lodowce straciły łącznie 6542 miliardów ton lodu – wskazują naukowcy, zaznaczając, że w najgorszej sytuacji są lodowce w Europie.

Publikacja: 04.03.2025 17:31

Najwięcej lodu w ciągu ostatnich dwóch dekad straciły lodowce w Europie.

Najwięcej lodu w ciągu ostatnich dwóch dekad straciły lodowce w Europie.

Foto: Karsten Würth Unsplash

Lodowce na całym świecie topnieją w rekordowo szybkim tempie – grzmią naukowcy. Analizy badaczy potwierdzają, że proces ten może mieć daleko idące konsekwencje – zarówno dla globalnego poziomu mórz, jak i dla milionów ludzi uzależnionych w dużej mierze od wody pochodzącej z lodowców. 

Naukowcy: Lodowce topnieją coraz szybciej. W 23 lata straciły 6542 mld ton lodu

Z nowego badania, które opublikowane zostało w czasopiśmie naukowym „Nature” wynika, że od początku XXI wieku światowe lodowce – z wyłączeniem kontynentalnych pokryw lodowych Grenlandii i Antarktydy – traciły rocznie średnio 273 mld ton lodu. Eksperci zaznaczają, że gdyby pozostała po nich woda dostała się do oceanów, globalny poziom mórz wzrósłby o 32 centymetry. 

Naukowcy podkreślają, że dane są bardzo niepokojące – z analiz wynika bowiem, że już teraz sytuacja jest dramatyczna, a tempo topnienia wcale nie zwalnia. Wręcz przeciwnie – w ciągu ostatniej dekady doszło do znaczącego przyspieszenia topnienia. Na przestrzeni ostatnich 10 lat ten proces przyspieszył o ponad jedną trzecią w stosunku do okresu 2000-2011. 

Czytaj więcej

O ile podniósł się poziom mórz i oceanów w XXI wieku? Eksperci przedstawili dane

„270 miliardów ton lodu traconych rocznie odpowiada zużyciu wody przez całą populację Ziemi przez 30 lat, przy założeniu spożycia trzech litrów na osobę dziennie” – mówi w rozmowie z BBC News prof. Michael Zemp, dyrektor Światowej Służby Monitorowania Lodowców (World Glacier Monitoring Service) oraz główny autor badania. 

Badacze zauważają, że w roku 2000 lodowce zajmowały powierzchnię 705 221 km kw. i zawierały prawie 122 bln ton lodu. W ciągu ostatnich dwóch dekad straciły one ok. 5 proc. swojej całkowitej objętości. Eksperci zaznaczają, że na wyspach antarktycznych i subantarktycznych było to 2 proc., zaś w Europie – aż 39 proc.

Badania nad topnieniem lodowców napawają ekspertów niepokojem 

Badanie przeprowadzone zostało w ramach projektu Glacier Mass Balance Intercomparison Exercise (Glambie), które koordynowane było przez World Glacier Monitoring Service (WGMS). Naukowcy wykorzystali w nim różne typy danych z wielu źródeł. Łącznie zebrano 233 szacunki zmian masy lodowców w różnych regionach pochodzące od około 450 ekspertów z 35 zespołów badawczych.

Jeden z naukowców, Michael Zemp, wyjaśnia, że korzystając z różnych metod obserwacyjnych, projekt Glambie dostarczył nowych informacji na temat regionalnych trendów i zmienności rocznej, ale także pozwolił zidentyfikować różnice w działaniu różnych metod obserwacyjnych. „Oznacza to, że możemy stworzyć nową podstawę obserwacyjną dla przyszłych badań dotyczących wpływu topnienia lodowców na dostępność wody w regionach i globalny wzrost poziomu mórz” – podkreśla. 

Czytaj więcej

Niepokojące zmiany na Grenlandii w ciągu zaledwie pięciu lat. Badacze ostrzegają

Naukowcy zauważają, że lodowce są doskonałym wskaźnikiem zmian klimatycznych. W stabilnym klimacie ich masa pozostaje w równowadze – ilość lodu zyskiwanego w postaci opadów śniegu jest równa ilości topniejącego lodu. Jednak od ponad dwóch dekad lodowce na całym świecie systematycznie się kurczą. Główną przyczyną tego zjawiska jest wzrost temperatur spowodowany działalnością człowieka, zwłaszcza spalaniem paliw kopalnych.

