Donald Trump spłaca dług z kampanii wyborczej. Te decyzje zmienią gospodarkę USA

Bliskie relacje prezydenta Stanów Zjednoczonych Donalda Trumpa z branżą paliw kopalnych są znane od dawna. Naftowi giganci hojnie wspierali jego kampanię wyborczą, a Trump zapewniał, że po objęciu urzędu prezydenta dołoży wszelkich starań, aby zapewnić branży jak najlepsze warunki rozwoju. Republikański kandydat na prezydenta zażyczył sobie wsparcia w wysokości miliarda dolarów, z czego otrzymał nieco mniej niż połowę. Jak oszacowała grupa Climate Power, od stycznia 2023 r. do listopada 2024 r. na darowizny polityczne, lobbing i reklamę w ramach kampanii Trumpa oraz wsparcia Partii Republikańskiej największe firmy naftowe przekazały łącznie 445 mln dol.

Rynek za blisko 2 bilionów dolarów

Jak wynika z raportu Precedence Research, amerykański rynek paliw kopalnych został wyceniony na około 1,99 bln dol. w 2024 r., a do 2034 r. ma osiągnąć wartość 3,31 bln dol. Amerykańscy giganci naftowi doskonale radzili sobie podczas kadencji Joe Bidena. W latach 2021–2023 pięć największych firm w branży wypracowało ponad 250 mld dol. zysku, co stanowi wzrost o 160 proc. w porównaniu z pierwszymi trzema latami rządów wcześniejszej administracji Trumpa. Wszystko wskazuje na to, że za jego drugiej kadencji mogą zarobić jeszcze więcej.

Na stanowisko szefa Departamentu Energii powołał Chrisa Wrighta, byłego dyrektora generalnego firmy Liberty Energy. Wright nie zaprzecza, że zmiana klimatu jest efektem działalności człowieka, ale uważa, że zagrożenia z nią związane są „odległe i niepewne”. Wśród priorytetów swojej pracy w Departamencie Energii wymienił rozszerzenie krajowej produkcji energii, zwłaszcza skroplonego gazu ziemnego (LNG).

Czytaj więcej

Klimat

Chiny wracają do elektrowni węglowych. Eksperci ujawnili najnowsze dane

Mimo zapewnień prezydenta Xi Jinpinga, że Chiny osiągną szczyt emisji CO2 przed rokiem 2030, w zeszłym roku kraj zintensyfikował budowę elektrowni węglowych.

Szefem Agencji Ochrony Środowiska został z kolei Lee Zeldin, który planuje ograniczyć jej działalność oraz doprowadzić do cofnięcia przełomowej deklaracji z 2009 r., potwierdzającej wpływ gazów cieplarnianych na zdrowie i dobrostan ludzi. To z kolei może doprowadzić do podważenia innych przepisów dotyczących klimatu oraz utrudnić uchwalanie nowych.

Kontrolowany przez republikanów Kongres zagłosował też za uchyleniem federalnej opłaty za emisję odpadów dla producentów ropy i gazu, którzy generują duże ilości metanu. Opłata, wprowadzona w ciągu ostatnich miesięcy kadencji byłego prezydenta Joe Bidena, stanowiła kluczowy element polityki klimatycznej jego administracji. Według szacunków ekspertów objęcie obowiązkiem jej uiszczenia operacji związanych z ropą i gazem, emitujących ponad 25 tys. ton ekwiwalentu CO2 rocznie, miało przynieść budżetowi państwa miliardy dolarów. Najprawdopobniej Trump ustawę podpisze.

Korpus Inżynieryjny Armii Stanów Zjednoczonych opracował nowy rodzaj pozwoleń na projekty związane z paliwami kopalnymi, wydawanych w specjalnym trybie. Ma to przyspieszyć uruchomienie szeregu nowych inwestycji dotyczących ropy naftowej, gazu oraz węgla. Eksperci podkreślają, że to wyjątkowo niebezpieczne działanie, które może doprowadzić do zatwierdzania projektów szkodliwych dla amerykańskich terenów podmokłych, dróg wodnych oraz lokalnych społeczności.

Odwrót gigantów paliwowych od OZE i zmiany w „zielonej” polityce banków

Zmiany w amerykańskiej polityce klimatycznej wywierają już zauważalny wpływ na podejście firm do kwestii związanych ze zrównoważonym rozwojem oraz celami klimatycznymi. Firma BP ogłosiła, że zamiast inwestować w odnawialne źródła energii, zwiększy inwestycje w ropę naftową i gaz o ok. 20 proc., jednocześnie zmniejszając inwestycje w niskoemisyjne technologie o 5 mld dol. rocznie. Jej dyrektor generalny Murray Auchincloss stwierdził, że firma posunęła się „za daleko, za szybko” w odchodzeniu od paliw kopalnych, a jej wiara w zieloną energię jest „nieuzasadniona”.

Co więcej, sześć największych banków Stanów Zjednoczonych: Goldman Sachs, Wells Fargo, Citi Bank, Bank of America, Morgan Stanley i JPMorgan, w ciągu ostatnich miesięcy wycofało się z inicjatywy Net Zero Banking Alliance. Jej głównym celem jest zjednoczenie banków w dostosowywaniu ich działalności pożyczkowej, inwestycyjnej oraz rynków kapitałowych do zerowej emisji gazów cieplarnianych netto do 2050 r.

