Rekordowe „tropikalne noce” w Europie. Eksperci: Nie jesteśmy przygotowani

Eksperci od dłuższego czasu ostrzegają, że z roku na rok spodziewać się możemy temperatur jeszcze wyższych, niż w latach poprzednich. Potwierdza to między innymi najnowszy raport Copernicus Climate Change Service (C3S), który wskazuje, że rok 2024 był najgorętszym w historii pomiarów na kontynencie europejskim.

Jak zauważają naukowcy, niezwykle niepokojące jest to, że w jego trakcie odnotowano bezprecedensowy wzrost liczby tzw. „nocy tropikalnych”, czyli nocy, podczas których temperatura nie spada poniżej 20 stopni Celsjusza. Zjawisko to – choć jego nazwa może brzmieć przyjemnie – niesie za sobą poważne konsekwencje. Nie tylko dla zdrowia człowieka, ale także dla rolnictwa czy branży turystycznej.

Rekordowa liczba „tropikalnych nocy” w Europie

Z danych Copernicus Climate Change Service (C3S) wynika, że w najpopularniejszych wśród turystów regionach Europy Południowej – takich jak południowe Włochy, Chorwacja, Turcja czy Grecja – w 2024 roku wystąpiły średnio 23 noce tropikalne. To niemal trzykrotnie więcej w porównaniu do średniej z poprzednich lat – kiedy takich nocy było maksymalnie osiem – a także znacznie powyżej dotychczasowego rekordu, który odnotowano w 2012 roku (16 „tropikalnych nocy”).

Dann Mitchell – ekspert z brytyjskiego biura meteorologicznego Met Office – zaznacza, że nocne temperatury mają kluczowe znaczenie dla naszego zdrowia. „To właśnie wtedy nasz organizm ma czas na regenerację. Jeśli nie może tego zrobić, pojawia się cała gama problemów zdrowotnych” – mówi w rozmowie ze Sky News. 

Czytaj więcej

Planeta

Nowa linia podziału w Europie dotyczy zmian klimatu. Eksperci biją na alarm

Nowy raport European State of the Climate, stworzony przez naukowców z unijnej usługi ds. zmian k...

Eksperci zauważają, że choć rok 2024 był wyjątkowy, jeśli chodzi o występowanie „tropikalnych nocy”, to nie był on odosobnionym przypadkiem. Naukowcy wyjaśniają, że zmiany klimatyczne prowadzą do trwałego ocieplenia atmosfery, co powoduje „stres cieplny”. I to zarówno w dzień, jak i właśnie w nocy. W minionym roku w południowej Europie zanotowano aż 66 dni tzw. „silnego stresu cieplnego” – temperatura odczuwalna osiągała lub przekraczała wówczas 32°C. To ponad dwukrotnie więcej niż wskazuje średnia (29 dni). 

„Europa się nagrzewa, a my nie jesteśmy przygotowani na konsekwencje, jakie to niesie dla zdrowia publicznego” - zaznacza Madeleine Thomson, dyrektorka ds. wpływu klimatu i adaptacji w fundacji badawczej Wellcome. „Śmierć spowodowana stresem cieplnym to najbardziej widoczny efekt, ale ekstremalne upały nie tylko zabijają – zwiększają również ryzyko chorób serca, powikłań ciążowych i problemów ze zdrowiem psychicznym” - dodaje. 

Jak podkreślają badacze, w Wielkiej Brytanii, podczas wyjątkowo gorącego lata 2022 roku, z powodu upałów odnotowano około 2 800 nadmiarowych zgonów (nadwyżka zgonów zarejestrowanych w stosunku do przewidywanego poziomu red.) wśród osób powyżej 65. roku życia. Szczególnie narażone na wysokie temperatury są jednak także dzieci – ze względu na niewielką masę ciała szybciej się przegrzewają – oraz kobiety w ciąży, których organizm i tak jest już obciążony regulacją temperatury. I choć może wydawać się, że w obliczu takiego problemu pomóc może klimatyzacja, eksperci są zdania, że to nie wystarczy, by opanować sytuację. „Pomaga nam przetrwać, ale jest również wysoce energochłonna, coraz częściej nieopłacalna, a jej masowe użycie może prowadzić do przeciążeń i awarii sieci energetycznych” – podkreśla profesor Ilan Kelman z Uniwersytetu w Reading. 

