Co różni politykę klimatyczną USA i Rosji? Seria podobieństw i jedna różnica

Władimir Putin w 2003 roku stwierdził: „Wzrost [globalnej temperatury] o dwa lub trzy stopnie nie byłby taki zły dla kraju północnego, jakim jest Rosja. Moglibyśmy wydawać mniej na futra, a zbiory zbóż wzrosłyby”.

Z kolei podczas konferencji energetycznej w Moskwie w 2019 roku oświadczył, że „nikt nie zna przyczyn zmian klimatu na świecie”, choć konsensus w tej kwestii od lat obowiązuje wśród naukowców, również rosyjskich.

W czerwcu 2021 roku, podczas Forum Ekonomicznego w Petersburgu przekonywał, że redukcja emisji CO2 nie jest konieczna, gdyż rosyjskie lasy mają zdolność do ich pochłaniania. Ta deklaracja również okazała się daleka od prawdy – według ekspertów, cytowanych przez „The Moscow Times”, w ciągu kolejnej dekady rosyjskie lasy mogą stać się kolejnym źródłem emisji CO2, z uwagi na wycinanie cennych przyrodniczo fragmentów oraz coraz częstsze i bardziej rozległe pożary. Co więcej, topnienie wiecznej zmarzliny może doprowadzić do uwolnienia ogromnych ilości metanu, który dodatkowo przyspieszy wzrost globalnej temperatury.

Klimat: Waszyngton i Moskwa zaczynają mówić jednym głosem

Putin często krytykował również odnawialne źródła energii – w 2019 roku stwierdził, że funkcjonowanie turbin wiatrowych szkodzi dzikim zwierzętom, zwłaszcza ptakom, oraz przyczynia się do wychodzenia robaków z gleby. Topnienie lodu arktycznego uznał z kolei za szansę na stworzenie nowych szlaków żeglugowych oraz odwiertów ropy naftowej.

Niemal identyczną narrację od lat prezentuje Donald Trump, który w 2012 roku przekonywał na Twitterze (obecnie X), że globalne ocieplenie to koncepcja stworzona przez Chiny, aby osłabić konkurencyjność amerykańskiej produkcji. Choć później tłumaczył, że wpis miał być żartem, przez całą pierwszą kadencję swojej prezydentury prezentował podobne poglądy. W 2018 roku stwierdził, że „nie wierzy” w Krajową Ocenę Klimatyczną Stanów Zjednoczonych, przygotowaną przez 13 federalnych agencji, ostrzegającą przed poważnymi szkodami gospodarczymi spowodowanymi przez zmianę klimatu.

Czytaj więcej

Planeta

Donald Trump spłaca dług z kampanii wyborczej. Te decyzje zmienią gospodarkę USA

Donald Trump w czasie swojej kampanii wyborczej nie ukrywał, że zamierza wspierać branżę paliw kopalnych. I od początku tej kadencji wywiązuje się ze swoich obietnic złożonych w zamian za wspieranie jego kandydatury.

Dwa lata później, w trakcie spotkania dotyczącego pożarów trawiących Kalifornię, uznał, że nauka nie zna odpowiedzi na kwestie związane ze zmianami klimatu, i przekonywał, że wkrótce „zacznie się ochładzać, zobaczycie”. Do tej deklaracji odnieśli się naukowcy ze Stanford University Noah Diffenbaugh, którzy podkreślili, że nie ma żadnych dowodów na to, aby klimat miał się ochłodzić, natomiast wszystko wskazuje na to, że zmiany klimatu przyczynią się do częstszych i groźniejszych pożarów w Kalifornii. W 2020 roku, wbrew doniesieniom naukowców, przekonywał, że „robi się coraz chłodniej”.

Amerykański prezydent zasłynął również z otwartej krytyki odnawialnych źródeł energii i powielania nieprawdziwych informacji na ich temat. Twierdził m.in., że turbiny wiatrowe powodują powszechne przerwy w dostawie prądu, że drastycznie obniżają wartość nieruchomości, w pobliżu której się znajdują, że są bardzo niestabilnym źródłem energii oraz że powodują raka. Z kolei energię słoneczną określił jako „bardzo drogą”, choć jej koszt w ciągu ostatniej dekady spadł o ponad 80 proc.

Zarówno prezydent Rosji, jak i Stanów Zjednoczonych, mówiąc o klimacie, najczęściej wspominają o nim w kontekście gospodarki i choć rozwój ekonomiczny może iść w parze z troską o środowisko, ze strony obu krajów nie widać chęci pogodzenia tych kwestii.