„Zbiorcze szacunki są niezwykle istotne, ponieważ dają ludziom pewność co do wyników badań. Są one kluczowe nie tylko dla innych naukowców zajmujących się klimatem, ale także dla rządów, przemysłu oraz wszystkich, którzy martwią się skutkami globalnego ocieplenia” – mówi BBC prof. Andy Shepherd z Uniwersytetu Northumbria, który nie brał udziału w badaniu. 

Jakie będą konsekwencje niezwykle szybkiego topnienia lodowców?

Badacze ostrzegają, że topnienie lodowców może mieć daleko idące konsekwencje. Jak wyjaśniają eksperci, po rozszerzalności termicznej wody spowodowanej ocieplaniem się oceanów lodowce są bowiem drugim – pod względem znaczenia – czynnikiem odpowiadającym za globalny wzrost poziomu mórz.

Jak wskazują naukowcy, lodowce reagują na zmiany klimatu w różnym tempie – w zależności od ich wielkości może to trwać od kilku lat do nawet kilku dekad. Oznacza to, że proces topnienia będzie postępował także w nadchodzących latach. Ilość utraconego lodu do końca XXI wieku będzie zależała – jak zaznaczają eksperci – od dalszej emisji gazów cieplarnianych. Autorzy badania wyjaśniają, że jeśli ludzkość osiągnie cele klimatyczne, spodziewać się można utraty około 25 proc. lodu lodowcowego. W przypadku niekontrolowanego ocieplenia strata ta może natomiast wynieść niemal 50 proc. „Każdy ułamek stopnia Celsjusza, którego ocieplenia uda się uniknąć, pozwoli uratować część lodowców i zminimalizować szkody” – zaznacza prof. Zemp.

Czytaj więcej

Lodowce topnieją w zastraszającym tempie. Wyniki raportu

Konsekwencje topnienia lodowców są dalekosiężne i nie ograniczają się wyłącznie do zmian w krajobrazie. Naukowcy tłumaczą, że lodowce pełnią funkcję naturalnych zbiorników retencyjnych, dostarczając wody milionom ludzi na całym świecie – zwłaszcza w regionach podatnych na susze. Ich zanikanie oznacza poważne zagrożenie dla zasobów wodnych.

Topnienie lodowców przyczynia się ponadto do wzrostu poziomu morza, co w konsekwencji zwiększa ryzyko powodzi przybrzeżnych. „Każdy centymetr podniesienia się poziomu morza naraża kolejne dwa miliony ludzi na coroczne powodzie” – podkreśla prof. Shepherd. 

Od 1900 roku poziom mórz wzrósł już o ponad 20 cm, z czego połowa tego wzrostu miała miejsce od początku lat 90. XX wieku. W nadchodzących dekadach tempo to może jeszcze wzrosnąć, prowadząc do poważnych konsekwencji dla społeczności przybrzeżnych na całym świecie – ostrzegają badacze. 

Lodowce na całym świecie topnieją w rekordowo szybkim tempie – grzmią naukowcy. Analizy badaczy potwierdzają, że proces ten może mieć daleko idące konsekwencje – zarówno dla globalnego poziomu mórz, jak i dla milionów ludzi uzależnionych w dużej mierze od wody pochodzącej z lodowców. 

Naukowcy: Lodowce topnieją coraz szybciej. W 23 lata straciły 6542 mld ton lodu

Pozostało jeszcze 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Klimat
Katastrofa ekologiczna w Ukrainie. „Najbardziej niebezpieczne lasy na Ziemi”
Klimat
Chiny wracają do elektrowni węglowych. Eksperci ujawnili najnowsze dane
Klimat
IMGW: Rekordowo wysokie temperatury w Polsce. Gdzie było najcieplej w 2024 roku?
Klimat
Za nami rekordowo ciepły styczeń. Naukowcy: Niebezpieczne załamanie klimatu
Materiał Promocyjny
Zrównoważony rozwój: biznes między regulacjami i realiami
Klimat
Kryzys klimatyczny drastycznie zwiększył liczbę ekstremalnie upalnych dni w roku
Materiał Promocyjny
Zrozumieć elektromobilność, czyli nie „czy” tylko „jak”