Farmaceutyki w wodzie stanowią niebezpieczeństwo dla człowieka?

Mimo że farmaceutyki w wodzie są zanieczyszczeniem o jeszcze nie do końca znanym działaniu, to już teraz wiadomo, że mają one duży wpływ na środowisko, wodną florę i faunę. Na razie stanowią one niskie ryzyko dla ludzi, ale w przyszłości, ze względu na rosnącą konsumpcję, problem może okazać się znaczący – uważają eksperci.

Publikacja: 17.03.2023 12:59

Farmaceutyki w wodzie stanowią niebezpieczeństwo dla człowieka?

Foto: AdobeStock

Zarówno ze względu na czynniki pochodzenia naturalnego, jak i te wytworzone sztucznie, jakość wody pitnej stale ulega pogorszeniu. Poza znajdującymi się w wodzie pestycydami, są w niej także pozostałości po farmaceutykach, które powodować mogą rozmaite problemy ze zdrowiem. 

Eksperci coraz częściej podkreślają, że niezwykle istotne jest, aby skutecznie wykrywać farmaceutyki w ściekach czy wodzie pitnej, gdyż z roku na rok jest ich tam coraz więcej. Dzieje się tak między innymi dlatego, że przemysł farmaceutyczny bardzo dynamicznie się rozwija, a co za tym Idze – produkcja leków rośnie. 

Pierwsze badania skupione na obecności związków chemicznych oraz farmaceutyków w wodzie zostały przeprowadzone już dawno, bo w 1981 roku. Ich zaskakujące i niepokojące ekspertów wyniki sprawiły, że naukowcy na przestrzeni lat bardziej pochylali się nad tą kwestią.

Czytaj więcej

IPCC: pogłębiające się zmiany klimatu to zagrożenie dla ludzi oraz planety

W przyszłości farmaceutyków w wodzie może być więcej

Jak pisze Instytut Rozwoju Myśli Ekologicznej, badania, które przeprowadzono w ostatnich latach w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Brazylii oraz w krajach europejskich, potwierdzają, że w środowisku wodnym obecnych jest ponad 80 farmaceutyków. Jakie z nich wykrywano najczęściej? Pozostałościami farmaceutyków, które znajdowały się w wodzie były zwykle niesteroidowe leki przeciwzapalne – między innymi ibuprofen, paracetamol, ketoprofen – oraz antybiotyki, hormony, beta-blokery, leki psychotropowe, przeciwdrgawkowe czy cytostatyczne.

Portal Samorządowy zwraca jednak uwagę, że z problemem tym mierzymy się także w Polsce. W badaniach na obecność wybranych hormonów i antybiotyków, które prowadzono w latach 2016-2019 w ramach państwowego monitoringu substancji z list obserwacyjnych i Programu Monitoringu Wód Morskich, odnotowano bowiem ich stężenia powyżej granicy oznaczalności. Najwyższymi zawartościami w wodzie cechowały się diklofenak, klarytromycyna, 17-beta-estradiol oraz estron – czytamy w portalu. 

Z czym to się wiąże? Długotrwałe narażenie na choćby niskie stężenia leków prowadzić może do rozmaitych problemów, w tym między innymi do zaburzeń endokrynologicznych oraz lekooporności. W skrajnych przypadkach może mieć to nawet toksyczny wpływ na organizm człowieka.

Czytaj więcej

Kobieta zachorowała przez zmiany klimatu. Pierwszy taki przypadek na świecie

Farmaceutyki w wodzie z kranu?

Mimo że śladowe ilości leków mogą znajdować się w wodzie z kranu, to Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) uspokaja, że występowanie farmaceutyków w wodzie stanowi obecnie bardzo niskie ryzyko dla ludzi. Eksperci zwracają jednak uwagę, że w związku z rosnącą konsumpcją leków, sytuacja ta może się pogarszać. Badacze WHO zalecają w związku z tym monitorowanie sytuacji na bieżąco.

Eksperci podkreślają jednocześnie, że działające dziś stacje uzdatniania wody wyposażone są w najnowsze technologie, co zabezpiecza nas przed potencjalnym zagrożeniem. 

Nie należy jednak lekceważyć tego, że farmaceutyki w wodzie są dużym zagrożeniem dla środowiska oraz żyjących w nim zwierząt i roślin. Leki są akumulowane w ekosystemach ze względu na swoją trwałość chemiczną oraz mają niezwykle wolny proces rozkładu. 

Badacze zaznaczają jednocześnie, że dokładny wpływ farmaceutyków w wodzie na organizmy żywe nie jest jeszcze całkowicie znany. Stale prowadzone są nowe badania.

Jak farmaceutyki trafiają do wody?

Leki, o których mowa trafiają do wody z wielu przyczyn, jednak jedną z najbardziej znaczących jest niewłaściwa utylizacja leków. Ludzie w większości nie mają bowiem świadomości dotyczącej ich odpowiedniego stosowania i utylizacji. Środki te nieraz trafiają nie tylko do koszy na śmieci, ale i do zlewów czy toalet.

Eksperci podkreślają, że powinniśmy być bardziej świadomi i wyedukowani na temat tego, jak postępować z lekami. Przeterminowane lub nieużywane leki powinny trafić do specjalnych pojemników które znajdują się między innymi w aptekach, przychodniach czy szpitalach. Przeterminowane medykamenty można oddać także do Punktów Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych (PSZOK).

Zdrowie
Od czego zależy jakość snu? Nowe ustalenia naukowców. Badanie objęło 18 krajów
Zdrowie
Mikroplastikiem odżywiają się nawet nienarodzone dzieci. „Nie zatrzymamy tego”
Zdrowie
Nadchodzi fala zachorowań na raka. Jakość powietrza jednym z winowajców
Zdrowie
„Wirusy zombie” obudzą się na Syberii? Naukowcy: to droga do nowej pandemii
Zdrowie
Badanie: czy dieta wegańska może zmniejszać ryzyko zakażenia koronawirusem?