Podobne podejście do klimatu obu przywódców znajduje odzwierciedlenie w podejmowanych przez nich decyzjach dotyczących energetyki. Pomimo szeregu badań i analiz, jasno potwierdzających, że świat musi odejść od wykorzystywania paliw kopalnych, aby uniknąć najgorszych scenariuszy kryzysu klimatycznego, zarówno Rosja, jak i Stany Zjednoczone zdecydowanie przedkładają ropę, gaz oraz węgiel nad czystsze źródła energii. Oba kraje zajmują miejsce w czołówce największych światowych emitentów – Rosja na czwartym miejscu, a Stany Zjednoczone na drugim, tuż za Chinami.

Ropa i gaz: surowce, które znów stały się kluczowe

Gospodarki USA i Rosji w dużym stopniu polegają na paliwach kopalnych – w przypadku Stanów Zjednoczonych przemysł naftowy i gazowy odpowiada za niemal 8 proc. PKB i ponad 10 mln miejsc pracy. Kraj ma jednak ogromny potencjał rozwoju czystej energii – w 2023 roku ten sektor zatrudniał niemal 3,5 mln osób, a 59 proc. wszystkich nowych miejsc pracy w tym samym roku stworzono właśnie w tym sektorze

Czytaj więcej

Klimat i ludzie

Dezinformacja klimatyczna ma się świetnie. Dlaczego przestaliśmy ufać naukowcom?

Badania pokazują, że fałszywe treści podważające naukowy konsensus w sprawie zmian klimatu można znaleźć w zasadzie na wszystkich platformach społecznościowych. Co gorsza, wśród platform trudno znaleźć taką, która ogranicza zasięgi klimatycznych fake newsów.

Gdyby Donald Trump kontynuował politykę zapoczątkowaną przez swojego poprzednika, Joe Bidena, rozwój OZE nie tylko umożliwiłby odchodzenie od paliw kopalnych, ale też przysłużyłby się w ten sposób gospodarce kraju. Analitycy szacują jednak, że mimo szeroko zakrojonych ataków administracji Trumpa na odnawialne źródła energii, przemysł czystej energii może osiągnąć bardzo dobre wyniki w tym roku. Jak ocenia Agencja Informacji Energetycznej (EIA), w 2025 roku budowa dużych elektrowni słonecznych i akumulatorowych wygeneruje 81 proc. nowej energii, a po uwzględnieniu projektów wiatrowych nawet 93 proc.

Rosja jest z kolei jednym z największych na świecie producentów i eksporterów ropy naftowej i gazu ziemnego, a sektor paliw kopalnych stanowi ok. 20–25 proc. produkcji gospodarczej tego kraju. Kraj kierowany przez Władimira Putina w niewielkim stopniu polega na odnawialnych źródłach energii, inwestując głównie w energię wodną, która stanowi ok. 17 proc. miksu energetycznego kraju. Z kolei udział energii wiatrowej i słonecznej wynosi jedynie 0,46 proc., przy średniej światowej stanowiącej 13 proc.

Ekspansja terytorialna: marzenie Trumpa i Putina

Prezydent Donald Trump deklaruje niedawno chęć przejęcia kontroli nad Grenlandią, arktyczną wyspą, stanowiącą nie tylko źródło cennych minerałów, ale również obszar o istotnym znaczeniu obronnym. Zainteresowanie Stanów Zjednoczonych Grenlandią nie jest nowością, a propozycję jej zakupu złożyło przed laty kilku wcześniejszych prezydentów. Kupno Grenlandii rozważał już prezydent Andrew Johnson, znany z tego, że kupił od Rosji Alaskę. Kreml traktuje Arktykę jako bardzo istotny strategicznie obszar i od lat rozszerza tam swoją obecność wojskową, która według ekspertów znacznie przewyższa obecność krajów NATO.

Wśród najnowszych doniesień dotyczących zmian wprowadzonych przez administrację Trumpa znalazła się informacja o tym, że amerykański program monitorowania jakości powietrza nie będzie już przesyłał danych o zanieczyszczeniu powietrza z ambasad i konsulatów do aplikacji AirNow Agencji Ochrony Środowiska i innych platform. Współpraca w tym zakresie stanowiła istotne źródło informacji dla naukowców z różnych krajów, dzięki czemu mogli analizować jakość powietrza w różnych regionach świata. Departament Stanu oświadczył, że przyczyną decyzji były cięcia budżetowe.

Podobną strategię ograniczania dostępu do danych zastosowała Rosja, która od czasu inwazji na Ukrainę przestała udostępniać dane ze swoich stacji monitorujących Arktykę. Naukowcy ostrzegają, że luka w tych danych może mieć katastrofalny wpływ na prognozy dotyczące zmian klimatu na całym świecie. Dane są kluczowe, gdyż część regionu Arktyki ociepla się czterokrotnie szybciej niż reszta planety, tymczasem informacje, do których dostęp mają naukowcy, pochodzą głównie z nierosyjskich części regionu. Ogromna luka informacyjna wynika z faktu, że niemal połowa powierzchni całego regionu Arktyki należy do Rosji.