Lasy będą nadal płonąć w piecach elektrowni. Drewno jako OZE

Rada Unii Europejskiej, choć bez poparcia Polski, przyjęła w dniu 9 października 2023 ostateczną wersję zrewidowanej Dyrektywy w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych (RED III). Dyrektywa wyznacza ambitne cele udziału OZE w zużyciu energii, ale zachowawczo rewiduje zasady dotyczące spalania biomasy drzewnej. Energia ze spalania drewna będzie wciąż uznawana za odnawialną i zaliczana do celów OZE. Przyjęto jednak możliwość wyznaczenia ambitniejszych polityk krajowych.

Najważniejszą zmianą dyrektywy jest zwiększenie celu udziału OZE w zużyciu energii w UE z 32 proc. do 42,5 proc. w 2030 roku. Dyrektywa wprowadza też pewne ograniczenia dotyczące spalania biomasy drzewnej, najważniejsze z nich to:

• odejście od subsydiowania i zaliczania do spełniania celów OZE energii pochodzącej ze spalania: korzeni i pniaków, drewna przydatnego przemysłowi przetwórstwa drewna oraz drewna pozyskanego w najcenniejszych lasach (m.in. starodrzewach, lasach pierwotnych, mokradłach)

• odejście od subsydiowania spalania biomasy w zakładach energetycznym produkujących jedynie energię elektryczną (z pewnymi wyjątkami),

• zobligowanie państw członkowskich do zapewnienia, że wykorzystanie drewna do celów energetycznych nie będzie stało w sprzeczności z celami dotyczącymi pochłaniania dwutlenku węgla przez lasy (w sektorze LULUCF).

Zmiany dotyczące biomasy zostały jednak mocno osłabione w czasie prac nad rewizją. Pomimo mocnych zapisów wypracowanych na wcześniejszych etapach przez Parlament Europejski, państwa członkowskie ostatecznie nie zgodziły się, aby biomasę drzewną pozyskaną w lesie bezpośrednio na cele energetyczne (pierwotną biomasę drzewną) przestać traktować jako odnawialne źródło energii. Zmiany ukierunkowane na skuteczną ochronę lasów i klimatu zostały zablokowane między innymi przez Polskę i sprawującą prezydencję w Radzie UE Szwecję. Spalanie biomasy drzewnej w celu wytworzenia energii będzie więc wciąż zaliczane do celów OZE i będzie mogło liczyć na wsparcie finansowe z publicznych środków.

Czytaj więcej

Liderzy

Greenpeace prześwietla programy partyjne. Co wynika z analizy?

Zespół Greenpeace, organizacji pozarządowej działającej na rzecz ochrony środowiska, przeanalizował, co poszczególne komitety wyborcze proponują w sprawach kluczowych dla ochrony klimatu, bezpieczeństwa energetycznego oraz ochrony przyrody. Co wynika z analizy?

- Rewizja Dyrektywy OZE była świetną szansą, aby skutecznie naprawić błąd traktowania drewna pozyskanego w lesie jako OZE i zaprzestać dopłat do jego spalania w elektrowniach. Coraz wyraźniej widać negatywne konsekwencje takiej polityki dla lasów na całym świecie. Pochłanianie dwutlenku węgla w wielu krajach maleje, lasy są w złej kondycji, powietrze jest zanieczyszczone. Naukowcy potwierdzają, że spalanie biomasy jest wysokoemisyjne. Podniesienie celów OZE bez wykreślenia z nich biomasy drzewnej pozyskanej w lesie, może tylko pogłębić ten problem – ostrzega Aleksandra Wolska z Pracowni na rzecz Wszystkich Istot.

Drewno jako OZE

Rząd Polski od początku prac nad rewizją blokował wprowadzanie ograniczeń dla stosowania biomasy drzewnej w energetyce. Ostatecznego projektu rewizji Dyrektywy, również nie poparł, głosując przeciwko przyjęciu rewizji wraz z rządem Węgier, i wyraził ogólnie negatywne stanowisko wobec całego pakietu Fit for 551. Według rządu Polskiego cele dyrektywy są nierealistycznie i znacząco wpływają na miks energetyczny państw, zagrażając bezpieczeństwu energetycznemu.

W przypadku ograniczenia spalania biomasy drzewnej Polacy oczekują jednak od polityków bardziej odważnych zmian. Z badań opinii publicznej przeprowadzonych przez IPSOS dla Pracowni na rzecz Wszystkich Istot na próbie Polek i Polaków w wieku 15 lat i więcej we wrześniu 2023 wynika, że 69 proc. Polek i Polaków jest przeciwnych spalaniu pełnowartościowego drewna z lasów w elektrowniach i elektrociepłowniach. Taką formę wytwarzania energii popiera jedynie 12,2 proc. badanych. Strona społeczna wyraziła potrzebę stworzenia skutecznych ograniczeń dla spalania biomasy drzewnej w energetyce w jednym z postulatów „Manifestu leśnego”, który podpisało ponad 250 organizacji i ruchów społecznych.

Choć dyrektywa o odnawialnych źródłach energii nie adresuje problemów związanych ze spalaniem biomasy drzewnej w wystarczającym stopniu, pozwala państwom członkowskim na wyznaczenie sobie ambitniejszych celów. Polska może więc we własnym zakresie i na własnych zasadach skutecznie ograniczyć dopłaty i spalanie drewna pozyskanego w lesie przez duże zakłady energetyczne.