Transformacja energetyczna ma swój wymiar także na poziomie miejskim

Neutralność klimatyczna na poziomie miast może zostać osiągnięta jedynie na drodze współpracy różnych podmiotów. Trudno będzie do niej dojść bez sprzyjających źródeł finansowania i bez odpowiednich regulacji na p®oziomie centralnym.

Publikacja: 08.10.2021 12:00

Materiał powstał we współpracy z Centrum UNEP/GRID-Warszawa

Poprawa efektywności energetycznej budynków, rozwój odnawialnych źródeł energii, klastry/spółdzielnie energetyczne, prosumenci, a także możliwości wsparcia finansowego realizowanych projektów to tylko niektóre z zagadnień poruszanych przez uczestników debaty „Energia dla miast", która odbyła się podczas konferencji „Eco-Miasto 2021. Zielona Odbudowa".

Szybkie zmiany

Roman Szełemej, prezydent Wałbrzycha, miasta, w którym niegdyś działały kopalnie węgla kamiennego, mówił o szybko postępującej zielonej transformacji regionu.

– Od węgla odejdziemy nawet wcześniej, niż się nam wydawało jeszcze dwa czy trzy lata temu. Deklaracja 52 gmin aglomeracji, łącznie z Wałbrzychem, mówi o tym, że węgiel do indywidualnych potrzeb grzewczych – a więc poza wykorzystaniem w elektrowniach – pożegnamy do 2030 roku. To bardzo ambitne zadanie. Niektórzy uważają, że mało realne, ale my bardzo głęboko wierzymy, że to jest możliwe – powiedział Roman Szełemej.

Plan zakłada likwidację wszystkich kopciuchów na obszarze objętym programem finansowanym z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji Subregionu Wałbrzyskiego, zamieszkałym przez ok. 600 tys. osób. – Wiele naszych przedsiębiorstw miejskich zasilanych jest w energię elektryczną generowaną z instalacji fotowoltaicznych. Ostatnia pozytywna decyzja w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dotyczy 2MW farmy fotowoltaicznej w Wałbrzychu, która w ciągu dwóch lat zabezpieczy z nadwyżką zapotrzebowanie Miejskiego Zakładu Usług Komunalnych – deklarował prezydent. – Przypomnę, że Funduszu Sprawiedliwej Transformacji Subregion Wałbrzyski ma otrzymać 2 mld dofinansowania. Mamy ambicje i projekty, żeby do 2030 r. wszystkie ciepłownie miejskie na tym obszarze całkowicie zrezygnowały z węgla – dodał.

Modernizować czy zburzyć i zbudować od nowa

O zielonych zmianach w stolicy Górnego Śląska mówił Daniel Wolny, kierownik Biura Zarządzania Energią Miasta Katowice. Miasto działa na rzecz likwidacji kopciuchów, w których zgodnie z lokalną uchwałą antysmogową od przyszłego roku nie będzie już można palić. A zostało ich jeszcze ok. 15 tys. Wyzwaniem jest także poprawa efektywności energetycznej budynków.

– Przygotowaliśmy w Katowicach duży program inwestycyjny związany z budynkami mieszkalnymi. Bardzo poważnie podchodzimy do ich termomodernizacji. Natomiast zderzamy się niestety z realiami, w których w 150-letnim budynku nie wystarczy wymiana źródeł ogrzewania, a dla poprawy jego efektywności energetycznej potrzebny jest generalny remont. To generuje tak potężne koszty, że zastanawiamy się, czy tych budynków nie wyburzać i nie stawiać nowych. Koszt remontu 1 mkw. w centrum Katowic oscyluje bowiem w granicach kosztów budowy nowego budynku – powiedział Daniel Wolny.

Eksperci rozmawiali też o oddolnych inicjatywach na rzecz bardziej zielonego, zdecentralizowanego systemu energetycznego, m.in. o idei spółdzielni energetycznych i jej realizacji w Niemczech. Jan Ruszkowski z Polskiej Zielonej Sieci zwrócił uwagę, że takie rozwiązanie w miastach zostało w polskim prawie... zabronione.