„Tropikalne noce” w Europie: cios w branżę turystyczną

Upały dają się we znaki nie tylko mieszkańcom Europy i odwiedzającym kontynent turystom. „Ogromne są też konsekwencje ekonomiczne” – podkreśla dr Hannah Cloke, hydrolog z Uniwersytetu w Reading. Ekspertka zwraca między innymi uwagę na problemy rolników. Stale mierzą się oni z konsekwencjami zmian klimatu – między innymi wysychającymi uprawami i twardniejącą glebą. 

Eksperci zauważają między innymi, że w ubiegłym roku produkcja wina w Europie była „fatalna”. Wskutek upałów i suszy ucierpiały także drzewa oliwne. W niektórych miejscach – na przykład we Włoszech – temperatury były zaś tak wysokie, że doprowadziły do topnienia nawierzchni drogowych. Lepiej nie było też w Grecji, gdzie pożar – do którego doszło w okolicach Aten – pochłonął niemal 11 tys. hektarów terenu.

Czytaj więcej

Planeta

Europa ociepla się 2 razy szybciej niż reszta świata. Złe wieści dla kontynentu

Najnowszy raport Światowej Organizacji Meteorologicznej (WMO) oraz unijnej agencji klimatycznej C...

Badacze w swoim raporcie zaznaczyli także, że zmiany klimatu w dużej mierze zmuszają do adaptacji między innymi branżę turystyczną. Dane Intrepid Travel – firmy organizującej wycieczki do Europy – wskazują, że sektor coraz częściej musi reagować na intensyfikację ekstremalnych zjawisk pogodowych na kontynencie. Firma zrezygnowała już między innymi z organizacji pieszych wędrówek po Turcji w lipcu i sierpniu. W zamian uruchomiono nowe letnie wycieczki do Skandynawii. Problemy związane z upałami dostrzegają turyści – szacunki wskazują, że liczba rezerwacji do chłodniejszych miejsc znacząco wzrosła. Duży wzrost liczby wyszukiwań dotyczących „wakacji w Europie bez upałów” oraz „miejsc na wakacje bez ryzyka pożarów” zanotowała także wyszukiwarka Google. 

Mimo że pogoda wciąż może wykazywać wahania, eksperci są zgodni – liczba „nocy tropikalnych” i fal upałów będzie rosła. „Musimy pilnie ograniczyć emisje i dostosować nasze miasta” – podkreśla Madeleine Thomson w rozmowie ze Sky News. „Proste zmiany, takie jak zwiększenie liczby terenów zielonych czy obecność zbiorników wodnych, mogą pomóc schładzać miasta i chronić zdrowie mieszkańców – dodaje. „Rosnąca liczba nocy tropikalnych to nie tylko meteorologiczna ciekawostka – to realne zagrożenie, które już dziś wymaga zdecydowanych działań” – zaznacza. 

Europa najszybciej ocieplającym się kontynentem na świecie

Nowy raport European State of the Climate – stworzony przez naukowców z unijnej usługi ds. zmian klimatu Copernicus (C3S) i Światowej Organizacji Meteorologicznej (WMO) – potwierdził, że Europa jest najszybciej ocieplającym się kontynentem na świecie i coraz bardziej dotkliwie odczuwa skutki zmian klimatu.

2024 rok był najcieplejszym w historii Europy, a liczba dni z „silnym”, „bardzo silnym” i „ekstremalnym stresem cieplnym” na kontynencie była drugą najwyższą w historii. Rekordowo wysoka temperatura panowała również na powierzchni morza: dla całego regionu wynosiła 0,7°C powyżej średniej, a dla Morza Śródziemnego aż 1,2°C powyżej średniej.

Czytaj więcej

Planeta

Zmiany klimatu w Europie zbierają żniwo. Przerażające dane

Pogłębiający się kryzys klimatyczny wywiera szereg negatywnych skutków na środowisko, zdrowie pub...

Naukowcy zauważyli też, że w 2024 roku obszar Europy, na którym dni mroźne trwały mniej niż trzy miesiące (90 dni), był największy w historii (ok. 69 proc., przy średniej 50 proc.). Odnotowano także rekordowo niską liczbę dni z co najmniej „silnym stresem zimna”. Europa mierzyła się też z ekstremalnie wysoką utratą lodu, a lodowce w Skandynawii i na Svalbardzie odnotowały najwyższe wskaźniki utraty masy w historii.