Kiedyś były wszędzie, dziś grozi im wyginięcie. Polska wydała wojnę tym ptakom

Według danych Monitoringu Ptaków Polski, liczebność gawronów w ciągu ostatnich 15 lat spadła w Polsce o 57 procent. Ten gatunek został uznany za narażony na wyginięcie. Dlaczego ptaki, dotąd często spotykane, znikają z polskich miast?

Publikacja: 11.04.2024 14:34

Liczebność gawronów w Polsce w ciągu ostatnich 15 lat spadła o ponad połowę.

Liczebność gawronów w Polsce w ciągu ostatnich 15 lat spadła o ponad połowę.

Foto: Michal Pokorný Unsplash

Niedawno kontrowersje wzbudziło oświadczenie burmistrza Świebodzina, Tomasza Sielickiego, który za pośrednictwem mediów społecznościowych poinformował, że miasto zamierza „przywrócić Park Chopina” mieszkańcom poprzez usunięcie gniazd gawronów oraz wypłoszenie młodych osobników za pomocą sokolnika.

Burmistrz dodał, że zgodę na działania wydała Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. „Uważamy, że podjęte przez nas prace przywrócą komfort życia naszym mieszkańcom, a także umożliwią swobodne korzystanie z miejskiej przestrzeni” – napisał Sielicki. 

Działania władz Świebodzina nie są, niestety, odosobnionym przypadkiem. Zezwolenia na płoszenie gawronów wydano w ciągu ostatnich kilku miesięcy również w Tuszynie, w Parku Starościańskim w Kępnie, w Parku Niepodległości w Błaszkach, w parku przy Rynku Stanisława Augusta w Augustowie, w Kielcach oraz gminie Oksa. Dlaczego gawrony stały się w Polsce tak niemile widzianymi ptakami? 

Gawrony zagrożone wyginięciem w Polsce

Jak informuje Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków, wynika to z niejednolitego statusu prawnego tych ptaków, które są objęte ochroną ścisłą poza obszarem administracyjnym miast, natomiast na ich obszarze jedynie częściową.

W związku z tym od 16 października do końca lutego, jeżeli wymagają tego względy bezpieczeństwa lub sanitarne, ich gniazda mogą być usuwane z obiektów budowlanych lub terenów zieleni.

Czytaj więcej

W Kampinoskim Parku Narodowym odkryto nowe gatunki nietoperzy

Poza tym okresem władze lokalne mogą wystąpić z wnioskami do regionalnych dyrekcji ochrony środowiska o wydanie zezwolenia na niszczenie siedlisk gawrona będących miejscem rozrodu i/lub odpoczynku, lub na płoszenie ptaków i usuwanie gniazd. Według danych OTOP z 2023 roku, w latach 2020-2022 regionalne dyrekcje ochrony środowiska w całej Polsce wydały aż 348 decyzji zezwalających na odstępstwo od ustawowych zakazów dotyczących ochrony gawronów.

Takie działania mają fatalny wpływ na populację gawronów, których liczebność w ciągu ostatnich 15 lat spadła o ponad połowę – i nadal spada o ok. 5 proc. rocznie. Gawron trafił na Czerwoną listę ptaków Polski, otrzymując status VU, czyli „narażony na wyginięcie”. Lokalne władze nadal jednak występują przeciwko tym ptakom, a regionalne dyrekcje ochrony środowiska chętnie wydają decyzje zezwalające na płoszenie gawronów oraz niszczenie ich gniazd i siedlisk.

Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków ostrzega, że takie praktyki są szkodliwe nie tylko dla gawronów, ale również inne gatunki ptaków. Płoszenie gawronów najczęściej odbywa się przy wykorzystaniu dwóch metod: płoszeniu za pomocą armatek hukowych bądź emiterów dźwięków oraz metodą sokolniczą, polegającą na wypuszczaniu wyszkolonego ptaka szponiastego. Naraża to wszystkie lokalne gatunki ptaków na ogromny stres, co może skutkować porzucaniem lęgów, niemożnością dokarmiania wysiadujących ptaków bądź piskląt, co w rezultacie prowadzi do ich śmierci. Płoszenie za pomocą armatek hukowych ma dodatkowo wpływ również na inne zwierzęta, również domowe, oraz okolicznych mieszkańców. 

Według OTOP, każda decyzja w tej kwestii powinna być rozpatrywana indywidualnie oraz poprzedzona wizją lokalną a także analizą ogólnych przesłanek. Konieczna jest również zmiana postrzegania w społeczeństwie gawrona, który jest bardzo inteligentnym i społecznym gatunkiem. Organizacja podkreśla też, że możliwe jest wprowadzenie rozwiązań, które jednocześnie ochronią ptaki oraz zminimalizują uciążliwe następstwa sąsiadowania z gawronami, np. czasowe zadaszenia infrastruktury parkowej, wyłączanie dostępności niektórych miejsc na czas lęgów gawronów. 

Niedawno kontrowersje wzbudziło oświadczenie burmistrza Świebodzina, Tomasza Sielickiego, który za pośrednictwem mediów społecznościowych poinformował, że miasto zamierza „przywrócić Park Chopina” mieszkańcom poprzez usunięcie gniazd gawronów oraz wypłoszenie młodych osobników za pomocą sokolnika.

Burmistrz dodał, że zgodę na działania wydała Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. „Uważamy, że podjęte przez nas prace przywrócą komfort życia naszym mieszkańcom, a także umożliwią swobodne korzystanie z miejskiej przestrzeni” – napisał Sielicki. 

Pozostało 87% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Zwierzęta
Bocianie gniazdo usunięto ze słupa energetycznego. PGE wyjaśnia sprawę
Zwierzęta
W Kampinoskim Parku Narodowym odkryto nowe gatunki nietoperzy
Zwierzęta
Wilczaki opanowały Europę. Czy „wilki hybrydowe” staną się zagrożeniem?
Zwierzęta
Na Warmii zabito łosia. W polowaniu brał udział kandydat na prezydenta Olsztyna
Zwierzęta
Do Polski wróciła Skierka. Słynny bocian czarny przyleciał z zimowania w Grecji
Materiał Promocyjny
Co czeka zarządców budynków w regulacjach elektromobilności?