O aspekcie finansowym zmian mówił Jerzy Ponikowski, menedżer programu ELENA w BNP Paribas Bank Polska. – Program ELENA, który prowadzimy we współpracy z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym, pozwala na refinansowanie kosztów audytu, ekspertyz energetycznych, projektów budowlanych. Program pozwala na dofinansowanie aż 90 proc. kosztów. Dodatkowo można uzyskać pomoc ekspertów, ponieważ współpracujemy z konsorcjum energetycznym, mamy także w banku pracowników technicznych, którzy mogą osiedlu czy wspólnocie mieszkaniowej pomóc w nakreśleniu wizji, co trzeba zrobić i ile to będzie kosztować – wyjaśnił Jerzy Ponikowski.

Spojrzenie z Francji

Doświadczeniami francuskimi dotyczącymi tworzenia warunków zrównoważonego rozwoju miast, planowania zielonych rozwiązań z uczestnikami konferencji dzieliła się Charlotte Le Bris z francuskiego Centrum Badań i Ekspertyzy Zagrożeń, Środowiska, Mobilności i Planowania.

Wskazywała na konieczność wdrażania rozwiązań z zakresu wspomnianej już w debacie efektywności energetycznej budynków, ograniczania emisji gazów cieplarnianych poprzez rozwój OZE czy zmniejszania energochłonności w transporcie, ale też w oświetleniu ulicznym. Jak mówiła, we Francji aż 30 proc. całego zużycia energii generują transport i właśnie oświetlenie ulic.

O dynamicznym rozwoju prosumenckiego rynku energii elektrycznej i perspektywach dla tego sektora mówił Jan Ruszkowski. Podkreślił, że dziś największym problemem dla energetyki prosumenckiej są znaki zapytania dotyczące kierunków rozwoju.

– Wiadomo, że nastąpią zmiany, natomiast nie wiadomo, kiedy i co się zmieni. Ten brak pewności jest największą zmorą nie tylko rozwoju demokracji energetycznej w Polsce, ale w ogóle systemu energetycznego. Zmiany są wprowadzane często w ostatniej chwili, ale też do ostatniego momentu nie wiadomo, jakie będą zasady na przykład nowej edycji programu „Mój prąd". Jak więc w tych warunkach planować inwestycje prosumenckie, kiedy nie wiadomo, czy to się będzie opłacało, czy nie? – powiedział Jan Ruszkowski.

W trakcie debaty wybrzmiewała także myśl, że transformacja energetyczna zrównoważonych miast w kierunku neutralności klimatycznej musi następować przy zachowaniu zasady sprawiedliwości, tak by nikt nie był wykluczony. Dotyczy to zwłaszcza walki z ubóstwem energetycznym czy też działań na rzecz poprawy jakości powietrza.

Materiał powstał we współpracy z Centrum UNEP/GRID-Warszawa

Poprawa efektywności energetycznej budynków, rozwój odnawialnych źródeł energii, klastry/spółdzielnie energetyczne, prosumenci, a także możliwości wsparcia finansowego realizowanych projektów to tylko niektóre z zagadnień poruszanych przez uczestników debaty „Energia dla miast", która odbyła się podczas konferencji „Eco-Miasto 2021. Zielona Odbudowa".

Pozostało 93% artykułu
Klimat
„Szokująca skala”: woda pitna w Europie pełna „wiecznych chemikaliów”
Materiał partnera
Małe zmiany przynoszą wielkie korzyści
Klimat
Znamy tegorocznych liderów zrównoważonego rozwoju
Klimat
Gospodarcze skutki zmian klimatu dużo większe niż szacowano. „Jak podczas wojny”
Materiał Promocyjny
Mity i fakty – Samochody elektryczne nie są ekologiczne
Klimat
Meksyk: Pod drzewami znaleziono 80 martwych małp