Czytaj więcej

Energia

Europa odchodzi od LNG? Nowe dane. Eksperci: transformacja energetyczna działa

Nowa analiza Instytutu Ekonomii Energetycznej i Analizy Finansowej (IEEFA) wykazała, że w 2024 roku europejski import skroplonego gazu ziemnego (LNG) spadł do najniższego poziomu od 2021 roku.

Oprócz liderów amerykańskiej bankowości odejście ogłosiło też pięć największych banków w Kanadzie: BMO, CIBC, National Bank of Canada, Scotia Bank i TD Bank. Tymczasem siostrzaną inicjatywę Alliance for Net Zero, zrzeszającą firmy, które łącznie zarządzają aktywami o wartości 130 bln dol. opuściła z kolei firma BlackRock, największa na świecie korporacja zarządzająca inwestycjami.

Choć wszystkie te instytucje zapewniają, że te decyzje nie wpłyną na ich działania w zakresie dekarbonizacji, eksperci nie mają wątpliwości, że wysyła to jasny sygnał, że walka o klimat zeszła na jeszcze dalszy plan.

Donald Trump powtarza nieprawdziwe informacje o OZE

Obecnie Stany Zjednoczone wydobywają więcej ropy naftowej niż jakikolwiek inny kraj świata, mocno zaniedbując swoje możliwości w zakresie rozwoju odnawialnych źródeł energii. Donald Trump otwarcie krytykuje zieloną energię, choć twierdzi, że kraj nie odżegnuje się od niej całkowicie, jednak amerykański system energetyczny ma się nią jedynie wspierać.

Prezydent Stanów Zjednoczonych nazwał energię wiatrową „obrzydliwą”, chętnie powtarzając nieprawdziwe informacje, według których turbiny stanowią główną przyczynę śmierci wielorybów i ptaków. Zatwierdzanie nowych projektów dla wiatraków lądowych i morskich jest obecnie wstrzymywane, a eksperci podkreślają, że takie działania spowalniają dekarbonizację gospodarki i utrwalają zależność kraju od paliw kopalnych.

Sceptyczne podejście Trumpa do zielonej energii, według szacunków analityków, zagraża ponad 42 tys. miejsc pracy, wielomiliardowym inwestycjom oraz kilkudziesięciu projektom. Według szacunków Międzynarodowej Agencji Energetycznej w ciągu najbliższej dekady inwestycje w czystą energię na świecie mają wzrosnąć do ponad 2 bln dol. I choć Stany Zjednoczone dysponują ogromnym potencjałem w tej dziedzinie, to Chiny zdominowały globalny rynek OZE.

Kryzys klimatyczny uderza w USA

Tymczasem odejście od paliw kopalnych powinno stanowić priorytet dla kraju, który mocno cierpi z powodu pogłębiającego się kryzysu klimatycznego, wywołanego spalaniem ropy, gazu i węgla. Według badania opublikowanego w 2023 r. na łamach „Scientific American” w latach 1999–2020 niemal 0,5 mln Amerykanów zmarło w wyniku zanieczyszczeń pochodzących z elektrowni węglowych. Raport Natural Resources Defense Council (NRDC), Medical Society Consortium on Climate and Health oraz Wisconsin Health Professionals for Climate Action z 2022 r. wskazują, że zmiany klimatu wywołane spalaniem paliw kopalnych doprowadziły do wzrostu kosztów opieki zdrowotnej w Stanach Zjednoczonych o niemal 820 mld dol. rocznie.

Ekstremalne zjawiska pogodowe coraz częstsze

Istnieje też wiele dowodów na to, w jaki sposób branża paliw kopalnych przykłada się do zwiększania się częstotliwości oraz intensywności ekstremalnych zjawisk pogodowych w Stanach Zjednoczonych. W 2019 r. paliwa kopalne odpowiadały tam za 74 proc. emisji gazów cieplarnianych oraz 93 proc. emisji gazów cieplarnianych wywołanych działalnością człowieka.

Według badania przeprowadzonego przez dr Andrę Garner z Uniwersytetu Rowan spalanie paliw kopalnych doprowadziło do znaczących zmian w rozwoju huraganów atlantyckich w ciągu ostatnich 50 lat – burze rozwijały się i rosły w siłę znacznie szybciej. Również analiza World Weather Attribution potwierdziła, że spalanie paliw kopalnych zwiększyło prawdopodobieństwo wystąpienia silnych burz, takich jak huragan Helene, o dwa i pół raza w porównaniu z erą przedindustrialną. Zmiany klimatu wywołane działalnością człowieka zwiększyły opady deszczu podczas burzy o 10 proc., a prędkość wiatru o 11 proc. W przypadku huraganu Milton zmiana klimatu zwiększyła opady deszczu podczas huraganu o 20–30 proc., a prędkość wiatru o 10 proc.

Upały, susze, pożary

Stany Zjednoczone mierzą się też z intensywnymi falami upałów. Zgodnie z raportem Światowego Forum Ekonomicznego na temat rosnących fal upałów i susz zmiana klimatu spowodowała gwałtowny wzrost liczby lat z falami upałów i suszami w Stanach Zjednoczonych.